Historia Sławkowa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 193:
[[Plik:Powiat olkuski 1866-1914.JPG|thumb|240px|Sławków na obrzeżach powiatu olkuskiego (1867-1914)]]
W okresie panowania rosyjskiego zmieniała się kilkakrotnie przynależność administracyjna Sławkowa. W latach 1816–1837 miasto wchodziło w skład obwodu olkuskiego w [[Województwo krakowskie (Królestwo Polskie)|województwie krakowskim]], a od 1837, kiedy [[województwo|województwa]] [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Kongresowego]] zastąpione zostały [[gubernia]]mi, w [[gubernia krakowska|guberni krakowskiej]] (w 1841 przemianowanej na [[gubernia kielecka|kielecką]]).
Natomiast w latach 1845–1866 Sławków wchodził w skład powiatu olkuskiego w [[gubernia radomska|guberni radomskiej]] ([[język rosyjski|ros.]]: ''Радомская губерния''), który – podobnie jak wcześniejszy obwód – obejmował teren całego Zagłębia Dąbrowskiego, granicząc na zachodzie z pruską [[Rejencja opolska|rejencją opolską]]. Po zmianach administracyjnych, jakie miały miejsce w Królestwie Kongresowym w 1866, powiat olkuski został poważnie okrojony, a z jego zachodniej części wydzielono [[powiat będziński]], który włączony został do [[Gubernia piotrkowska|guberni piotrkowskiej]]. W wyniku tej reformy administracyjnej Sławków przyporządkowany został powiatowi olkuskiemu i wszedł od 1 stycznia 1867 jako jego gmina graniczna do nowo utworzonej [[gubernia kielecka|guberni kieleckiej]] ([[język rosyjski|ros.]]: ''Келецкая губерния''). Zdarzenie to przesądziło na okres ponad stu lat o podporządkowaniu Sławkowa władzy powiatowej w [[Olkusz]]u, osłabiając jego więzi z [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiem Dąbrowskim]]. Pomimo przyporządkowania powiatowi olkuskiemu dla sławkowian Olkusz nie był jednak dla sławkowian ani miejscem pracy, ani tym bardziej ośrodkiem myśli społeczno-politycznej. Do momentu powstania [[Emalia Olkusz|fabryki Westena w Olkuszu]] to powiatowe miasteczko zatrudniało jedynie 38 robotników w dwóch zakładach przemysłowych<ref>R. Kołodziejczyk, M. Markowski: ''Olkuskie w przededniu I wojny światowej'', w: F. Kiryk, W. Kołodziejczyk (red.): ''Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego'', t. I, Warszawa – Kraków 1978, s. 545-547.</ref>. Również w okresie późniejszym fabryki w Olkuszu i [[Wolbrom]]iu nie były konkurencyjne pod względem płac z zagłębiowskimi kopalniami i hutami. Nie zatrudniali się też w nich pracownicy ze Sławkowa, którzy pozostawali w tradycyjnych związkach z przemysłem Sosnowca, [[Zagórze (Sosnowiec)|Zagórza]] i Dąbrowy Górniczej<ref>Z. Matuszczyk: ''W czasach niewoli narodowej'', w: F. Kiryk (red.): ''Dzieje Sławkowa'', Kraków 2001, s. 324.</ref>. Olkusz był natomiast dla sławkowian miejscem funkcjonowania okupacyjnych władz rosyjskich.
W czasach Królestwa Kongresowego Sławków leżał bezpośrednio na granicy z [[Wolne Miasto Kraków|Wolnym Miastem Krakowem]], od 1846 na granicy rosyjsko-austriackiej, która przebiegała wzdłuż [[Biała Przemsza|Białej Przemszy]], w obszarze leśnym oddzielającym go od galicyjskiej [[Szczakowa|Szczakowej]]. Z tego względu trudna dziś do oszacowania liczba sławkowian trudniła się przemytem, a przez zieloną granicę przedostawali się tutaj do [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicji]] kurierzy i zdekonspirowani działacze polityczni. Znana i opisana jest pełna perypetii ucieczka do Galicji przez zieloną granicę w Sławkowie [[Józef Mirecki|Józefa Montwiłła-Mireckiego]] – czołowego działacza [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]], bliskiego współpracownika [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]]<ref>Relacja cytowana za J. Kańskim: ''Rzeczpospolita Sławkowska w 1905 r. i jej echa w Bolesławiu. Wspomnienia'', maszynopis, zbiory prywatne inż. J. Liszki, s. 2-3 przez Z. Matuszczyka: ''W czasach niewoli narodowej'', w: F. Kiryk (red.): ''Dzieje Sławkowa'', Kraków 2001, s. 320.</ref>. Niewykluczone też, że w 1913, przekraczając w [[Maczki|Maczkach]] nielegalnie granicę austriacką w drodze do [[Wiedeń|Wiednia]], zbłądził w lesie sławkowskim późniejszy dyktator sowiecki [[Józef Stalin|Iosif W. Dżugaszwili]]<ref>J. Kmiotek, A. Rybak, M. Milka: ''Niemce filarem przemysłowym i rewolucyjnym Zagłębia Dąbrowskiego'', w: Jan Kmiotek, Dariusz Kmiotek, Arkadiusz Rybak (red.), ''Echo dawnych Strzemieszyc'', cz. IV, Dąbrowa Górnicza 2001, s. 58 (65-67).</ref>.