Biblioteka Narodowa (seria): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m WP:SK, drobne techniczne |
dodanie informacji ze źródełkiem (będzie więcej!) i usunięcie szablonu źródła |
||
Linia 1:
[[Plik:Jerzy Byron-powieści poetyckie.pdf|thumb|Okładka ''Powieści poetyckich'' Jerzego Byrona, wydanych w serii II Biblioteki Narodowej w 1924 przez Krakowską Spółkę Wydawniczą]]
[[Plik:Biblioteka Narodowa book series.jpg|mały|Cztery książki z serii Biblioteka Narodowa, pierwsza z prawej w obwolucie]]
'''Biblioteka Narodowa''' – seria wydawnicza wydawana przez [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]] (wcześniej – w latach 1919-1933 – przez [[Krakowska Spółka Wydawnicza|Krakowską Spółkę Wydawniczą]]). Prezentuje najważniejsze utwory literatury polskiej i światowej wraz z bogatym opracowaniem, zawierającym aktualny stan wiedzy na temat danego dzieła<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Biblioteka Narodowa - Serie wydawnicze - Wydawnictwo Ossolineum |data dostępu = 2020-02-09 |opublikowany = wydawnictwo.ossolineum.pl |url = https://wydawnictwo.ossolineum.pl/products/category/biblioteka-narodowa-2}}</ref>. To najstarsza tego typu europejska seria wydawnicza<ref>{{Cytuj |autor = |autor r = [[Stanisław Bereś]] |rozdział = Historia serii "Biblioteka Narodowa" |tytuł = Biblioteka Narodowa 1919-2019 : księga jubileuszowa serii |data = 2019 |data dostępu = 2020-02-09 |isbn = 978-83-66267-11-4 |wydanie = Wydanie I |miejsce = Wrocław |wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich |s = 56 |oclc = 1129955741}}</ref>. Do 2019 roku wydano w niej łącznie 608 tomów w trzech seriach: seria I (literatura polska, 335 tomów), seria II (literatura obca, 264 tytuły) i seria III (literatura dla młodzieży, 9 tomów)<ref>{{Cytuj |autor = |autor r = [[Stanisław Bereś]] |rozdział = Historia serii "Biblioteka Narodowa" |tytuł = Biblioteka Narodowa 1919-2019 : księga jubileuszowa serii |data = 2019 |data dostępu = 2020-02-09 |isbn = 978-83-66267-11-4 |wydanie = Wydanie I |miejsce = Wrocław |wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich |s = 57 |oclc = 1129955741}}</ref>.
Pomysłodawcą serii był [[Stanisław Kot]]<ref name=":1">{{Cytuj |autor = |autor r = Marta Pękalska |rozdział = Kalendarium serii "Biblioteka Narodowa" |tytuł = Biblioteka Narodowa 1919-2019 : księga jubileuszowa serii |data = 2019 |data dostępu = 2020-02-09 |isbn = 978-83-66267-11-4 |wydanie = Wydanie I |miejsce = Wrocław |wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich |s = 47 |oclc = 1129955741}}</ref>. Idea narodziła się w czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] i wynikała z troski o to, by inteligencja była świadoma polskiego dorobku literackiego<ref name=":2">{{Cytuj |autor = |autor r = [[Stanisław Bereś]] |rozdział = Historia serii "Biblioteka Narodowa" |tytuł = Biblioteka Narodowa 1919-2019 : księga jubileuszowa serii |data = 2019 |data dostępu = 2020-02-09 |isbn = 978-83-66267-11-4 |wydanie = Wydanie I |miejsce = Wrocław |wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich |s = 63 |oclc = 1129955741}}</ref>. Założeniem serii BN było podawanie poprawnej edycji dzieła literackiego ze wstępem [[historia literatury|historycznoliterackim]] opartym na najnowszym stanie badań, oraz z przypisami<ref name=":0" />. Wstęp miał być pisany w sposób przystępny, zrozumiały dla różnorodnego – zarówno pod względem wieku, wykształcenia, jak i zawodu – odbiorcy, nie będącego specjalistą, jednocześnie zaś charakteryzować się wysoką jakością merytoryczną. Miały też za zadanie wywołać u czytelnika
Pierwszy tom ukazał się 1 listopada 1919 roku w Krakowie i był to tom serii I, ''[[Treny]]'' [[Jan Kochanowski|Jana Kochanowskiego]], w opracowaniu [[Tadeusz Sinko|Tadeusza Sinki]] (sprzedał się szybko w liczbie siedemdziesięciu tysięcy egzemplarzy<ref name=":4">{{Cytuj |autor = |autor r = [[Stanisław Bereś]] |rozdział = Historia serii "Biblioteka Narodowa" |tytuł = Biblioteka Narodowa 1919-2019 : księga jubileuszowa serii |data = 2019 |data dostępu = 2020-02-09 |isbn = 978-83-66267-11-4 |wydanie = Wydanie I |miejsce = Wrocław |wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich |s = 68 |oclc = 1129955741}}</ref>). Pierwszy tom serii II ukazał się w 1920 roku – była to ''Antygona'' Sofoklesa (oprac. Kazimierz Morawski)<ref name=":1" />. Wydawcą była Krakowska Spółka wydawnicza, a drukiem zajmowała się drukarnia [[Władysław Ludwik Anczyc|Władysława Ludwika Anczyca]]<ref name=":2" />. Okładki były miękkie, papierowe, wykorzystywano też tańszy papier, aby zapewnić możliwie niskie ceny. Pierwsze tomy kosztowały niewiele: kilkanaście groszy-kilka złotych, a tomy sprzedawały się nieźle: od sześciu do dwudziestu pięciu tysięcy egzemplarzy<ref name=":4" />.
Od 1930 roku tempo wydawania kolejnych tomów serii znacznie spadło. Powodem były problemy finansowe ówczesnego wydawcy. Po upadku Krakowskiej Spółki Wydawniczej w 1933 roku, Stanisław Kot przeniósł wydawanie Biblioteki Narodowej do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. Redakcję tamtejszą zorganizował i objął [[Kazimierz Giebułtowski]] (wcześniej zatrudniony w Krakowskiej Spółce Wydawniczej jako redaktor, pracujący przy serii)<ref>{{Cytuj |autor = |autor r = [[Stanisław Bereś]] |rozdział = Historia serii "Biblioteka Narodowa" |tytuł = Biblioteka Narodowa 1919-2019 : księga jubileuszowa serii |data = 2019 |data dostępu = 2020-02-09 |isbn = 978-83-66267-11-4 |wydanie = Wydanie I |miejsce = Wrocław |wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich |s = 78-80 |oclc = 1129955741}}</ref>.
Tomy wydawane są w formacie B6 z charakterystycznym secesyjnym wieńcem na okładce<ref name=":2" />. Początkowo wieniec zawierał ukryte inicjały jego projektanta – [[Antoni Procajłowicz|Antoniego Procajłowicza]]. Inicjały zniknęły w czasie PRL<ref name=":3" />. Wieniec budził sprzeczne emocje – miał zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników. Wacław Borowy uważał, że sprawia on, że Biblioteka Narodowa jest ''jednym z najbardziej szpetnych wydawnictw''. Dlatego w ramach kodyfikacji serii próbował pozbyć się wieńca, jednak bezskutecznie (a emocje związane z tą grafiką były jedną z przyczyn jego rezygnacji z roli wydawcy serii). W latach 60. wieniec Procajłowicza został na pewien czas zastąpiony przez uproszczony wieniec olimpijski, autorstwa Aliny i Leszka Kaćmów. Wprowadzono też wtedy płócienną oprawę i [[Obwoluta|obwolutę]] o odrębnej kolorystyce dla różnych serii: seria I ukazywała się w kolorze czerwonym, seria II natomiast – zielonym. Ani nowy wieniec na okładce, ani nowy sposób oprawy nie przyjęły się. Współcześnie na okładkach ponownie widnieje wieniec Procajłowicza<ref>{{Cytuj |autor = |autor r = [[Stanisław Bereś]] |rozdział = Historia serii "Biblioteka Narodowa" |tytuł = Biblioteka Narodowa 1919-2019 : księga jubileuszowa serii |data = 2019 |data dostępu = 2020-02-09 |isbn = 978-83-66267-11-4 |wydanie = Wydanie I |miejsce = Wrocław |wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich |s = 86-87 |oclc = 1129955741}}</ref>.
|