Naciek jaskiniowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
int. |
Emptywords (dyskusja | edycje) m int. |
||
Linia 1:
[[Plik:2015 Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie, szata naciekowa 18.JPG|thumb|280px|[[Stalaktyt]]y, [[stalagmit]]y i [[stalagnat]]y w [[Jaskinia Niedźwiedzia (Sudety)|Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie]]]]
'''Naciek jaskiniowy''', '''naciek krasowy''' – [[osady]] powstające przez wytrącanie się substancji mineralnej z roztworu wodnego na powierzchni skały lub w próżniach w jej obrębie (jaskiniach, szczelinach), ale w kontakcie z powietrzem atmosferycznym. Nacieki powstają w obrębie [[jaskinia krasowa|jaskini krasowej]] (na [[strop (geologia)|stropie]], ścianach, dnie) w wyniku strącania się lub [[krystalizacja|krystalizacji]] [[minerał]]ów: [[kalcyt]]u, rzadziej [[gips]]u lub [[aragonit]]u z [[wody krasowe|wód krasowych]], tworząc tzw. [[kras pozytywny]]<ref name=jaskinie/>.
Typy nacieków jaskiniowych:
Linia 9:
** polewy naciekowe w postaci [[naciek wełnisty|nacieków wełnistych]] i [[pola ryżowe|pól ryżowych]],
** [[żebra naciekowe]] i zasłony naciekowe,
** nawisy osiągające długość do 40 cm i grubość
** [[naciek kożuchowy|nacieki kożuchowe]]<ref name=nacieki/>.
* '''[[Nacieki cementacyjne]]'''. Powstają w [[namulisko jaskiniowe|namulisku]], na które skapuje woda z [[węglan wapnia|węglanem wapnia]]. W namulisku zaczyna z niego krystalizować kalcyt. Spajając z sobą kolejne warstwy namuliska tworzy lekko spłaszczoną kulę<ref name=nacieki/>.
Linia 17:
Woda opadowa po przejściu przez glebę jest dość mocno nasycona [[dwutlenek węgla|dwutlenkiem węgla]] – wsiąkając w grunt, rozpuszcza tam [[wapień]] (dokładniej: [[kwas węglowy]] reaguje z wapieniem, tworząc rozpuszczalny [[wodorowęglan wapnia|kwaśny węglan wapnia]]), następnie migruje do jaskini. Tam się rozpręża. [[Węglan wapnia]] lepiej rozpuszcza się pod dużym ciśnieniem, a po spadku ciśnienia (rozprężenie) wytrąca się. Parowanie ma w tym zjawisku udział marginalny, gdyż prawie zawsze w jaskiniach panuje wilgotność zbliżona do 100%<ref name=jaskinie/>.
Tworzenie się szaty naciekowej w jaskiniach trwa długo, nawet tysiące lat. Szybkość przyrastania nacieków zależy od warunków panujących w danej jaskini i jest bardzo różna. Badania w jaskiniach czeskich wykazały, że nacieki tworzą się tam ze średnią szybkością około 3 mm rocznie, a w USA 25 mm rocznie. Cieplejszy klimat sprzyja szybszemu przyrastaniu nacieków, zimniejszy spowalnia przyrost. Zmiany klimatu w danym miejscu powodują zmiany w szybkości przyrastania nacieków i tworzą się na nich różniące się od siebie warstwy przyrostów. Stąd też badając kolejne generacje nacieków metodami izotopowymi możemy określić wiek i
== Przypisy ==
| |||