Sabataj Bass: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Znacznik: Wycofanie zmian |
Nie podano opisu zmian Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
||
Linia 31:
'''Sabataj (Szapse) Bass''' (ur. [[1641]] w [[Kalisz]]u, zm. [[1718]] w [[Brzeg Dolny|Brzegu Dolnym]]) – [[Żydzi|żydowski]] [[filozofia|filozof]], [[bibliografia|bibliograf]], [[Językoznawstwo|lingwista]], [[rabin]], zwany ojcem żydowskiej bibliografii.
Rodzinne miasto opuścił w wieku 14 lat, po zamordowaniu jego rodziców w pogromie Żydów, który miał miejsce w 1655 roku. Przeprowadził się on do Pragi gdzie rozpoczął naukę w jesziwie oraz aktywnie uczestniczył w męskim chórze działającym w synagodze Staronowej. Za sprawą barwy jego głosu zaczęto nazywać go Basem. Szabtaj w 1674 roku wyprowadził się z Pragi. Przez pięć lat podróżował, odwiedzając między innymi Poznań, Głogów, a także rodzinny Kalisz. W roku 1679 przeprowadził się do Amsterdamu. W mieście tym działała już silna gmina żydowska i to właśnie w Amsterdamie Szabtaj Bass zetknął się z żydowskim drukarstwem. Przełomowym w jego życiu jest rok 1680, w którym to opublikował swoje pierwsze opracowanie Siftej jeszenim. Wydawnictwo to jest pierwszą - tak obszerną – bibliografią napisaną w języku hebrajskim, w której zawarte były informacje o przeszło dwóch tysiącach książek żydowskich, a także o pismach nieżydowskich, ale dotyczących społeczności żydowskiej. Szabtaj Ben Josef dokonał szczegółowej klasyfikacji literatury żydowskiej. Podzielił ją na biblijną i pobiblijną. W obrębie tego podziału wyróżnił dziesięć odrębnych podkategorii. Utwory te posegregował alfabetycznie, dodatkowo dołączył on rok powstania oraz krótki opis treści każdego z nich. Po latach spędzonych w Amsterdamie Szabtaj Bass zdecydował się na wyjazd do Brzegu Dolnego (ówczesnego Dyhernfurth). W Europie Środkowo-wschodniej działała wtedy tylko jedna drukarnia hebrajska ulokowana w Pradze. Być może mała konkurencja na rynku wydawniczym oraz liczna społeczność żydowska mieszkająca w, blisko położonej, Polsce skłoniły Bassa do przeprowadzki do tego właśnie miasta. Po uzyskaniu pozwolenia na uruchomienie własnej drukarni Szabtaj otwiera ją w 1688 roku. Warto dodać, że wraz z przybyłymi tu współpracownikami Szabtaj Bass stworzył w Brzegu Dolnym gminę żydowską. Pierwszą wydaną w Brzegu Dolnym książką był komentarz do Szulchan aruch. W późniejszym okresie wydrukowane zostają między innymi: Księga Psalmów, Talmud babiloński, modlitwy Selichot, Tora, a także całość Szulchan aruch. Według Szabtaja głównymi odbiorcami jego wydawnictw mieli być Żydzi z terenów Polski, dlatego też najczęściej publikował on komentarze polskich rabinów. Miejscem gdzie Szabtaj Bass sprzedawał lwią część swoich druków był Wrocław. Drukarz swoją popularność na tamtejszych targach zawdzięczał wysokiej jakości i niskim cenom swoich prac. Poważną przeszkodą w prowadzeniu wydawnictwa i drukarni były powtarzające się oskarżenia wrocławskich jezuitów. Szabtaj Bass ich zdaniem publikował treści antychrześcijańskie. Przypisywanie mu takich praktyk skutkowało w 1706 roku nie wpuszczeniem go do Wrocławia. Zakaz ten utrudnił mu sprzedaż, a dodatkowo zmuszał do korzystania z pośredników co negatywnie odbiło się na jego działalności. W 1708 roku część należących do niego budynków spłonęła, co również osłabiło prowadzoną przez niego drukarnie. Trzy lata po pożarze Szabtaj Bass przekazał swoje wydawnictwo swojemu synowi Józefowi. W kolejnym roku Franc Kolb (wykładowca Uniwersytetu w Pradze) oskarżyła Szabtaj Bassa i jego syna o to, że w 1705 roku opublikowali książkę Szarej Cijon (autorstwa rabina Natana Hannowera), która była rzekomo pozycją antychrześcijańską. Obydwaj posądzeni zostaliją aresztowani. Jednak po zaledwie kilkunastu tygodniach zostaliją uniewinnieni i wypuszczeni na wolność. Po wycofaniu się z pracy w wydawnictwie Szabtaj zamierzał uaktualnić i poszerzyć swoją bibliografię Siftej jeszenim, jednak nie zdążył dokonać tego przed swoją śmiercią w roku 1718. Warto też wspomnieć o utworze Szabtaja Bassa pt. Masechet derech, skromnych rozmiarów książce opisującej ówczesny system dróg europejskich wraz z wykazem odległości pomiędzy miastami, a także dokładnym spisem monet, miar i wag stosowanych w Europie.
Bibliografia: Paweł Fijałkowski, Rafał Żebrowski, [hasło] Bass Szabtaj Ben Josef, [w:] Polski słownik judaistyczny, [on-line], https://www.jhi.pl/psj/Bass_Szabtaj_ben_Josef Louis Ginsberg, [hasło] Bass Shabbethai B. Joseph, [w:] Jewish encyclopedia [on-line], http://www.jewishencyclopedia.com/articles/2635-bass-shabbethai-b-joseph http://masechet.blogspot.com/2012/05/szabtaj-bas-bibliograf-i-drukarz.html?m=1, [w:] http://mesechet.blogspot.com
== Życiorys ==
| |||