Wikipedia

Wikipedystka:Soldier of Wasteland/brudnopis3: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Morfologia: źródło do zmiany
-
Linia 1:
{{Zwierzę infobox
|nazwa łacińska = ''Paradisaea rudolphirubra''
|nazwa zwyczajowa = Cudowronka błękitnaczerwona
|TSN = 561813561812
|zoolog = (Finsch & A. B. MeyerDaudin, 1885)1800
|okres istnienia =
|grafika = Blue Bird of ParadiseCpZ Paradisaea rudolphirubra (48837228088)00.jpg
|opis grafiki = Samiec
|2. grafika = Naturalis Biodiversity Center - RMNH.AVES.1311 1 - Paradisaea rudolphi rudolphi (Finsch, 1885) rubra- Paradisaeidae - bird skin specimen20090516.jpegjpg
|opis 2. grafiki = Samica. [[Muzeum Historii Naturalnej w Lejdzie]]
|typ = [[strunowce]]
|podtyp = [[kręgowce]]
Linia 18:
|rodzina = [[cudowronki]]
|rodzaj = ''[[Paradisaea]]''
|gatunek = '''cudowronka błękitnaczerwona'''
|status IUCN = VUNT
|IUCN id = 2270626622706241
|mapawikispecies występowania = Paradisaea rudolphi distr.pngrubra
|commons = Category:Paradisaea rubra
|opis mapy występowania =
|wikispecies = Paradisaea rudolphi
|commons = Category:Paradisaea rudolphi
}}
'''Cudowronka błękitnaczerwona''' (''Paradisaea rudolphirubra'') – gatunek ptaka z rodziny [[cudowronki|cudowronek]]. Występuje nieregularnie we wschodniej [[Nowa Gwinea|Nowej Gwinei]]<.. Narażony na wyginięcie.>
 
== Taksonomia ==
Po raz pierwszy gatunek opisaliopisał [[OttoFrançois FinschMarie Daudin]] iw [[Adolf1800. BernhardAutor Meyer]]nie wwspomniał 1885.skąd Miejscedokładnie pozyskaniapochodził [[holotyp]]u, wskazanowspomniał jako „Hufeisengebirge”{{r|oryg}}jedynie, coże odnosi„bez sięwątpienia” do([[język pasmafrancuski|fr]]. Maguli''sans wdoute'') południowo-wschodniejcudowronki częściczerwone zamieszkują [[Nowa Gwinea|NowejNową GwineiGwineę]]{{r|hbwa|gboryg}}. ({{współrzędne|umieść=wNie tekście|-9,32było 147,53}}{{r|gb}})to prawdą; holotyp pochodził z <<...>>. AutorDaudin nadał nowemu gatunkowi [[binominalne nazewnictwo gatunków|nazwę]] ''ParadisornisParadisea Rudolphirubra''{{r|oryg}}. Obecnie (2020) [[Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny]] (IOC)podtrzymuje umieszczatę cudowronkęnazwę. błękitnąUznaje wcudowronką rodzajuczerwoną za ''[[Paradisaeatakson monotypowy|gatunek monotypowy]]''{{r|ioc}}. Autorzy [[Handbook of the Birds of the World|HBW]] również nie wyróżniają pogatunków{{r|hbwa}}.
 
=== Ewolucja ===
Wśród współczesnych autorów brak zgody co do klasyfikacji tego gatunku. Podobnie jak IOC postępują autorzy ''Kompletnej listy ptaków świata''{{r|uj}}. Autorzy [[Handbook of the Birds of the World|HBW]] uznają [[takson monotypowy|monotypowy]] rodzaj ''Paradisornis''{{r|hbwa}}, tak jak i Pratt i Beehler (2016){{r|gb}}, pod taką nazwą gatunek jest również klasyfikowany przez [[BirdLife International]] (a tym samym [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|IUCN]]){{r|birdlife}}. Wyniki badań genetycznych opublikowane w 2009 wskazują na to, że cudowronka błękitna stanowi [[grupa siostrzana|takson siostrzany]] względem pozostałych przedstawicieli ''Paradisaea''. Podobnie jak [[cudowronka białopióra]] (''P. guilielmi'') wyodrębniła się jako gatunek znacznie wcześniej niż pozostałe cudowronki. Od innych przedstawicieli rodzaju odróżnia ją sposób kojarzenia{{r|ires}}, upierzenie, zachowanie, głos{{r|gb}}, ponadto występuje na większych wysokościach, niż inne cudowronki{{r|heads}}. Stwierdzano mieszańce cudowronki błękitnej z dwoma gatunkami (przynajmniej do 2020){{r|hbwa}}: [[sześciopiór białoczelny|sześciopiórem białoczelnym]] (''Parotia lawesii''){{r|par}} i [[cudowronka krasnopióra|cudowronką krasnopiórą]] (''P. raggiana''){{r|hbwa|gb}}. Ten drugi początkowo opisany został jako odrębny gatunek – ''Paradisaea bloodi'' (<span style="font-variant:small-caps;">Iredale, 1948</span>){{r|bloodi|gb}}. Mieszaniec z sześciopiórem białoczelnym był pierwszym znanym mieszańcem międzyrodzajowym ''Paradisaea''x''[[Parotia]]''{{r|par}}.
Cudowronka czerwona wraz ze [[cudowronka złotogrzbieta|złotogrzbietą]] (''P. decora'') są nieco starszymi gatunkami od nizinnych cudowronek z Nowej Gwinei, które oddzielały się w [[plejstocen]]ie. Cudowronka czerwona wyodrębniła się około 4 mln lat temu{{r|ires}}. Występuje tylko na wyspach na północ od cieśniny [[Sagewin]], która oddziela wyspy [[Batanta]] i [[Salawati]], podobnie jak [[latawiec krasnogrzbiety]] (''Cicinnurus respublicus''). Tylko na południe od cieśniny Sagewin występuje za to [[cudowronka mniejsza]] (''P. minor'') i [[latawiec złotogrzbiety]] (''C. magnificus''). Prawdopodobnie więc do specjacji tych dwóch par gatunków (''P. rubra'' i ''P. minor'' oraz ''C. respublicus'' i ''C. magnificus'') doprowadziła bariera w postaci tej niewielkiej, jednak głębokiej cieśniny{{r|gb}}. <<...>>
 
Zarówno IOC{{r|ioc}}, jak i autorzy HBW{{r|hbwa}} uznają dwa podgatunki cudowronki błękitnej – [[podgatunek nominatywny|nominatywny]] i ''P. r. margaritae'' opisany przez [[Ernst Mayr|Mayra]] i [[Ernest Thomas Gilliard|Gillarda]]. Holotypem była dorosła samica pozyskana 5 kwietnia 1950{{r|mar}}. Proponowany podgatunek ''P. r. ampla'' (<span style="font-variant:small-caps;">Greenway, 1934</span>) opisany na podstawie pozyskanego 5 kwietnia 1933 dorosłego samca{{r|ampla}} uznawany jest za synonim podgatunku nominatywnego{{r|gb|hbwa}}.
 
== Morfologia ==
Długość ciała samców bez ozdobnych piór i samic wynosi około 30 cm. Masa ciała samców: 158–189 g, samic – 124–166 g{{r|hbwa}}. [[Dymorfizm płciowy]] oprócz wymiarów przejawia się również w upierzeniu, jednak upierzenie cudowronek błękitnych obojga płci jest najbardziej zbliżone spośród wszystkich gatunków''Paradisaea''{{r|amn}}. Szczególnymi cechami przedstawicieli tego gatunku jest czarno-kobaltowe upierzenie, obecność niebieskich piór na piersi u samców i przerywana biała [[obrączka oczna]] u ptaków obojga płci{{r|gb}}. Jest to kombinacja cech unikatowa na tle rodzaju. Inne cudowronki ''Paradisaea'' są również większe, smuklejsze i mają dłuższe ogony{{r|birdlife}}.
{| class="wikitable collapsible collapsed" style="text-align: center"
! Wymiary szczegółowe
|+
! Podgatunek
! Płeć
!''n''
!Długość skrzydła
!Długość dzioba
!Długość ogona
!Długość skoku
|-
| rowspan="3" |''P. r. rudolphi''
|Samce (dorosłe)
|20/19/20/19
|153–163
|39,6–45,6
|76–91
|36,5–41,8
|-
|Samce (młodociane)
|4
|150–157
|40,9–41,8
|90–97
|38,8–41,2
|-
|Samice
|15/14/15/15
|142–158
|38,4–42,9
|90–102
|35,5–41,0
|-
| rowspan="3" |''P. r. margaritae''
|Samce (dorosłe)
| 5/4/5/5
|151–158
|39,3–42,3
|76–81
|36,6–38,9
|-
|Samce (młodociane)
|5/5/5/4
|151–161
|38,6–42
|95–101
|37,7–40,4
|-
|Samice
|7
|143–159
|38,4–41,9
|86–94
|35,7–39,5
|-
|Hybryda ''P. rudolphi''<br/>''x P. raggiana''{{r|bloodi}}
|Samiec?
|1
|178
|32
|130
|40
|-
|Hybryda ''P. rudolphi''<br/>x''Parotia lawesii''{{r|par}}
|W typie samicy
|1
|146
|37,3
|93
|36,9
|}
Dalszy opis dotyczy samca podgatunku nominatywnego (jeśli nie zaznaczono inaczej). Głowa, szyja i płaszcz są czarne, połyskliwe, z brązowozieloną opalizacją i ciemnokarminową domieszką z tyłu ciemienia i na karku. Oko okala niepełna obrączka oczna ze srebrzystobiałych piór. Grzbiet i kuper czarniawe z niebieskozielonym (w górnej części grzbietu) i indygowym połyskiem. Pokrywy nadogonowe ciemne, kobaltowe. Górna część skrzydła może przybierać różne odcienie barwy niebieskiej na [[pokrywy (ornitologia)|pokrywach]] i na [[lotki (ornitologia)|lotkach]] III rzędu. Krawędź skrzydła ciemniejsza, lotki matowobrązowe z niebieskimi krawędziami zewnętrznymi (nieobecnymi jedynie na trzech najbardziej zewnętrznych lotkach I rzędu). Górna część ogona fioletowoniebieska. Środkowa para [[sterówki|sterówek]] wydłuża się do dwóch podobnych do wstążki ozdobnych piór. Ich promyki są niebieskawoczarne, rozszerzone na kształt łyżki końcówki opalizują na niebiesko. Górna część piersi matowobrązowa, nieznacznie granatowo połyskująca. Dolna część piersi mieni się bardziej wyraźnie, brzuch natomiast jest czarny, a nogawice i pokrywy podogonowe – czarnobrązowe. Po bokach ciała z rzadka rozmieszczone wyjątkowo długie cienkie pióra nitkowate, zmieniające barwę od ciemnej fioletowoniebieskiej z fioletową opalizacją przez niebieską i fioletowoniebieską po fiołkową na końcu. Pozostała część boków ciała ma barwę rdzawobursztynową. Część piór tworzy czarną i ciemną szkarłatną linię z boku brzucha, która styka się z przeciwległą podczas zalotów i tworzy ciągłą dwukolorową linię. [[Tęczówka]] brązowa. Dziób niebieskobiały, kredowy. Nogi szarofioletowe{{r|hbwa}}.
 
Samice są mniejsze od samców, nie mają wydłużonych piór. Głowa i wierzch ciała ubarwione są podobnie, jak u samca, jednak czarne obszary wykazują mniejszy połysk i bardziej czarnobrązową kolorystykę. Na głowie brak karminowych czy ciemnoróżowych fragmentów. Dolne partie ciała kasztanowobrązowe, kolorystyka stopniowo przechodzi od czarniawego gardła do ciemnocynamonowego spodu ciała. Czarne matowe paski są z rzadka rozmieszczone na środku brzucha, a u niektórych populacji nie ma ich w ogóle. Młode samice wyróżniają się zajmującym większy obszar i intensywniejszym paskowaniem na brzuchu oraz ciemnym dziobem. Osobniki młodociane – również samce – są podobne do samic, mają jednak ciemniejsze skrzydła, ciemnoszare dzioby i białawe brzuchy w połączeniu z w pełni rozwiniętą obrączką oczną. Samce zyskują szatę dorosłą stopniowo{{r|hbwa}}.
 
== Zasięg występowania ==
Cudowronki czerwone występują na wyspach u wybrzeża północno-zachodniej [[Nowa Gwinea|Nowej Gwinei]]{{r|hbwa}}. Ich zasięg występowania według szacunków [[BirdLife International]] zajmuje około 9,4 tys km²{{r|birdlife}}. Zamieszkują [[Waigeo]], [[Gemien]], [[Saonek]] i Batanta, prawdopodobnie również [[Gam]]{{r|hbwa}} (Beehler i Pratt, 2014 i 2016, podają to jako pewną lokację, nie wspominając o ''prawdopodobnym'' występowaniu{{r|gb|gbng}}).
Według szacunków BirdLife International zasięg występowania cudowronki błękitnej zajmuje 78,4 tys. km²{{r|birdlife}}. Przedstawiciele dwóch podgatunków uznawanych przez IOC zamieszkują odpowiednio{{r|ioc}}:
* ''P. r. margaritae'' <span style="font-variant:small-caps;">Mayr & Gilliard, 1951</span> – środkowo-wschodnia Nowej Gwinei (okolice [[Tari]], wyżyny prowincji [[Enga]], [[dział wód|dział]] rzek [[Sepik]] i [[Wahgi (rzeka)|Wahgi]], [[Kubor Range]], [[Giluwe]], [[Mount Hagen (wulkan)|Mount Hagen]] w okolicy miasta o [[Mount Hagen|tej samej nazwie]], [[Karimui]], [[Góry Bismarcka]]){{r|hbwa}}
* ''P. r. rudolphi'' (<span style="font-variant:small-caps;">Finsch & Meyer, AB, 1885</span>) – południowo-wschodnia Nowa Gwinea od prowincji [[Eastern Highlands]] (dystrykt [[Okapa (dystrykt)|Okapa]]) i [[Herzog Mountains]] na południowy wschód po [[Góry Owena Stanleya]]{{r|hbwa}}
 
== Ekologia i zachowanie ==
Środowiskiem życia cudowronek błękitnych są lasy w niższych partiach gór. Odnotowywano je od 1100 do 2000 m n.p.m., lecz najczęściej występują między 1400 a 1800 m n.p.m. Na bliższych krańcowym wartościom wysokościach obserwuje się szczególnie samice i młode{{r|birdlife}}. Przedstawiciele podgatunku nominatywnego zamieszkują w większości południowe zbocza gór, na północnych pojawiają się rzadko lub wcale{{r|heads}}. Donoszono o samcach tokujących w połaciach pierwotnych lasów, jednak wiadomo też o osobnikach śpiewających w dolinie Tari, gęsto zaludnionej i porośniętej niewielką ilością pozostałych lasów pierwotnych. Cudowronki błękitne ogółem mogą tolerować silnie przekształcone środowiska, jak okolice ogrodów i nasadzenia drzew. W tych skrajnie przekształconych są jednak zagrożone wskutek odłowu dla ozdobnych piór i wypierania przez znacznie lepiej przystosowujące się cudowronki krasnopióre{{r|birdlife}}. Nie występują na niektórych obszarach, które zdają się odpowiadać ich wymaganiom{{r|gbng}}. Na początku lat 80. XX wieku oceniono, że zwyczaje cudowronek błękitnych były wówczas słabo poznane{{r|amn}}.
 
Cudowronki błękitne prowadzą samotniczy tryb życia, przepędzają inne cudowronki z okolic owocujących drzew{{r|gbng}}. Czynią to zwłaszcza samice, samce czasem są widywane w towarzystwie ptaków w typie samicy lub innymi cudowronkami. Żywią się owocami – szczególnie [[figowiec|figowców]], [[pestkowiec|pestkowcami]], [[jagoda (botanika)|jagodami]] – i materią zwierzęcą, głównie [[stawonogi|stawonogami]] zbieranymi z kory drzew, być może również jaszczurkami{{r|hbwa}}. Żerują wysoko w koronach drzew gdy szukają owoców, na niższe piętra lasu schodzą w poszukiwaniu stawonogów{{r|hbwa}}; sposobem żerowania nie wyróżniają się na tle rodziny. Pieśń cudowronek błękitnych ma formę powolnej, rytmicznej serii zawodzących dźwięków, bardziej nosowych i wyższych niż u innych przedstawicieli rodzaju: ''wahr wahr wahr...''. Samce przemieszczając się między punktami, z których śpiewają odzywają się niskimi, warczącymi i dudniącymi dźwiękami ''brrn brrn...''. Podczas [[toki|toków]] w pozycji zwisania z gałęzi samce odzywają się niskimi, rytmicznymi, zgrzytliwymi lub buczącymi podobnymi do pracy maszyn odgłosami{{r|gbng}}. Łatwo dostrzec cudowronki błękitne podczas ich żerowania na owocujących drzewach, jednak by móc obserwować je podczas wspomnianej szczególnej formy zalotów zaleca się kontakt z lokalnymi przewodnikami{{r|birdlife}}.
 
=== Lęgi ===
W poszczególnych częściach zasięgu lęgi odbywają się o różnej porze roku, zwykle od czerwca do lutego. Zniesienia odnotowywano w kwietniu, pisklęta w listopadzie i grudniu, a świeżo opierzone pisklę – w środku grudnia. W północno-zachodniej części zasięgu zaloty obserwowano głównie od kwietnia do końca listopada. Samce są [[poligynia|poligyniczne]]. Śpiewają z wysoko położonych gałęzi, a toki odbywają się na gałęzi nisko w podszycie. Samica sama buduje gniazdo i zajmuje się lęgiem{{r|hbwa}}.
 
== Status i zagrożenia ==
Samce do swoich popisów wybierają smukłe konary o różnym stopniu nachylenia, [[bambus]]y, trawy lub pnącza położone od 1 do 3 m nad podłożem i tuż pod listowiem drzew. Pozbawiają liści przylegające do wybranej gałęzi obszary. Jedna odnotowana odległość między stanowiskami dwóch samców wynosiła 300 m. Toki mają tylko jeden z trzech rodzajów popisów – typowy dla cudowronek, jednak odwrócony{{r|hbwa}}. Samiec przechyla się w tył i opuszczają w dół, tym samym zwracając się w odwrotnym kierunku, niż uprzednio{{r|amn}}. Rozkłada pióra po bokach ciała i trzyma skrzydła złożone, następnie spogląda w górę i zaczyna wołać, później trząść głową i ruszać ozdobnymi piórami; wydłużone środkowe sterówki zwisają wtedy po bokach ciała. Plama na środku brzucha przybiera owalny kstałt i rozszerza się wraz z ruchami ciała{{r|hbwa}}. Toki u tego gatunku opisano w 1921 po prawdopodobnie pierwszej obserwacji takowych przez białego człowieka. Pracownik [[Bronx Zoo]], który rankiem zobaczył zwisającego z gałęzi samca poprosił o natychmiastowe zabranie go do lecznicy, gdyż był przekonany że doznaje on drgawek{{r|bronx}}.
[[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|IUCN]] uznaje x za [[]] od y (stan w 2020). [[BirdLife International]] uznaje trend liczebności populacji za...{{r|birdlife}}
 
{{r|ntbirdlife}}
Gniazdo ma kształt głębokiej okrągłej miski, utworzone jest z rzadko rozmieszczonych długich zielonych łodyg [[epifit]]ycznych [[storczykowate|storczyków]], liści [[pandan]]ów, włókien z liści [[arekowce|palmowych]], igłopodobne liście [[rzewnia|rzewni]] i czasami niewielkiej domieszki innych liści. Wyściółkę stanowią wąsy czepne pnączy. Gniazda są umieszczane od 4 do 19 m nad ziemią w różnych miejscach, od niskich krzewów po niższą część koron wysokich drzew. Zniesienie liczy 1 [[jajo (biologia)|jajo]], być może rzadko zdarzają się 2{{r|hbwa}}. Skorupka ma barwę różowopłową, pokryta jest ciemniejszymi pasami{{r|gbng}}. W jednym przypadku inkubacja trwała co najmniej 18 dni. Samica agresywnie broni młodego przed cudowronkami własnego i innych gatunków. Nie jest znany czas przebywania młodych w gnieździe{{r|hbwa}}.
 
== Status i zagrożenia ==
IUCN uznaje cudowronkę błękitną za [[gatunek narażony]] na wyginięcie (VU, Vulnerable) nieprzerwanie od 1994 (stan w 2020); wcześniej w 1988 otrzymał status [[gatunek bliski zagrożenia|gatunku bliskiego zagrożenia]] (NT, Near Threatened). BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za...{{r|birdlife}}.
 
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name=oryg>{{cytuj | url = https://www.biodiversitylibrary.org/item/127802122045#page/395299/mode/1up | autor = Finsch, O. & Meyer, A.B. | tytuł = VögelTraité vonélémentaire Neuet Guinea,complet zumeist aus der Alpen-region am südostabhange des Owen-Stanley-Gebirges (Hufeisengebirge 7000-8000d'ornithologie, hoch)ou, gesammeltHistoire vonnaturelle Karl Hunstein. I.des Paradiseidaoiseaux | czasopismo = Zeitschrift für die gesammte Ornithologie | wolumintom = 2 | data = 18851800 | s = 385–387 | język = de}}272–273))</ref>
<ref name=marioc>{{cytuj stronę | url = httphttps://digitallibrarywww.amnhworldbirdnames.org/handlebow/2246crows/3912 | autor = Mayr,Pamela ErnstRasmussen & Gilliard,David EDonsker (red. Thomas) | tytuł = NewCrows, speciesmudnesters, andbirds-of-paradise subspecies| ofopublikowany birds= fromIOC theWorld highlandsBird ofList New Guinea(v10.1) | czasopismodata = American25 Museumstycznia novitates2020 | wolumindata = 1524 | datadostępu = 195130 | s =stycznia 11–122020}}</ref>
<ref name=hbwa>{{cytuj stronę | url = https://www.hbw.com/species/bluered-bird-paradise-paradisornisparadisaea-rudolphirubra | autor = Frith, C., & Frith, D. & Sharpe, C.J. | rok = 2020 | tytuł = BlueRed Bird-of-paradise (''ParadisornisParadisaea rudolphirubra'') | praca = <em>del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.).</em> Handbook of the Birds of the World Alive | data dostępu = 2530 stycznia 2020}}</ref>
<ref name=birdlife>{{cytuj stronę | url = http://datazone.birdlife.org/species/factsheet/bluered-bird-of-paradise-paradisornisparadisaea-rudolphirubra/text | tytuł = BlueRed Bird-of-paradise ''ParadisornisParadisaea rudolphirubra'' | opublikowany = BirdLife International | data dostępu = 2530 stycznia 2020}}</ref>
<ref name=iocntbirdlife>{{cytuj stronęksiążkę | url = https://wwwweb.worldbirdnamesarchive.org/bowweb/crows20180706233358/http://datazone.birdlife.org/userfiles/file/Species/AsRDBPDFs/species/near_threatened.pdf | autor = Frankpraca Gill & David Donsker (red.)zbiorowa | tytułwydawca = Crows,BirdLife mudnesters, birds-of-paradiseInternational | opublikowanyrok = IOC2001 World| Birdmiejsce List= Cambridge (v10.1UK) | datatytuł = 25Threatened styczniabirds of 2020Asia | data dostępurozdział = 25Near styczniaThreatened 2020species | strony = 2555-2556}}</ref>
<ref name=gbgbng>{{cytuj książkę | url = https://books.google.pl/books?id=wRR1CwAAQBAJSBn8AwAAQBAJ | tytuł = Birds of New Guinea: Distribution,Second Taxonomy, and SystematicsEdition | stronyautor = 434–435,Thane 604K. | data = 2016 | autor =Pratt, Bruce M. Beehler &| Thanerok K.= Pratt2014 | wydawca = Princeton University Press | strony = 485 | isbn = 97806911642439781400865116}}</ref>
<ref name=ujgb>{{cytuj stronę | autor = P. Mielczarek, M. Kuziemkoksiążkę | url = httphttps://listaptakow.eko.ujbooks.edugoogle.pl/passerines2.html#Paradisaeidaebooks?id=wRR1CwAAQBAJ | tytuł = RodzinaBirds of New Guinea: ParadisaeidaeDistribution, VigorsTaxonomy, 1825and -Systematics cudowronki| -strony Birds= of436 paradise| (wersja:data = 2019-04-17)2016 | pracaautor = KompletnaBruce listaM. ptakówBeehler świata& |Thane opublikowanyK. =Pratt Instytut| Naukwydawca o= ŚrodowiskuPrinceton UniwersytetuUniversity JagiellońskiegoPress | data dostępuisbn = 25 stycznia 20209780691164243}}</ref>
<ref name=ampla>{{cytuj | autor = J. Greenway | tytuł = <em>Paradisaea rudolphi ampla</em> subsp. nov. | czasopismo = Proceedings of the New England Zoölogical Club | data = 1934 | wolumin = 14 | s = 1}}</ref>
<ref name=ires>{{cytuj | autor = Irestedt, Martin & Jønsson, Knud & Fjeldså, Jon & Christidis, Les & Ericson, Per. | data = 2009 | tytuł = An unexpectedly long history of sexual selection in birds-of-paradise | czasopismo = BMC evolutionary biology | wolumin = 9 | s = 235 | doi = 10.1186/1471-2148-9-235}}</ref>
<ref name=></ref>
<ref name=heads>{{cytuj | autor = Heads, M. | data = 2002 | tytuł = Birds of paradise, vicariance biogeography and terrane tectonics in New Guinea | czasopismo = Journal of Biogeography | wolumin = 29 | s = 261-283 | doi = 10.1046/j.1365-2699.2002.00667.x}}</ref>
<ref name=gbng>{{cytuj książkę | url = https://books.google.pl/books?id=SBn8AwAAQBAJ | tytuł = Birds of New Guinea: Second Edition | autor = Thane K. Pratt, Bruce M. Beehler | rok = 2014 | wydawca = Princeton University Press | strony = 484 | isbn = 9781400865116}}</ref>
<ref name=bloodi>{{cytuj | url = https://www.biodiversitylibrary.org/part/50141#/summary | tytuł = A checklist of the Birds of Paradise and Bower-birds | autor = Tom Iredale | data = 1948 [1954] | czasopismo = The Australian zoologist | s = 161–162}}</ref>
<ref name=amn>{{cytuj | url = https://core.ac.uk/download/pdf/18227762.pdf | archiwum = https://web.archive.org/web/20190818192101/https://core.ac.uk/download/pdf/18227762.pdf | zarchiwizowano = 18 sierpnia 2019 | tytuł = The genus <em>Paradisaea</em>: display and evolution | autor = Lecroy, Mary | czasopismo = American Museum novitates | data = 1981 | wolumin = 2714 | data dostępu = 25 stycznia 2020}}</ref>
<ref name=par>{{cytuj | autor = Clifford B. Frith & Dawn W. Frith | data = 1996 | czasopismo = Records of the Australian Museum | wolumin = 48 | wydanie = 2 | s = 111–116 | tytuł = Description of the unique <em>Parotia lawesii</em> x <em>Paradisaea rudolphi</em> hybrid Bird of Paradise (Aves: Passeriformes: Paradisaeidae) | url = https://media.australianmuseum.net.au/media/Uploads/Journals/16852/283_complete.pdf | archiwum = https://web.archive.org/web/20190331042121/https://media.australianmuseum.net.au/media/Uploads/Journals/16852/283_complete.pdf | zarchiwizowano = 31 marca 2019}}</ref>
<ref name=bronx>{{cytuj | url = https://www.biodiversitylibrary.org/item/93397#page/295/mode/1up | autor = Lee S. Crandall | czasopismo = Zoological Society bulletin | tytuł = The Blue Bird of Paradise | wydawca = New York Zoological Society | data = 1921 | s = 111–113}}</ref>
<ref name=></ref>
<ref name=></ref>
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedystka:Soldier_of_Wasteland/brudnopis3”