Język bośniacki: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Rozszerzanie linkowania do wikisłownika Szablon:Język infobox i inne poprawki |
drobne redakcyjne |
||
Linia 3:
|obszar = [[Bośnia i Hercegowina]], [[Serbia]] ([[Sandżak]], [[Kosowo]])
|liczba mówiących = 2,5–3,5 mln.
|system pisma = [[alfabet chorwacki]], [[cyrylica serbska]]{{refn|grupa="uwaga"|nazwa="zapis"|Cyrylica serbska jest równoprawnym sposobem zapisu standardu bośniackiego, ale w praktyce używa się jej prawie wyłącznie w [[Republika Serbska|Republice Serbskiej]]. W [[Federacja Bośni i Hercegowiny|Federacji Bośni i Hercegowiny]] dominuje alfabet łaciński<ref name="p1">{{Cytuj książkę |autor = Fatima Pelešić-Muminović |tytuł = Bosanski jezik. 1 |url = http://books.google.com/books?id=k5RiAAAAMAAJ |wydawca = Bemust |strony=5 |język=sh}}</ref><ref>{{cytuj książkę |autor = [[Senahid Halilović]] |tytuł = Pravopis bosanskoga jezika |url = https://books.google.com/books?id=S5NiAAAAMAAJ |wydawca=Preporod |rok=1996 |strony=15 |język=sh}}</ref><ref name="p4">{{cytuj książkę |autor = [[Ronelle Alexander]] |tytuł = Bosnian, Croatian, Serbian, a Grammar: With Sociolinguistic Commentary |url = https://books.google.com/books?id=6HTdZ5rxJ-cC |wydawca=Univ of Wisconsin Press |isbn=978-0-299-21193-6 |strony = 1–2 |język=en}}</ref>.}}<br />(dawniej [[bosančica]] i [[arebica]])<ref name="p1" />
|klasyfikacja =
* [[Języki indoeuropejskie]]
Linia 24:
}}
[[Plik:Bih bosniak dijalects.png|thumb|Dialekty bośniackiego, występujące w Bośni i Hercegowinie.]]
'''Język bośniacki''' (bośn. {{k|bs|bosanski}} / {{j|bs|босански}}) – [[odmiana językowa|mowa]] z grupy [[Grupa zachodnia języków południowosłowiańskich|zachodniej]] [[Języki południowosłowiańskie|języków południowosłowiańskich]], używana głównie przez [[Boszniacy|Boszniaków]]. W literaturze lingwistycznej klasyfikowana jest jako jedna z czterech
Język bośniacki ma status [[Język urzędowy|urzędowego]] w [[Bośnia i Hercegowina|Bośni i Hercegowinie]], obok [[Język chorwacki|chorwackiego]] i [[Język serbski|serbskiego]]. Jest również objęty statusem [[język regionalny|języka regionalnego]] w [[Serbia|Serbii]]<ref>{{Cytuj stronę |url=https://web.archive.org/web/20140103175919/http://www.coe.int/t/dg4/education/minlang/Report/EvaluationReports/SerbiaECRML1_en.pdf |tytuł=European charter for regional or minority languages: Application of the charter in Serbia |opublikowany= Rada Europy |rok=2009 |data dostępu = 2018-01-19}}</ref> i [[Kosowo|Kosowie]]<ref>{{Cytuj książkę |autor=Driton Muharremi |autor2= Samedin Mehmeti |tytuł=Handbook on Policing in Central and Eastern Europe |url=https://books.google.com/books?id=WZ1GAAAAQBAJ |wydawca=Springer |rok=2013 |strony=129 |data dostępu = 2018-01-19}}</ref> i dopuszcza się go do użytku urzędowego w [[Czarnogóra|Czarnogórze]]<ref>{{Cytuj stronę |url=http://www.snp.co.me/strana.asp?kat=1&id=1278 |tytuł = Ustav Crne Gore |archiwum = http://web.archive.org/web/20180120000807/http://www.snp.co.me/strana.asp?kat=1&id=1278 |data dostępu = 2018-01-19}}</ref>.
Linia 35:
Standardowa forma bośniackiego oparta została na [[Dialekt sztokawski|dialekcie sztokawskim]], a dokładniej na poddialekcie wschodniohercegowińskim<ref>{{Cytuj książkę |autor = Branka Magaš |tytuł = Pitanje opstanka: zajednički obrazovni sustav za Bosnu i Hercegovinu |url = http://books.google.com/books?id=qfYzAAAAMAAJ |rok = 1998 |wydawca=Promocult |język=sh}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |autor = Senahid Halilović |tytuł = Bosanski jezik |url = http://books.google.com/books?id=NWtiAAAAMAAJ |rok = 1991 |strony=182 |język=sh}}</ref>, który stanowi również podstawę trzech pozostałych języków standardowych (chorwackiego, serbskiego i czarnogórskiego). Wariant bośniacki wyróżnia się stosunkowo licznymi zapożyczeniami z osmańskotureckiego, arabskiego i perskiego<ref>{{Cytuj książkę |autor = Emil Tokarz |tytuł = Język wobec przemian kultury |url = http://books.google.com/books?id=lGXlAAAAMAAJ |rok = 1997 |wydawca=Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego |strony=65 |język=pl}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |autor = Uniwersytet Jagielloński |tytuł = Rocznik Slawistyczny (tomy 54-56) |url = http://books.google.com/books?id=qfYzAAAAMAAJ |rok = 2004 |wydawca=G. Gebenther i Spółka |strony=145 |język=pl}}</ref>, głównie ze względu na wpływy tamtejszych kultur. Do zapisu wykorzystuje się zwykle alfabet łaciński, ale sankcjonowany jest również zapis cyrylicą serbską<ref group="uwaga" name="zapis" />.
Współcześnie język bośniacki wraz z pozostałymi trzema odmianami normatywnymi dialektu sztokawskiego podciąga się pod pojęcie „język serbsko-chorwacki”. Miano to nie jest powszechnie akceptowane w krajach byłej Jugosławii, ale pozostaje w powszechnym użyciu wśród językoznawców i określa się nim wspólną podstawę, na której oparte zostały współczesne cztery standardy. Przy wzięciu pod uwagę aspektów socjolingwistycznych standardy te bywają również klasyfikowane jako odrębne języki<ref>{{Cytuj książkę| autor=Graeme Trousdale |tytuł=Introduction to English Sociolinguistics |url=http://books.google.com/books?id=ZTEkDQAAQBAJ |rok=2010 |wydawca=Edinburgh University Press |strony=7 |język=en}}</ref><ref>{{Cytuj książkę| autor=Mirjana N. Dedaić |autor2=Daniel N. Nelson |tytuł=At War with Words |url=http://books.google.com/books?id=_EJC-rX8eeYC |rok=2012 |wydawca=Walter de Gruyter |strony=248–249 |język=en}}</ref>, należące do diasystemu zwanego środkowo-południowosłowiańskim<ref>{{Cytuj książkę |autor=[[Dževad Jahić]] |autor2=Senahid Halilović |autor3=Ismail Palić |tytuł=Gramatika bosanskoga jezika |url=http://books.google.com/books?id=P8ZpQgAACAAJ |rok=2000 |język=sh}}</ref>.
== Kontrowersje wokół nazewnictwa ==
Nazwa „język bośniacki” ({{w języku|sh|bosanski / босански}}) ma charakter kontrowersyjny dla niektórych Chorwatów i Serbów, którzy nazywają ten standard językiem boszniackim ({{w języku|sh|bošnjački / бошњачки}}). Kontrowersje wynikają ze zbyt rozległego znaczenia, jakie ma nieść promowany przez Boszniaków termin. Określenie „język bośniacki” sugeruje bowiem, że odmiana bośniacka jest językiem wszystkich Bośniaków, podczas gdy większość bośniackich Chorwatów i Serbów swoje mowy określa odpowiednio mianem języka chorwackiego i języka serbskiego<ref>{{Cytuj książkę |autor = Pål Kolstø |tytuł = Strategies of Symbolic Nation-building in South Eastern Europe |url = http://books.google.com/books?id=qY7eCwAAQBAJ |rok = 2016 |język=en}}</ref>.
Wielu serbskich i chorwackich językoznawców uznaje narzucenie nazwy „język bośniacki” za próbę unitaryzacji obszaru językowego BiH<ref>{{Cytuj książkę |autor = [[Dalibor Brozović]] |tytuł = Odnos hrvatskoga i bosanskoga odnosno bošnjačkoga jezika |url = https://hrcak.srce.hr/76514 |rok = 1999 |strony=13–16 |język=sh}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.rastko.rs/filologija/odbor/odluka001_c.html |tytuł = Odbor za standardizaciju srpskog jezika |nazwisko = |imię = |język=sh |data dostępu = 2018-01-19}}</ref> i zalecają używanie – ich zdaniem – odpowiedniejszego terminu „język boszniacki”<ref>{{cytuj książkę |autor = Ronelle Alexander |tytuł = Bosnian, Croatian, Serbian, a Grammar: With Sociolinguistic Commentary |url = https://books.google.com/books?id=6HTdZ5rxJ-cC |wydawca=Univ of Wisconsin Press|isbn=978-0-299-21193-6 |strony=426–427 |język=en}}</ref>. Wśród boszniackich językoznawców dominuje natomiast przekonanie, że jedyne właściwe określenie to „język bośniacki”<ref>{{Cytuj książkę |autor =
== Zobacz też ==
|