|
Zmiany stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze są jedną z bezpośrednich przyczyn globalnego ocieplenia, ale ze zmianami temperatury wiążą się różnego rodzaju wtórne efekty, które mogą przyczyniać się do dodatkowego wzrostu albo do spadku temperatury. Niektóre z tych zjawisk są objęte [[sprzężenie zwrotne|sprzężeniem zwrotnym]] dodatnim, powiększającym zmiany, a inne ujemnym, przeciwdziałającym zmianom.
Istotnym zjawiskiem objętym dodatnim sprzężeniem zwrotnym jest efekt cieplarniany wywołany obecnością pary wodnej w atmosferze. Ocieplenie powierzchni wskutek dodawania gazów cieplarnianych, takich jak {{chem2|CO2}}, powoduje wzrost zawartości [[Para wodna (meteorologia)|wyparowywaniapary wodywodnej]] dow atmosfery,atmosferze zwiększając(przy jejwzroście ilośćtemperatury wzwiększa atmosferzesię wilgotność bezwzględna dla danej wilgotności względnej). Ponieważ para wodna jest także gazem cieplarnianym, atmosfera jeszcze bardziej się ociepla; to ocieplenie powoduje z kolei dalsześrednio parowaniezwiększenie wodyilości pary wodnej w atmosferze. Ten cykl objęty dodatnim sprzężeniem zwrotnym nazywany jest [[efekt supercieplarniany|efektem supercieplarnianym]]<ref> {{Cytuj pismo |autor = Valero, F.P.J., W.D. Collins, P. Pilewskie, A. Bucholtz i P.J. Flatau |tytuł = Direct Radiometric Observations of the Water Vapor Greenhouse Effect Over the Equatorial Pacific Ocean |czasopismo = [[Science]] |oznaczenie = Tom 275, 1997-03-21 |wolumin = nr 5307 |strony = 1773–1776 |url = http://science.sciencemag.org/content/275/5307/1773}}</ref> lub niekontrolowanym efektem cieplarnianym<ref>Dept. Physics & Astronomy. "A Runaway Greenhouse Effect". University of Tennessee. dostęp 31.10.2015</ref>. To dodatnie sprzężenie zwrotne zwiększa efekt cieplarniany wywołany samym dwutlenkiem węgla. Natomiast efekt zmian wilgotności jest nieco bardziej skomplikowany: wprawdzie w cieplejszej atmosferze ilość pary wodnej na jednostkę objętości ([[wilgotność bezwzględna]]) powietrza rośnie, ale ilość pary wodnej względem ilości pary wodnej nasyconej ([[wilgotność względna]] decydująca o tworzeniu się chmur) pozostaje względnie stała<ref name="soden1"> {{Cytuj pismo |nazwisko = Soden |imię = Brian J. |nazwisko2 = Held |imię2 = Isaac M. |tytuł = An Assessment of Climate Feedbacks in Coupled Ocean – Atmosphere Models |czasopismo = Journal of Climate |oznaczenie = 1985-05-02 |wolumin = Tom 19, nr 14 |strony = 3354–3360 |cytat = „Co ciekawe, rzeczywiste sprzężenie zwrotne jest niezmiennie niższe niż stała wartość wilgotności względnej, co oznacza niewielką, lecz trwałą, redukcję wilgotności względnej średnio we wszystkich modelach.(...) Chmury wydają się mieć dodatnie sprzężenie zwrotne we wszystkich modelach” |url=http://www.gfdl.noaa.gov/reference/bibliography/2006/bjs0601.pdf | archiwum = http://web.archive.org/web/20090325053208/http://www.gfdl.noaa.gov/reference/bibliography/2006/bjs0601.pdf | zarchiwizowano = 2009-03-25}}</ref>. Efekt dwutlenku węgla i związane sprzężenia są odwracalne, ale ze względu na długi okres przebywania dwutlenku węgla w atmosferze i bezwładność cieplną oceanu, zmiany są długoterminowe.
Prowadzone są badania naukowe nad wpływem [[Chmura (meteorologia)|chmur]] na sprzężenie zwrotne. Chmury emitują [[podczerwień|promieniowanie podczerwone]] z powrotem na powierzchnię ziemską, mają więc wpływ ocieplający; chmury odbijają dochodzące światło słoneczne i emitują podczerwień w kosmos, mają więc również wpływ ochładzający. Rozstrzygnięcie, czy bilans daje efekt ocieplenia, czy ochłodzenia, jest związane m.in. z typem i wysokością podstawy chmur. Parametryzacja procesów chmurowych w modelach klimatu jest skomplikowana, częściowo ze względu na duże odstępy między punktami na siatkach obliczeniowych modeli klimatu. We wszystkich modelach użytych w [[Czwarty Raport IPCC|Czwartym Raporcie IPCC]]<ref name="soden1" /> chmury dają dodatni efekt sprzężenia zwrotnego i stanowią istotny mechanizm ocieplania.
|
