Historyzm w Niemczech: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
WP:SK+ToS+mSI+Bn, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 1:
[[Plik:Emperor Wilhelm's Memorial Church (Berlin, Germany).jpg|thumb|leftupright|180pxleft|Niemiecki neoromanizm: F. Schwechten, Kościół Pamięci w Berlinie]]
[[Plik:BerlinResidenz DomMünchen 2005Königsbau.jpg|thumb|210px|Niemiecki neobarokstyl arkadowy: JL. K.von RaschdorffKlenze, katedraskrzydło zamku w BerlinieMonachium]]
<div style="float:right; margin-left:0px; margin-right:0px; width:240px; text-align:left">
[[Plik:Dresden Semperoper 2005.jpg|thumb|Niemiecki neorenesans: G.&nbsp;Semper, Teatr Miejski w&nbsp;Dreźnie]]
<!--Tu można dodawać fotki//-->
[[Plik:ResidenzCastle München KönigsbauNeuschwanstein.jpg|thumb|210px|Niemiecki styl arkadowyneoromanizm: L.&nbsp;von&nbsp;Klenze, skrzydło zamkuZamek w&nbsp;Monachium[[Neuschwanstein]]]]
[[Plik:DresdenBerlin SemperoperDom 2005.jpg|thumb|210px|Niemiecki neorenesansneobarok: GJ.&nbsp;SemperK.&nbsp;Raschdorff, Teatr Miejskikatedra w&nbsp;DreźnieBerlinie]]
'''Historyzm''' w architekturze [[Niemcy|Niemiec]] pojawiał się już sporadycznie w latach 70. XVIII wieku, lecz jego właściwy początek ma związek z ''wojnami o wyzwolenie ojczyzny'' w czasach [[Napoleon Bonaparte|napoleońskich]]. Impulsem do przywołania motywów [[patriotyzm|patriotycznych]] było odnalezienie w 1814 i 1816 oryginalnego projektu katedry w [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]], co zaowocowało planami jej ukończenia oraz skojarzeniem [[architektura gotycka w Niemczech|gotyku]] z czasami średniowiecznej potęgi Niemiec. [[Neogotyk]], wpierw w formach dość oddalonych od swego pierwowzoru, był stylem obecnym w licznych [[ratusz]]ach i [[kościół (budynek)|kościołach]]. Jednocześnie powstał w związku z zainteresowaniem [[konserwacja zabytków|konserwacją zabytków]] drugi prąd, tzw. [[styl arkadowy]], nawiązujący do [[architektura romańska|architektury romańskiej]] i częściowo [[architekturaArchitektura renesansowarenesansu|renesansowej]], nie odtwarzający jednak dosłownie form historycznych.
[[Plik:Castle Neuschwanstein.jpg|thumb|210px|Niemiecki neoromanizm: Zamek [[Neuschwanstein]]]]
[[Plik:Berlin Dom 2005.jpg|thumb|210px|Niemiecki neobarok: J.&nbsp;K.&nbsp;Raschdorff, katedra w&nbsp;Berlinie]]
<!--Proszę nie wstawiać fotek poniżej!!//-->
</div>
'''Historyzm''' w architekturze [[Niemcy|Niemiec]] pojawiał się już sporadycznie w latach 70. XVIII wieku, lecz jego właściwy początek ma związek z ''wojnami o wyzwolenie ojczyzny'' w czasach [[Napoleon Bonaparte|napoleońskich]]. Impulsem do przywołania motywów [[patriotyzm|patriotycznych]] było odnalezienie w 1814 i 1816 oryginalnego projektu katedry w [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]], co zaowocowało planami jej ukończenia oraz skojarzeniem [[architektura gotycka w Niemczech|gotyku]] z czasami średniowiecznej potęgi Niemiec. [[Neogotyk]], wpierw w formach dość oddalonych od swego pierwowzoru, był stylem obecnym w licznych [[ratusz]]ach i [[kościół (budynek)|kościołach]]. Jednocześnie powstał w związku z zainteresowaniem [[konserwacja zabytków|konserwacją zabytków]] drugi prąd, tzw. [[styl arkadowy]], nawiązujący do [[architektura romańska|architektury romańskiej]] i częściowo [[architektura renesansowa|renesansowej]], nie odtwarzający jednak dosłownie form historycznych.
 
Od lat 30. XIX w. w związku z działalnością [[Gottfried Semper|Sempera]] w [[Drezno|Dreźnie]] wytworzył się konsekwentny [[neorenesans]] niemiecki. Jego uspokojone formy, regularnie rozmieszczone osie okienne i mocno zaznaczony [[cokół]] i [[gzyms]]y umożliwiły mu zastosowanie w [[kamienica (architektura)|architekturze mieszkaniowej]], gdyż dawał odpowiadający ówczesnemu smakowi harmonijny obraz pierzei ulicznej. Nowe zadanie w architekturze, jakim jest [[dworzec kolejowy]], zaowocowała również głównie budynkami neorenesansowymi, w samym Berlinie powstało kilkanaście dworców czołowych.
Linia 14 ⟶ 10:
Ochrona zabytków, koncentrująca się głównie na [[kościół (budynek)|kościołach]], umożliwiła [[nauka|naukowe]] podejście do gotyku i romanizmu. Poza wznowieniem prac nad katedrą kolońską kończone są inne obiekty [[średniowiecze|średniowieczne]], nowe kościoły wznoszone są zaś w popartym badaniami naukowymi, lecz pozbawionym nierzadko fantazji neogotyku. W latach 60. i 70. XIX w. powstają nowe [[ratusz]]e w Berlinie i Monachium.
 
Po [[zjednoczenieZjednoczenie Niemiec (1866–1871)|zjednoczeniu Niemiec]] w 1871 r.]] wznoszone były liczne budynki reprezentacyjne dla nowo powstałego [[II Rzesza Niemiecka|cesarstwa]] oraz lokalnych książąt i hrabiów, m.in. [[Zamek Cesarski w Poznaniu|rezydencja w Poznaniu]].
 
Po krótkim epizodzie [[architektura secesji]] około 1905 rozwijał się eklektyczny styl czerpiący z [[architektura klasycystyczna|klasycyzmu]], [[architektura baroku|baroku]] i integrujący pewne motywy secesyjne; nierzadko forma obiektów była zapowiedzią rodzącego się [[modernizm (architektura)|modernizmu]].
Linia 21 ⟶ 17:
(lista chronologiczna)
* kościół Friedricha Werdera (''Friedrichwerdersche Kirche'') w [[Berlin]]ie, [[Karl Friedrich Schinkel]], 1824-1830 – neogotycki w detalu i ogólnej dyspozycji rzutu, lecz o [[starożytność|antykizującej]] i stosunkowo statycznej bryle
* gmach [[UniwersytetKarlsruher wInstitut für KarlsruheTechnologie|Wyższej Szkoły Techniczej]]Technicznej w [[Karlsruhe]], [[Heinrich Hübsch]], 1832-1855 – kubiczny budynek z czerwonego [[piaskowiec|piaskowca]] w [[styl arkadowy|stylu arkadowym]], zdobiony jedynie gzymsami i romanizującą formą [[ościeże|ościeży]] i bramy
* Teatr Dworski w Dreźnie (tzw. ''[[Semperoper]]''), [[Gottfried Semper]], 1838-1841, po zniszczeniu przez pożar zastąpiony przez Nowy Teatr Miejski tego samego architekta, 1871-1878
* ukończenie katedry w [[Koloniakatedra (Niemcy)w Kolonii|katedry w Kolonii]], Ernst Friedrich Zwirner i Richard Voigtel, 1842-1880 – w ogólnej dyspozycji na podstawie odnalezionych średniowiecznych planów, jednak nawy i wieże cechują się postulowaną w neogotyku czystością i pełnią formy
* [[Stara Galeria Narodowa w Berlinie|Stara Galeria Narodowa]] (''Alte Nationalgalerie'') w Berlinie, [[Friedrich August Stüler]], 1866-1876 – swobodnie interpretujący temat klasycznej architektury
* zamek [[Neuschwanstein]] koło [[Füssen]] w [[Bawaria|Bawarii]], Christian Jank, Eduard Riedel i Julius Hofmann, 1868-1892 – neoromański, o fantastycznych formach, wzniesiony dla króla [[Ludwik II (król Bawarii)Wittelsbach|króla Ludwika II]]
* [[gmach parlamentu Rzeszy w Berlinie|gmach Reichstagu]] w Berlinie, [[Paul Wallot]], 1884-1894 – [[neobarokArchitektura neobarokowa|neobarokowy]]owy, na planie prostokąta wokół dwóch [[dziedziniec|dziedzińców]]. Centralnemu korpusowi mieszczącemu [[hallHol (budownictwoarchitektura)|hallhol]] i nakrytą szklaną ''kopułą'' salę plenarną towarzyszą symetrycznie otaczające dziedzińce skrzydła biurowe z przysadzistymi wieżyczkami w narożnikach. Główny [[ryzalit]] poprzedzony [[portyk]]iem z ośmioma [[kolumna (architektura)|kolumnami]]
* [[Kościół Pamięci]] im. [[Wilhelm I Hohenzollern|cesarza Wilhelma]] (''Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche'') w [[Charlottenburg (dzielnica Berlina)|Charlottenburgu]] (ob. dzielnica Berlina), [[Franz Schwechten]], 1890-1895 – synteza romańskich kościołów z rejonu [[Nadrenia|Nadrenii]] z wysoką kamienną wieżą
* ewangelicka [[katedra w Berlinie]], [[Julius Carl Raschdorff]], 1894-1905 – neobarokowy [[budowla centralna|kościół centralny]] z [[kopuła (architektura)|kopułą]] na wysokim [[tambur]]ze i czterema narożnymi wieżyczkami, łączący funkcję kościoła [[kaznodziejstwo|kaznodziejskiego]], miejsca uroczystości państwowych oraz kościoła grzebalnego [[Hohenzollernowie|Hohenzollernów]]