Kim Dzong Il: Różnice pomiędzy wersjami

'''Kim Dzong Il''' (IPA: [ɡ̊imd͜zɔŋil], [[język koreański|kor.]] 김정일) (ur. [[16 lutego]] [[1941]] we [[Wiatskoje]], zm. [[17 grudnia]] [[2011]] w [[Pjongjang]]u) – [[Przywódcy Korei Północnej|przywódca Korei Północnej]] w latach 1994–2011. Był następcą swego ojca i założyciela KRLD, [[Kim Ir Sen]]a po jego śmierci w 1994 roku. Był również [[Przewodniczący Partii Pracy Korei|sekretarzem generalnym]] [[Partia Pracy Korei|Partii Pracy Korei]], [[Komisja Obrony Narodowej KRLD|przewodniczącym]] [[Komisja Obrony Narodowej KRLD|Narodowej Komisji Obrony]], a także [[Marszałek (stopień wojskowy)|marszałkiem]] i dowódcą [[Koreańska Armia Ludowa|Koreańskiej Armii Ludowej]]{{r|kcna-goHome-lang}}.

Kim Dzong Il urodził się 16 lutego 1941 lub 1942 we wsi [[Wiatskoje]] k. [[Chabarowsk]]a w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckim]], choć oficjalne biografie podają rok 1942 i lokalizują zdarzenie na górze [[Pektu-san]] w [[Korea Północna|Korei Północnej]]{{r|Biography of the Dear Leader|korea-dpr}}. Według państwowej propagandy w chwili jego urodzin, mimo iż była sroga zima, na górze „zakwitły kwiaty, a ptaki mówiły ludzkim głosem”. Prawdopodobnie zmiana daty rocznej wynikała z chęci dopasowania jej do roku 1912, gdy urodził się jego ojciec. W efekcie możliwe było równoczesne świętowanie okrągłych rocznic urodzin obu przywódców{{r|wszystkie}}. Podczas [[wojna koreańska|wojny koreańskiej]] został dla bezpieczeństwa wysłany przez ojca do [[Mandżuria|Mandżurii]]. Dwa lata uczył się w szkole pilotów w [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]], a w 1963 ukończył Uniwersytet Kim Ir Sena. Zajmował wiele mniej znaczących stanowisk w [[Partia Pracy Korei|Partii Pracy Korei]], a następnie został sekretarzem swojego ojca, z którym blisko współpracował podczas czystki w szeregach partii (1967). We wrześniu 1973 mianowano go sekretarzem partyjnym ds. organizacji i agitacji politycznej. W październiku 1980 jego ojciec włączył Kim Dzong Ila do kultu własnej osoby i wyznaczył na swojego następcę. Od tej chwili występował jako Umiłowany Przywódca, w odróżnieniu od swojego ojca, Wielkiego Wodza. Kontynuował rozwijanie nakreślonych przez Kim Ir Sena idei [[Dżucze]] w licznych publikacjach o charakterze filozoficzno-ideologiczno-propagandowym. W latach 1990–1991 Kim był zwierzchnikiem koreańskich sił zbrojnych oraz sprawował najwyższe funkcje w Komitecie Centralnym, Biurze Politycznym i Sekretariacie partii.

W lipcu 1994 [[Kim Ir Sen]] zmarł na [[zawał mięśnia sercowego|atak serca]] – Kim Dzong Il został faktycznym przywódcą Korei Północnej. Jednak fakt, że w kolejnych latach nie przyjął oficjalnych tytułów swojego ojca (który w 1998 został ogłoszony ''Wiecznym Prezydentem''), mogło świadczyć o tym, że miał trudności w umocnieniu swojej władzy. Kim Dzong Il jeszcze w 1993 objął funkcję Przewodniczącego Narodowej Komisji Obrony stanowiącej (według Konstytucji z 1998 r.) „najwyższe stanowisko w państwie”. Szefem Partii Pracy Korei został dopiero w październiku 1997 roku. Po objęciu przez niego funkcji przewodniczącego partii rozpoczął się kurs zmian ideologicznych, a już w maju 1998 roku partyjna gazeta [[Rodong Sinmun]] po raz pierwszy poinformowała o doktrynie [[Songun]]<ref name="Levi54">{{Cytuj książkę | nazwisko = Levi | imię = Nicolas | autor = Nicolas Levi | tytuł = System Polityczny Korei Północnej Aspekty Kulturowe | wydawca = Akson | miejsce = Warszawa | data = 2013| strony=54 | isbn = 978-83-7452-067-6}}</ref>, która trzy lata później została oficjalnie przyjęta jako doktryna partyjna<ref name="Levi54">{{Cytuj książkę | nazwisko = Levi | imię = Nicolas | autor = Nicolas Levi | tytuł = System Polityczny Korei Północnej Aspekty Kulturowe | wydawca = Akson | miejsce = Warszawa | data = 2013| strony=54 | isbn = 978-83-7452-067-6}}</ref>.

W latach 90. XX wieku Kim Dzong Il musiał zmierzyć się z [[Klęska głodu w Korei Północnej 1995–1999|klęską głodu, która ogarnęła kraj w latach 1995-1999]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.britannica.com/place/North-Korea/Economy#toc34937 | tytuł = North Korea – Constitutional framework | opublikowany = Encyclopaedia Britannica | język = en | data dostępu = 2016-04-15}}</ref>. Kim po coraz większych problemach żywnościowych zwrócił się o pomoc do [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]]<ref name="encyklopediapwn">{{Cytuj stronę | url = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Korea-Polnocna-Historia;4574555.html | tytuł = Korea Północna. Historia | autor = encyklopedia.pwn.pl | język = pl | data dostępu = 2015-06-06}}</ref>, która w 1998 roku przekazała Korei swoją pomoc, co w znacznej mierze przyczyniło się do zatrzymania klęski głodu<ref name="ofensywawolnosci">{{Cytuj stronę | url = http://ofensywawolnosci.pl/kolejna-fala-sztucznego-glodu-w-korei-polnocnej-sa-przypadki-kanibalizmu/ | tytuł = Kolejna fala sztucznego głodu w Korei Północnej. Donoszono o przypadkach kanibalizmu | autor = ofensywawolnosci.pl | data dostępu = 2015-06-06}}</ref>. W tym samym roku rząd przyjął też [[konstytucja Korei Północnej|nową wersję konstytucji]]<ref>[https://web.archive.org/web/20120225210652/http://en.apa.az/news.php?id=108293 North Korea drops Communism from its Constitution]</ref>. Kolejną konstytucję przyjęto w 2009 roku. Nowa wersja konstytucji posiada sześć artykułów więcej niż wersja poprzednia z 1998 roku. Sekcja 2 Rozdziału VI „Przewodniczący i Narodowa Komisja Obrony” jest całkowicie nowa, a w artykułach 29 i 40 (odpowiednio Ekonomia i Kultura) słowo „komunizm” zostało usunięte, co stanowi część północnokoreańskiej polityki wycofania się z odwołań do tej ideologii<ref>{{Cytuj | url=http://leonidpetrov.wordpress.com/2009/10/12/dprk-has-quietly-amended-its-constitution/ | tytuł=DPRK has quietly amended its Constitution &#124; Leonid Petrov's KOREA VISION<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=leonidpetrov.wordpress.com | język=en | data dostępu=2017-11-24}}</ref>. Kim w czasie swoich rządów w XXI wieku ograniczył własny [[kult jednostki]] (przy czym zachował kult osoby Kim Ir Sena)<ref>[http://www.asianews.it/news-en/North-Korean-media-drop-Kim-Jong-Il%27s-glorifying-title-1926.html ''North Korean media drop Kim Jong Il’s glorifying title''], Asia News, 18.11.2004.</ref> i w nieznaczny sposób złagodził propagandę, podając prawdziwe informacje o m.in. katastrofach naturalnych i ich skutkach<ref>{{cytuj stronę | url = http://archive.is/pA3mY | tytuł = North Korea opens up, a little | data dostępu = 2012-11-08 | autor = Tim Johnson | opublikowany = The McClatchy Company | praca = | data = 2007-09-03 | język = en}}</ref>.

Znacznie rozwinął też program atomowy rozbudowując [[Ośrodek Badań Jądrowych w Jongbjon]]. W lutym 2007 roku doszło jednak do porozumienia na linii KRLD-ONZ. Ustalono wówczas, że za wpuszczenie do ośrodka Jongbjon inspektorów [[Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej|MAEA]], Korea Północna miała otrzymać pomoc gospodarczą. W lipcu 2007 rząd wyłączył reaktor i od tego momentu rozpoczęła się denuklearyzacja KRLD w zamian za pomoc gospodarczą od Korei Południowej. 5 listopada 2007 amerykańscy wysłannicy rozpoczęli pracę nad wygaszaniem reaktora, a 27 czerwca 2008 20-metrowa [[chłodnia kominowa]] reaktora została wysadzona w powietrze w obecności licznej grupy dziennikarzy i dyplomatów<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/7476755.stm ''N Korea demolishes reactor tower''], BBC News, 27 czerwca 2008</ref>. Zniszczenie charakterystycznej budowli było symbolem zakończenia rozmów nad przerwaniem koreańskiego programu zbrojeń nuklearnych.

Klęska z lat 90. przyczyniła się do polepszenia stosunków dyplomatycznych z Koreą Południową<ref name="encyklopediapwn" />, co rozpoczęło etap nieznacznej liberalizacji gospodarki. Korea Południowa w latach 90. wsparła Północ pomocą w zakresie dostaw żywności<ref name="stosunkimiedzynarodowe">{{cytuj stronę | url = http://archive.is/92duU | tytuł = Stosunki dwustronne Korea Południowa-Korea Północna | data = 2011-01-12 | opublikowany = Stosunki międzynarodowe | język = pl | data dostępu = 2013-01-04}}</ref>. W 2000 roku Kim Dzong Il [[Szczyt koreański (2000)|spotkał się w stolicy KRLD]] z prezydentem Korei Południowej [[Kim Dae-jung]]iem, w trakcie spotkania podpisano deklarację przewidującą rozwój współpracy; dzięki tej deklaracji zapoczątkowano m.in. spotkania rozłączonych przez wojnę koreańską rodzin. W 2002 roku rząd obu Korei utworzył wspólny [[Obszar Przemysłowy Kaesŏng]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/korea-polnocna-zamyka-kaesong-i-zabiera-swoich-robotnikow,317112.html|tytuł=Korea Północna zamyka Kaesong i zabiera swoich robotników|opublikowany=[[TVN24]]|data dostępu=2013-04-29}}</ref>.

Po objęciu w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] rządów przez [[George W. Bush|George’a Busha]] i ogłoszeniu przez niego rewizji polityki względem Korei Północnej doszło też do pogorszenia stosunków między obiema Koreami, m.in. zaczęły występować przerwy w kontaktach dyplomatycznych, a w połowie 2002 roku miało miejsce poważne starcie okrętów obu Korei. Pomimo problemów starano się utrzymać dobre stosunki, kontynuując dotychczasowe inicjatywy<ref name="stosunkimiedzynarodowe">{{cytuj stronę | url = http://archive.is/92duU | tytuł = Stosunki dwustronne Korea Południowa-Korea Północna | data = 2011-01-12 | opublikowany = Stosunki międzynarodowe | język = pl | data dostępu = 2013-01-04}}</ref>. Dotychczasową politykę względem Północy kontynuował także po 2002 roku nowy prezydent Południa, [[Roh Moo-hyun]]. Pod koniec 2007 roku odbyło się spotkanie przywódców obu krajów, na którym zapowiedziano zwołanie konferencji pokojowej mającej oficjalnie zakończyć stan wojny między nimi. Przed pogłębieniem kryzysu w relacjach z Koreą Południową planowano uruchomienie zmodernizowanej [[Gorąca linia (termin)|gorącej linii]], która miała ułatwić komunikację na granicy między obu państwami (formalnie pozostającymi w stanie wojny) oraz przekraczanie jej przez urzędników i pracowników z Południa zatrudnionych we wspólnym centrum przemysłowym na Północy. Dwa miesiące wcześniej Korea Południowa dostarczyła Północy sprzęt komunikacyjny i inne materiały, aby pomóc jej w modernizacji gorącej linii. Nowe światłowody zostały położone w pobliżu dziewięciu przestarzałych kabli miedzianych. Część z nich Północ odłączyła w 2008 roku ze względu na problemy techniczne<ref>[http://telepolis.pl/news.php?id=16866 Nowoczesna, gorąca linia między Koreą Północną i Południową - TELEPOLIS.PL]</ref>.

Kim rozwijał założoną przez jego ojca Kim Ir Sena [[Specjalna Strefa Ekonomiczna Rajin-Sonbong|Specjalną Strefę Ekonomiczną Rajin-Sonbong]], która według jego rządu miała od 1996 roku przyciągnąć inwestycje o wartości ponad 300 mln USD i stanowić dogodne miejsce lokacji kapitału<ref name = krld>{{cytuj stronę| url = http://www.krld.pl/krld/biznes | tytuł = Inwestowanie w Korei Północnej | data dostępu = 2011-06-19 | opublikowany = krld.pl | język = pl}}</ref>. Strefa przyciągnęła głównie inwestorów [[Chiny|chińskich]]<ref name = levi>{{cytuj stronę| url = http://archive.is/JWjy | autor = Nicolas Levi | tytuł = Co oznaczają specjalne strefy ekonomiczne Korei Północnej? | data = 2001-06-09 | data dostępu = 2011-06-19 | opublikowany = polska-azja.pl | język = pl}}</ref>. W celu rozwoju handlu z Chinami Kim w 2010 roku wyremontował graniczny most na rzece [[Tumen (rzeka)|Tumen]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.infohc.com/News/Hc/government/201003/22718.html | tytuł = 中国圈河—朝鲜元汀国境桥维修改造动工 | data = 2010-03-15 | data dostępu = 2011-06-19 | opublikowany = infohc.com | język = zh}}</ref>, a w maju 2011 roku podjął decyzję o budowie nowoczesnych dróg mających połączyć ją z chińskim [[Hunchun]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.newsweek.pl/artykuly/sekcje/swiat/kim-dzong-un-w-chinach--albo-kim-dzong-il---,76950,1 | tytuł = Kim Dzong Un w Chinach. Albo Kim Dzong Il... | data = 2011-05-20 | data dostępu = 2011-06-19 | opublikowany = newsweek.pl | język = pl}}</ref>. W tym samym czasie władze północnokoreańskie zezwoliły na stałe wjazdy chińskich turystów do strefy Rajin-Sonbong<ref>{{cytuj stronę| url = http://usa.chinadaily.com.cn/china/2011-06/09/content_12667178.htm | autor = Gao Qihui | tytuł = Chinese tourists can now drive to DPRK | data = 2011-06-09 | data dostępu = 2011-06-19 | opublikowany = chinadaily.com.cn | język = en}}</ref>. W sierpniu 2011 roku w Korei odbyły się czterodniowe targi międzynarodowe, które miały skłonić zagranicznych inwestorów do inwestycji na terenie tego państwa<ref>{{cytuj stronę| url = http://usa.chinadaily.com.cn/china/2011-06/09/content_12667178.htm | tytuł = NKorea opens int'l trade fair at economic zone | data = 2011-08-22 | data dostępu = 2011-11-27 | opublikowany = businessweek.com | język = en}}</ref>. Kim otworzył się na ograniczone relacje handlowe z Południem, które objęły utworzenie w 2010 roku pierwszej firmy typu [[Joint venture#Przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego w Polsce|joint-venture]] z udziałem kapitału południowokoreańskiego (wcześniej przedsiębiorstwa z Korei Południowej poza Obszarem Przemysłowym Kaesŏng nie mogły inwestować w KRLD)<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.wantchinatimes.com/news-subclass-cnt.aspx?cid=1501&MainCatID=15&id=20101212000001 | autor = Vincent Li | tytuł = China's Alternative Strategy for North Korea | data = 2010-12-12 | data dostępu = 2011-06-19 | opublikowany = wantchinatimes.com | język = en}}</ref>, a już parę lat wcześniej rozpoczął eksport produktów żywnościowych na Południe<ref name="nyt">[http://www.nytimes.com/2008/03/10/business/worldbusiness/10iht-beer.1.10865644.html?_r=1 Brewing beer, Communist style, in North Korea]. New York Times, 10 marca 2007</ref>, które produkowane były z użyciem zakupionych na zachodzie technologii<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/1009685.stm North Korea Buys English Brewery]. BBC News Online, 6 listopada 2000</ref>.

W grudniu 2009 roku dokonał denominacji [[won północnokoreański|wona północnokoreańskiego]] w stosunku 1:100, co miało zapobiec [[inflacja|inflacji]] i możliwemu rozwojowi [[czarny rynek|czarnego rynku]]<ref name="dailynk-nk01500-5719">Ho, Jung Kwon (November 30, 2009). [http://www.dailynk.com/english/read.php?cataId=nk01500&num=5719 North Korea Replaces Currency]. ''[[Daily NK]]''</ref><ref name="english.yonhapnews-HTML">Hyun, Kim (2 grudnia, 2009). [http://english.yonhapnews.co.kr/northkorea/2009/12/02/9/0401000000AEN20091202009300315F.HTML N. Korea's official media silent about currency reform]. [[Yonhap]].</ref>. Denominacja spowodowała [[Protesty w Korei Północnej (2009–2010)|protesty antyrządowe]], co było pierwszym od lat takim wydarzeniem w KRLD<ref name="polska-azja">{{Cytuj stronę | url = http://archive.is/oS5vj | tytuł = Nicolas Levi: Palenie banknotów to pierwszy jawny bunt w Korei Północnej | nazwisko = Levi | imię = Nicolas | autor = polska-azja.pl | data = 2010-03-31 | język = pl | data dostępu = 2015-03-13}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://web.archive.org/web/20101201185756/http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5iFY8rYsHoDTCQDftAK3JmmC14MNw | tytuł = N.Korea backtracks on currency change: report | data = 2009-12-14 | język = en | data dostępu = 2015-04-04 | zarchiwizowano = 2012-05-25}}</ref>.

15 czerwca 2000 roku ówczesny prezydent Republiki Korei [[Kim Dae-jung]] i przywódca Korei Północnej Kim Dzong Il podpisali wspólną deklarację (zwaną „porozumieniem 15 czerwca”). Obie strony zapowiedziały w treści porozumienia dążenie do pokojowego zjednoczenia Półwyspu Koreańskiego<ref>{{Cytuj | url=http://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-porozumienie-korei,nId,190340 | tytuł=Porozumienie Korei - RMF24.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.rmf24.pl | data dostępu=2018-01-15}}</ref>. W czasie swych rządów złożył kilka wizyt zagranicznych: w Rosji we wrześniu 2001 r. spotkał się z prezydentem [[Władimir Putin|Władimirem Putinem]], a w sierpniu 2011 r. podczas kolejnej wizyty w Rosji rozmawiał z Dmitrijem Miedwiediewem{{r|Kim Il Jong Visits Russia}}. W maju 2010 roku rozmawiał z przywódcami chińskimi, w tym z przewodniczącym ChRL [[Hu Jintao]]{{r|news.bbc-8657688}}, do jego ponownej wizyty w Chinach doszło w sierpniu tego samego roku, gdy odwiedził on kraj wraz z synem [[Kim Dzong Un]]em{{r|guardian}}. Ostatnią wizytę w Chinach złożył w maju 2011 r. w rocznicę podpisania traktatu o przyjaźni między KRLD a ChRL{{r|china-content-22651894}}.

Szczególnie w ostatnim etapie rządów Kim Dzong Ila doszło do kilku poważnych incydentów militarnych z południowym sąsiadem. Sytuacja była o tyle niebezpieczna, że oba kraje w przeszłości prowadziły ze sobą wojnę, a sama Korea Północna jest obecnie najbardziej zmilitaryzowanym państwem na świecie i posiada 5. co do liczebności armię na świecie, liczącą 690 tys. personelu<ref>[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2792.htm Notatka amerykańskiego rządu na temat Korei Północnej] {{lang|en}}</ref>. Pod koniec lat 90. i w 2002 roku doszło do bitwy morskiej o kontrolę nad kilkoma spornymi wyspami<ref>{{Cytuj stronę |tytuł= Northern Limit Line (NLL) West Sea Naval Engagements |url= http://www.globalsecurity.org/military/world/war/nll.htm |opublikowany= [[GlobalSecurity.org]] |data dostępu= 2010-11-23}}</ref>. Do 2009 roku sytuacja pozostawała stabilna. W 2009 roku doszło do kolejnej [[Incydent na Morzu Żółtym (2009)|bitwy morskiej przy wyspie Daecheong]], która doprowadziła do oskarżenia północnokoreańskiego okrętu podwodnego o [[incydent koło Wyspy Baengnyeong|zatopienie południowokoreańskiej korwety ''Cheonan'']] przy wyspie [[Paengnyŏng|Baengnyeong]]<ref>{{Cytuj stronę |url= http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/11/12/AR2009111203773.html |tytuł= North Korea says naval skirmish was 'planned provocation' by South |imię= Blaine |nazwisko =Harden |praca= [[The Washington Post]] |data= 2009-11-12 |data dostępu= 2010-11-23}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |autor= Ryall, Julian |url= http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/northkorea/8106770/North-Koreas-investigation-into-sinking-of-Cheonan-decries-conspiratorial-farce.html |tytuł= North Korea's investigation into sinking of Cheonan decries 'conspiratorial farce' |praca= [[The Daily Telegraph]] |data= 2010-11-03 |data dostępu= 2010-11-23}}</ref>. Gdy 23 listopada 2010 roku Korea Południowa przeprowadziła ćwiczenia marynarki wojennej, około godz. 14:34 czasu koreańskiego, Korea Północna [[ostrzelanie wyspy Yeonpyeong|ostrzelała pozycje południowokoreańskie pociskami artyleryjskimi]], na wyspie Yeonpyeong. Na ostrzał, który obejmował bazę wojskową Korei Południowej, wojska Korei Południowej odpowiedziały ogniem artylerii<ref>{{Cytuj stronę |tytuł= N.Korea shells S.Korea island, 4 troops wounded |url= http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5gDK7k9zXOEF0hiuQbIDAQrk-_LVA?docId=CNG.a36c20fecf84254d28bd7d6b22adfb1e.8e1 |praca= [[Agence France Presse|AFP]] | opublikowany=[[Google]] |data= 2010-11-23 |data dostępu= 2010-11-23 |archiwum=https://archive.is/jrrx|zarchiwizowano=2012-05-27}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |tytuł= South Koreans hurt, evacuated after North Korea firing |url= http://www.reuters.com/article/idUSTRE6AM0W920101123 |opublikowany= [[Reuters]] |data= 2010-11-23 |data dostępu= 2010-11-23}}</ref>.