Postkolonializm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m zbędne powtórzenie |
|||
Linia 1:
'''Post-kolonializm''' (także '''studia post-kolonialne''', '''teoria post-kolonialna''', '''postkolonializm''') to dyscyplina naukowa opierająca się na intelektualnym [[dyskurs]]ie, który służy do analizowania i wyjaśniania zarówno kulturowych pozostałości [[kolonializm]]u i [[imperializm]]u, jak i badania konsekwencji kontrolowania kraju i zasiedlania go w celu ekonomicznej eksploatacji ludności tubylczej i jej ziemi. Wywodzące się ze szkoły [[
[[Plik:Colonialism in 1945 updated legend.png|thumb|300px|Mapa imperiów kolonialnych po zakończeniu II wojny światowej, 1945]]
Linia 5:
Jako element [[Historia|nowożytnej historii]], post-kolonializm kwestionuje i reinterpretuje sposoby kulturowej percepcji - tego, czym jest obserwacja i bycie obserwowanym. Jako część [[Antropologia|antropologii]], post-kolonializm bada relacje międzyludzkie wśród narodów kolonizujących i kolonizowanych, eksploatowanych przez władzę kolonialną. Jako [[teoria krytyczna]], post-kolonializm obrazuje i wyjaśnia ideologię i praktykę neo-kolonializmu, wspomagając się przykładami ze świata [[Nauki humanistyczne|humanistyki]] - [[Historia|historii]] i [[Politologia|nauk politycznych]], [[Filozofia|filozofii]] i [[marksizm]]u, [[Socjologia|socjologii]], [[Antropologia|antropologii]], [[feminizm]]u, [[Językoznawstwo|lingwistyki]] i [[Literatura post-kolonialna|literatury post-kolonialnej]] - gatunku prezentującego narrację zniewolonych kobiet i mężczyzn.
Kolonializm przedstawiany był jako „poszerzanie świata cywilizowanego”, co ideologicznie usprawiedliwiało samowolnie przypisaną sobie przez europejski, zachodni świat wyższość (rasową i kulturową) nad światem nie-zachodnim. Wizję taką przedstawiał [[
W drugiej połowie XIX wieku taki skoncentrowany na przynależności rasowej sposób myślenia był powszechnym użyciu, uzasadniając geopolityczny wyścig między imperiami w Europie i Amerykach. Szczególnie w przypadku kolonizacji Dalekiego Wschodu i tzw. [[Wyścig o Afrykę|Wyścigu o Afrykę]] (1870-1914), reprezentowanie homogenicznej europejskiej tożsamości usprawiedliwiało [[Kolonializm|kolonizację]] - podporządkowanie sobie [[Ludy tubylcze|ludności tubylczej]], wykorzystywanie ich pracy oraz niszczenie naturalnych dóbr ich krajów. Tak więc, [[Wielka Brytania]], [[Francja]] i [[Niemcy]] wytworzyły teorię wyższości narodu, która usprawiedliwiała kolonializm, jako niesienie światła cywilizacji ludziom pogrążonym w mrokach dziejów. ''La mission civilisatrice'', misja cywilizowania przypisana sobie przez [[Francuskie imperium kolonialne|Imperium francuskie]], głosiła jakoby niektóre rasy miały wyższe cele w swym działaniu, tak więc jako bardziej rozwinięte mają prawo kolonizować innych, w ramach służenia idei „cywilizacji”.
Linia 51:
== Istotni teoretycy ==
=== Frantz Fanon ===
W dziele ''Wyklęty lud ziemi'' (1961), psychiatra [[Frantz Fanon]] analizuje i opisuje językiem medycyny naturę kolonializmu jako istotnie destruktywną. Twierdzi, że jej społeczne efekty - narzucenie niższej tożsamości kolonialnej - są szkodliwe dla zdrowia psychicznego ludności kolonizowanej, a ideologiczną esencją kolonializmu jest systematyczne odmawianie praw do wszystkich elementów człowieczeństwa ludności kolonizowanej; dowodzi, że ów proces dehumanizacji osiągnięty jest poprzez fizyczną i psychiczną przemoc, poprzez którą kolonizatorzy zaszczepiają służalczą mentalność u kobiet i mężczyzn tubylczych, ci zaś muszą gwałtownie sprzeciwić się temu procesowi.
| |||