Dezercja: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
linkfix |
|||
Linia 1:
{{Dopracować|OR=2017-06}}
'''Dezercja''' ([[Łacina|łac.]] ''desertio'' „opuszczenie”, [[Język angielski|ang.]] ''desertion'', [[Język francuski|fr.]] ''désertion'', [[Język niemiecki|niem.]] ''Fahnenflucht'', [[Język szwedzki|szw.]] ''desertering'') jest samowolnym uchyleniem się od obowiązków wojskowych w czasie wojny lub pokoju, uznanym za [[przestępstwo]] podlegające karze<ref>Jerzy Bordziłowski: ''Mała encyklopedia wojskowa'', Warszawa 1967, t. 1, s. 308.</ref>. [[Żołnierz]] taki jest zwany dezerterem. Występek jest tak dawny jak armie świata<ref>Np. [[Kodeks Hammurabiego]] paragraf 33 ''Jeśli oficer albo podoficer dezerterów (w swym oddziale) miał lub na wyprawę królewską najemnego zastępcę przyjął i (nim) dowodził, oficer lub podoficer ten zostanie zabity''.</ref>, był znany w starożytnej [[Grecja|Grecji]] i [[Rzym]]ie<ref>[https://www.researchgate.net/publication/236859105_Przestepstwo_dezercji_u_schylku_okresu_republikanskiego ''Przestępstwo dezercji u schyłku okresu republikańskiego'']</ref>. Do [[XIX wiek]]u dezercja była z reguły karana śmiercią, w [[XX wiek]]u wprowadzono w wojskowych kodeksach karnych rozróżnienie między dezercją a samowolnym oddaleniem się od oddziału, co utrzymało się do dziś.
== Dezercja w armiach świata ==
[[Plik:The execution of a deserter in the Federal Camp, Alexandria, Wellcome V0041826.jpg|thumb|250px|Pluton egzekucyjny armii amerykańskiej rozstrzeliwuje dezertera w czasie [[wojna secesyjna|wojny secesyjnej.]]]]
W dawnych armiach często stosowane były surowe kary za dezercję. Przykładem może być, iż w siłach zbrojnych [[
Pomimo że psychiatrzy amerykańscy uznali 1 750 000 poborowych za niezdolnych do służby wojskowej, w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] z armii USA zdezerterowało około 50 000 żołnierzy. W armii brytyjskiej w omawianym okresie służbę w wojsku porzuciło około 100 000 żołnierzy<ref>Czarles Glass, ''Dezerterzy. Ostatnia nieopowiedziana historia II wojny światowej'', Poznań 2014, s.11-12.</ref>. Kary za dezercję stosowano we wszystkich armiach świata a najbardziej okrutne w [[Wehrmacht|Wehrmachcie]] i [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]]. Pod koniec wojny w ręce [[Schutzstaffel|SS]] i [[Żandarmeria Wojskowa|żandarmerii]] wpadły dziesiątki tysięcy zbiegłych żołnierzy i cywilów włączonych do tzw. ''[[Volkssturm]]u'', których w myśl maksymy [[Adolf Hitler|Hitlera]] ''Der Soldat kann sterben, der Deserteur muss sterben'' („Żołnierz może umrzeć, dezerter musi umrzeć”) rozstrzeliwano lub wieszano na miejscu. Oblicza się, że w ostatnich tygodniach oblężenia [[Berlin]]a w kwietniu 1945 w mieście ukrywało się co najmniej 50 000 dezerterów. W Armii Czerwonej nie tylko natychmiast rozstrzeliwano dezerterów, ale także uważano sowieckich [[Jeniec wojenny|jeńców wojennych]] przebywających w obozach niemieckich za podejrzanych o dezercję, gdyż dali się wziąć do niewoli zamiast umrzeć. Bardzo surowe kary stosowano także po wojnie wobec dezerterów z wojsk sowieckich stacjonowanych w [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]], których wśród rekrutów było wielu ze względu na [[Sadyzm|sadystyczne]] traktowanie młodych kolegów przez starszych, tzw. „[[Diedowszczyna|Diedowszczynę]]”, {{fakt|data=2017-02|do dziś dnia praktykowaną w armii rosyjskiej}}.
Linia 12:
== Dezercja w armii polskiej ==
W [[I Rzeczpospolita|Polsce przedrozbiorowej]] dezercja wspominana jest już w [[Statuty
{{Wikiźródła|Dekret 26 Stycznia 1808 względem dezerterów|dekretu 26 Stycznia 1808 względem dezerterów}}
Linia 23:
[[Kodeks karny wojskowy]] z 1932 za opuszczenie jednostki lub stanowiska służbowego wbrew
obowiązkowi służbowemu groził więzieniem do lat 2, w czasie wojny do lat 3 (art. 43). Jeśli sprawca działał w zamiarze trwałego uchylenia się od obowiązku wojskowego bądź gdy nieobecność w jednostce trwała powyżej 6 miesięcy, było to zagrożone więzieniem do lat 10, w czasie wojny więzieniem od 1 roku (art. 46), za popełnienie tego ''w obliczu nieprzyjaciela'' kara śmierci (art. 48). Kodeks wojskowy [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] obowiązujący w latach 1944
== Przypisy ==
| |||