Manipulacja: Różnice pomiędzy wersjami

'''Manipulacja''' (ze śred. [[łacina|łac.]] ''manipulus'', od łac. „garść, garstka, naręcze” – ''manus'', ręka, możliwy zw. z [[język grecki|gr.]] μαρέ ''marē'', ręka oraz ''-pulus'': możliwy zw. z łac. ''plenus'', pełny oraz ''plére'', napełniać, por. gr. πλήρώς plērēs, pełny; πλήθειν plēthein, być pełnym; być może od łac. ''pellere'', od ''pellō'', „rozpędzić, wprawić w ruch, dotknąć, poruszyć”; wyr. ''manus pellō'' ma ozn. „trzymać czyjąś dłoń” lub „mieć kogoś w ręku”) – termin odnoszący się do zręczności w wykonywaniu danej czynności lub samej czynności przeprowadzonej w ten sposób; w następstwie oznacza także „przeinaczanie, naginanie”, „wykorzystanie do własnych celów, wywieranie (często ukryte) wpływu” oraz wszystkie działania mające na celu wywołanie konkretnych zachowań i reakcji u odbiorcy, przez co nabrał również cech pejoratywnych takich jak: „knowanie, knucie, krętactwo, machinacja, machlojka, oszustwo”. Manipulacja dotyczy też nie środków, ale relacji pomiędzy nadawcą a odbiorcą<ref>{{cytuj|url=http://www.rogalinski.com.pl/marketing-2/manipulacja-jezykowa/|tytuł=Manipulacja według Jerzego Bralczyka|data=2011-07-28|opublikowany=rogalinski.com.pl|data dostępu=2012-02-06}}</ref>. Negatywny sens omawianego pojęcia, zbliżony do nadawanego mu dzisiaj, nadano po raz pierwszy w 1864 roku, kiedy to zostało ono użyte jako określenie nieuczciwego wpływania na wyborców<ref>Stop manipulacji: Definicja[http://www.stopmanipulacji.info/manipulacja/definicja/ Stop manipulacji: Definicja]</ref>.

* [[manipulacja językowa]] -– forma zamierzonego i intencjonalnego działania komunikatem tekstowym,

* [[manipulacja mediami]] -– jest pozornie lub rzeczywiście wykorzystywana w [[mass media|mass mediach]]ch, gdzie są to działania poza [[świadomość|świadomością]] odbiorcy służące do kształtowania lub przekształcania poglądów i postaw ludzi lub do tworzenia fałszywego obrazu pewnej rzeczywistości,

* [[manipulacja pedagogiczna]] -– obejmuje zestaw specjalnych metod i technik oddziaływania pedagoga na wychowanków,

* [[manipulacja danymi]] (Data manipulation) -– celowo stosowana w [[statystyka|statystyce]] do potwierdzenia fałszu,

* [[manipulacja rynkiem]] (Market manipulation) -– celowa próba zakłócania funkcjonowania [[Rynek (ekonomia)|rynku]] w odniesieniu do np. [[cena|ceny]], [[waluta|waluty]], [[popyt]]u lub [[podaż]]y [[towar]]u,

* [[Manipulacja medialna]] -– świadome i celowe zastosowanie dowolnej techniki manipulacji w przekazie medialnym lub dowolnego typu przekaz medialny wykorzystany do [[manipulacja mediami|manipulacji mediami]].

* [[manipulacja genetyczna]] -– pojęcie występujące w np. [[inżynieria genetyczna|inżynierii genetycznej]], [[biotechnologia|biotechnologii]], [[eugenika|eugenice]] i [[bioetyka|bioetyce]].

* [[manipulacja antropologiczna]] -– pojęcie występujące w np. [[inżynieria genetyczna|inżynierii genetycznej]], [[eugenika|eugenice]] i [[bioetyka|bioetyce]].

* [[manipulacja społeczna]] -– pojęcie występujące w [[psychologia społeczna|psychologii społecznej]].

* [[Automanipulacja]] ([[Samomanipulacja]]) - polega zazwyczaj na przypisywaniu sobie nieadekwatnej roli ofiary lub dobroczyńcy, albo samousprawiedliwienia, polegającego na pomniejszeniu niekorzystnych skutków swego działania<ref>etyka słowa [http://www.etykaslowa.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=11:nieuchwytne-pojcie-manipulacji&catid=1:eksperci-o-etyce-sowa&Itemid=9 etyka słowa]</ref>.