Rubin: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Dodano kategorię "Glin" za pomocą HotCat
Linia 1:
{{Inne znaczenia|minerału|[[Rubin (ujednoznacznienie)]]}}
{{Minerał infobox
| pusty wiersz =
| Nazwa = Rubin
| grafika4 = Ruby - Winza, Tanzania.jpg
| grafika4_opis = Naturalny rubin z [[Tanzania|Tanzanii]] (Winza, dystrykt [[Mpwapwa]])
| grafika5 =
| grafika5_opis =
| grafika6 =
| grafika6_opis =
| Inne nazwy =
| Skład chemiczny = Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>:Cr<sup>+3</sup>
| Twardość w skali Mohsa = 9
| Przełam = muszlowy lub zadziorowy; kruchy
| Łupliwość = brak
| Pokrój kryształu = tabliczkowy, bipiramidalny lub słupkowy o podstawie sześcioboku, czasami romboedryczny.
| Układ krystalograficzny = trygonalny
| Topliwość =
| Właściwości mechaniczne =
| Gęstość minerału = 3,95 do 4,1 g/cm³
| Barwa = czerwona o różnych odcieniach i różnym stopniu nasycenia; niekiedy wielobarwny
| Rysa = biała
| Połysk = szklisty, diamentowy
| Współczynnik załamania = no = 1,770 i ne = 1,762 (długość fali ~ 590nm)
| Inne własności optyczne = Pleochroizm – silny, zmienny; obserwowane barwy: purpurowoczerwona- pomarańczowoczerwona.
| Postacie alotropowe =
| Szczególne własności =
}}
'''Rubin''' − [[Kamienie szlachetne|kamień szlachetny]] o barwie od różowej do krwistoczerwonej. Jest to rzadki [[minerał]] z gromady [[Tlenki|tlenków]] ([[TlenekTritlenek glinudiglinu|Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>]]), odmiana [[korund]]u.
 
== Właściwości ==
Linia 33:
* [[Pleochroizm]] – silny, zmienny; obserwowane barwy: purpurowoczerwona – pomarańczowoczerwona.
* [[Luminescencja]] – wyraźna, nadaje rubinom szczególnego kolorytu, podwyższając ich walory estetyczne. Znane są okazy wykazujące [[fluorescencja|fluorescencję]] o barwie jasnożółtej i kremowożółtej.
* [[Inkluzja (jubilerstwomineralogia)|Inkluzje]] – liczne, ich rodzaj wskazuje na pochodzenie kamieni: np. dla rubinów birmańskich charakterystyczne są krótkie igiełki [[rutyl]]u; dla tajlandzkich – brak rutylu; pakistańskie zwykle zawierają kryształy [[flogopit]]u, [[chloryt]]u, [[monacyt]]u, [[spinel]]u, rutylu, [[magnetyt]]u i [[piryt]]u. Wrostki [[rutyl]]u wywołują zjawisko [[Asteryzm (mineralogia)|asteryzmu]] – rubin gwiaździsty oraz [[efekt kociego oka]].
 
Zazwyczaj tworzy kryształy o [[pokrój kryształu|pokroju]] tabliczkowym, bipiramidalnym lub słupkowym o podstawie sześcioboku, czasami [[romboedr]]yczne. Nasycenie barwy rubinu zależy od domieszek: czerwoną barwę wywołuje tlenek [[chrom]]u, purpurową – [[wanad]], brunatnoczerwoną – [[żelazo]].
Linia 41:
 
'''Miejsca występowania''':
[[Sri Lanka]] – Ratnapura, Rakwana, [[Tajlandia]] – [[Chanthaburi (miasto)|Chanthaburi]], [[Kambodża]] – [[Bătdâmbâng (miasto)|Battambang]], [[Pakistan]] – pakistańska część Kaszmiru, [[Tanzania]] – Longido, Winza<ref>Schwarz D., Pardieu V., Saul J.M., Schmetzer K., Laurs B.M., Giuliani G., Klemm L., Malsy A.-K, Erel E., Hauzenberger C., Du Toit G., Fallick A.E., Ohnenstetter D. (2008) [http://gia.metapress.com/content/25n3455046775432/ ''Rubies and Sapphires from Winza, Central Tanzania, Gems & Gemology, Vol. 44, No. 4''], str. 322-347 (ang.)</ref>, [[Kenia]], [[Australia]] – Queensland, [[Mjanma]] – Mandalay, Mogok, [[Afganistan]] – okolice Jagdalak.
 
'''Polska''' – w przeszłości, [[piasek|piaski]] złotonośne Dolnego Śląska w okolicy Złotoryi, [[pegmatyt]]y k. Karpacza i w [[gnejs]]ach izerskich.
Linia 48:
 
== Zastosowanie ==
* Jeden z najcenniejszych [[Kamienie szlachetne|kamieni szlachetnych]] w [[jubilerstwoZłotnictwo|jubilerstwie]].
** Szczególnie poszukiwane są kamienie wykazujące [[asteryzm (mineralogia)|asteryzm]], powodowany igiełkowatymi wrostkami [[rutyl]]u, które są niesłychanie rzadkie.
** Do wyjątkowej rzadkości należą kamienie wykazujące [[efekt kociego oka]].
Linia 68:
== Bibliografia ==
* N. Sobczak – Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych – Wydawnictwo Alfa – 1986 r.
 
{{ka}}
 
[[Kategoria:Kamienie szlachetne]]