VII Liceum Ogólnokształcące im. Dąbrówki w Poznaniu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Bmp1407 (dyskusja | edycje)
Bmp1407 (dyskusja | edycje)
m →‎Żeńska szkoła w Polsce Ludowej (1945-1967): usunąłem twierdzenie o VL, podane źródło odnosi się do innej szkoły
Linia 34:
== Żeńska szkoła w Polsce Ludowej (1945-1967) ==
[[Plik:Paulinum Poznan.jpg|mały|lewo|''[[Paulinum w Poznaniu|Paulinum]]'', krótkotrwała siedziba szkoły w 1945]]
Wojna przyniosła Dąbrówce ogromne straty<ref>W czasie niemieckiej okupacji szkoła nie funkcjonowała, jednak niektóre nauczycielki na własną rękę prowadziły tajne nauczanie, Małecka 2010, s. 131.</ref>; 11 jej uczennic zginęło z rąk Niemców<ref>Niektóre z dziewcząt zostały zamordowane przez Niemców, niektóre zginęły w walce, np. w Powstaniu Warszawskim, Wacława Małecka, Marcin Chwaliński, Maria Sutek, Janina Nowaczyk, Magdalena Paul, Alina Sokołowska, Anna Ziółkowska, ''Dąbrówszczańskie sylwetki'', [w:] Dorota Żołądź-Strzelczyk, Justyna Gulczyńska (red.), ''180 lat Szkoły im. Dąbrówki w Poznaniu (1830-2010)'', Poznań 2010, {{ISBN|9788360517475}}, s. 275. II Zjazd Dąbrówczański, który miał miejsce w roku 1945, odbył się w związku z tym w podniosłej atmosferze, Gulczyńska 2010, s. 59.</ref>. Nikt z grona pracowników, łącznie z woźną i sprzątaczką, nie podpisał wniosku o wpisanie na listę [[Volksdeutsche|Volksdeutschów]]<ref>[https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/21256/1/R.17.343-357%20%281%29.pdf Mikołaj Brenk, ''Edukacja osób pochodzenia niemieckiego w Wielkopolsce w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej. Wybrane przykłady'', w: ''Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy'', Wilno, 2017, tom 17, s. 354]</ref>. Jeszcze przed [[Bitwa o Poznań|upadkiem Cytadeli]] grupa nauczycielek podniosła u formujących się władz polskich kwestię odtworzenia szkoły<ref>Małecka 2010, s. 131; w grupie tej kluczową rolę odgrywała przedwojenna nauczycielka Dąbrówki, Janina Kamińska.</ref>; w kilka dni potem wskutek toczonych walk budynki przy Młyńskiej uległy jednak niemal całkowitemu zniszczeniu. Próba przejęcia pałacyku, stojącego na dawnej ludwicjańskiej posesji, nie powiodła się<ref>Początkowo Główny Urząd Mieszkaniowy zezwolił na zajęcie budynku, w którym od roku 1892 mieścił się konsystorz ewangelicki. Jednak w niejasnych okolicznościach gmach został zajęty przez Sąd Apelacyjny, Małecka 2010, s. 133.</ref>. Po krótkim okresie funkcjonowania wspólnie z liceum Potockiej<ref>Początkowo utworzono Zjednoczone Gimnazjum i Liceum im. Potockiej i Dąbrówki; spiritus movens przedsięwzięcia była przedwojenna dyrektor Gimnazjum Potockiej Konstancja Swinarska, działająca w porozumieniu z reprezentującą Dąbrówkę Kamińską, 2010, s. 131. Nauka odbywała się początkowo w budynku byłego alumnatu ewangelickiego tzw. Paulinum na Wildze przy ulicy Przemysłowej, Małecka 2010, s. 132.</ref> i formalnej decyzji o odtworzeniu szkoły<ref>Kuratorium zadecydowało o odtworzeniu Dąbrówki w marcu 1945, Gulczyńska 2010, s. 57.</ref> rekrutację prowadzono w budynku Izby Przemysłowo-Handlowej na Mickiewicza 30; pomimo obietnic gmach przypadł innym instytucjom<ref>Małecka 2010, s. 133.</ref>. W roku 1945/46 uczono w budynku Państwowego Liceum Pedagogicznego na Mylnej 5<ref>Nauka odbywała się popołudniami; przed wojną budynek należał do Wielkopolskiej Szkoły Przygotowawczej, Małecka 2010, s. 133.</ref> i potem w [[II Liceum Ogólnokształcące im. Generałowej Zamoyskiej i Heleny Modrzejewskiej w Poznaniu|Liceum gen. Zamoyskiej]] na Placu Matejki 56<ref>Dziewczęta które zdały maturę w roku 1946 odebranie dyplomów świętowały w Czernicach, które zostały odzyskane przez szkołę. Ośrodek w Puszczy Zielonce został z czasem utracony przez Dąbrowkę; ani dokładny czas ani okoliczności nie są znane, Małecka 2010, s. 136.</ref>, a w kolejnych dwu latach szkolnych w dawnym Colegium Marianum na Różanej 17<ref>Gulczyńska 2010, s. 58.</ref>, które ostatecznie przypadło jednak szkole podstawowej<ref>Małecka 2010, s. 136.</ref>. Rok 1948/49 Dąbrówka rozpoczęła w budynkach na [[Plac Bernardyński w Poznaniu|Placu Bernardyńskim]] po zlikwidowanej w ramach politycznych represji [[Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu|Marynce]]<ref>Gulczyńska 2010, s. 59.</ref>; rozegranie jednej prestiżowej szkoły przeciw drugiej było propagandowym majstersztykiem władz. W tym samym okresie wyremontowano częściowo ocalały budynek poprzeczny na Młyńskiej; otworzono tam bursę, którą Dąbrówka dzieliła z innymi szkołami<ref>Małecka 2010, s. 138.</ref>.
[[Plik:Maria Łowmiańska 1953.jpg|mały|160px|1953, uczennice Dąbrówki przed szkołą]]
Dąbrówka odzyskała przedwojenny rozmach organizacyjny; już w roku 1946 uczyło się w niej 730 dziewcząt<ref>Małecka 2010, s. 134.</ref>. W pierwszych latach naukę prowadzono wg różnych kursów gimnazjalnych i licealnych, a w murach szkoły spotykały się uczennice w wieku od 11 do 28 lat.<ref>Zasadniczo w pierwszych latach powojennych nauczanie prowadzono trzytorowo: systemem 3 (klasy gimnazjalne) + 2 (klasy licealne) dla abiturientów szkół powszechnych, systemem 1 (klasa wstępna) +3+2 dla abiturientów innych szkół i systemem 2+2 dla młodzieży starszej, Justyna Gulczyńska, ''Dąbrówka w latach 1945–2001'', [w:] Dorota Żołądź-Strzelczyk, Justyna Gulczyńska (red.), ''180 lat Szkoły im. Dąbrówki w Poznaniu (1830-2010)'', Poznań 2010, {{ISBN|9788360517475}}, s. 56.</ref> Formułę nauczania ujednolicono w roku 1948; z Państwowego Gimnazjum i Liceum Żeńskiego placówka stała się Szkołą Ogólnokształcącą Stopnia Licealnego, gdzie w klasach VIII-XI kontynuowano powszechny program ogólnokształcący<ref>Wprowadzona w roku 1948 jedenastoklasowa szkoła ogólnokształcąca działała na zasadzie modułów 7+4, Gulczyńska 2010, s. 56, 64.</ref>. Narastająca presja polityczna, przejawiająca się obrzędowością<ref>Zaczęto wprowadzać i obchodzić nowe święta; pierwszym zanotowanym przypadkiem były obchody z 12.X.46 upamiętniając bitwę pod Lenino; kolejno wprowadzano obchody 1.Maja, 22.Lipca, i 7. Listopada. Z drugiej strony, eliminowano święta takie jak 3. Maja i 11 Listopada, Gulczyńska 2010, s. 60.</ref>, modyfikacjami programowymi<ref>Jednym z nowych przedmiotów była „nauka o Polsce i świecie współczesnym”, Gulczyńska 2010, s. 60. W roku 1952 zlikwidowano naukę religii, Gulczyńska 2010, s. 66.</ref>, nowymi organizacjami<ref>Odtworzoną w roku 1947 Sodalicję Mariańską zlikwidowano w roku 1949; w roku 1950 ZHP wcielono do ZMP, oprócz którego do szkoły wprowadzono też SP, OM TUR i Wici, Gulczyńska 2010, s. 62.</ref> oraz polityką kadrową<ref>Wielu przedwojennych nauczycieli wróciło do szkoły a jej dyrekcję objęła Janina Kamińska, symbol ciągłości i przedwojennej dąbrówczańskiej tradycji; właśnie z tego powodu została ona usunięta ze szkoły. Na jej miejsce mianowano przybyłą z ministerstwa w Warszawie Marię Iwanicką, która już na pierwszym spotkaniu poprosiła by nazywać ją nie „przełożona”, lecz „dyrektor”. Iwanicka kierowała procesem przekształcania szkoły zgodnie z nowymi oczekiwaniami władz oraz zawiadywała delikatna misją przeprowadzki szkoły do budynku Marynki. Ze wspomnień uczennic Iwanicka wyłania się jako ideowa komunistka, obowiązkowa, wymagająca oraz nadzorująca postępy zwłaszcza dziewcząt z rodzin proletariackich. Po ukończeniu swojej misji Iwanicka wróciła do Warszawy do ministerstwa; jej dalszy los jest nieznany.</ref> zmieniła charakter szkoły. Nie jest jasne, na ile placówka spełniała oczekiwania władz; z jednej strony pojawiają się informacje o niezadowalających wynikach wizytacji<ref>Wizytujący szkołę pracownicy kuratorium nie byli zadowoleni, wskazując na ciągle za mały odsetek dziewcząt z rodzin proletariackich oraz niskie członkostwo w ZMP, Gulczyńska 2010, s. 66–67.</ref> i organizacjach konspiracyjnych<ref>Wspomnienia uczennic mówią o trzyosobowej „organizacji antykomunistycznej” z roku 1951 i o ulotkowaniu na mieście, Gulczyńska 2010, s. 65.</ref>, z drugiej o nagrodach ministerialnych<ref>Małecka 2010, s. 140–141.</ref>. Kulminacja nowej polityki przypadła na lata po roku 1953, kiedy szkoła została przemianowana na VII Liceum Towarzystwa Przyjaciół Dzieci<ref>Szkoła nosiła nazwę TPD od września 1953 do kwietnia 1957, Gulczyńska 2010, s. 67, 70.</ref>. Po roku [[Polski październik 1956|1956]] nacisk ideowy chwilowo zelżał, a do szkoły powróciło harcerstwo<ref>Nawracała, Tokarska-Kaszub 2010, s. 215.</ref> i nauka religii<ref>99% uczennic opowiedziało się jakoby za powrotem religii, okoliczności tego głosowania bądź plebiscytu są niejasne, Gulczyńska 2010, s. 70.</ref>, a w roku 1957 Dąbrówka powróciła do starej nazwy<ref>Gulczyńska 2010, s. 67, 70.</ref>. Jednak już pod koniec dekady presja na homogenizację ideową powróciła<ref>O presji indoktrynacyjnej na kadrę, związanej np. z działalnością odczytową czy członkostwem w PZPR, czyt. Gulczyńska 2010, s. 72.</ref>; w roku 1959 szkoła wstąpiła do [[Towarzystwo Szkoły Świeckiej|Towarzystwa Szkół Świeckich]]<ref>Gulczyńska 2010, s. 70.</ref>, a w roku 1960 zanikła działalność ZHP<ref>Nawracała, Tokarska-Kaszub 2010, s. 216.</ref> i ponownie wyeliminowano religię<ref>Gulczyńska 2010, s. 71.</ref>.