Bitwa pod Kachowką: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1:
'''Bitwa pod Kachowką'''
Była to jedna z nielicznych bitew wojny domowej w Rosji o charakterze zbliżonym do pozycyjnych walk na froncie zachodnim I wojny światowej<ref name=":2" /><ref name=":1" />. Obie strony skierowały do niej najlepsze siły i sprzęt, jakimi dysponowały<ref name=":1" />.
== Tło wydarzeń ==
== Przebieg bitwy ==
7 sierpnia 1920 r. jednostki 13 Armii, dowodzonej przez [[Robert Ejdeman|Roberta Ejdemana]], przeprawiły się przez Dniepr w rejonie wsi Bolsza Kachowka (ob. miasto Kachowka). Zdobycie przez czerwonych przyczółka na lewym brzegu rzeki miało na celu zatrzymanie marszu białych z Krymu na Ukrainę Prawobrzeżną, a w dalszej perspektywie uniemożliwienie zgrupowaniu wojsk Wrangla, które wyszły z półwyspu, powrotu na Krym<ref name=":0">''Kachowskij...'', s. 254.</ref>. Czerwoni zdobyli kilka przyczółków na lewym brzegu Dniepru, jednak tylko ten pod Kachowką został utrzymany<ref>E. Mawdsley, ''Wojna...'', s. 334.</ref>. Do 12 sierpnia 52 dywizja strzelecka, 15 dywizja strzelecka oraz Dywizja Łotewska, a następnie również 51 dywizja strzelecka, przemieszczając się dalej na południe, osiągnęły linię Bolszaja Kopań-Bolszaja Majaczka-Lubimowka-Biełocerkowka<ref name=":0" />. 51 dywizję, dowodzoną przez [[Wasilij Blücher|Wasilija Blüchera]], uważano za najlepszą jednostkę w czerwonej 6 Armii<ref name=":1">{{Cytuj |autor = J. Bielasz |tytuł = Оборона Каховского плацдарма |data = |data dostępu = 2020-02-10 |opublikowany = warspot.ru |url = https://warspot.ru/4163-oborona-kahovskogo-platsdarma |język = ru}}</ref>. Z 51 dywizji wydzielono brygadę uderzeniowo-ogniową, do której wcielono najbardziej doświadczonych, zdyscyplinowanych i najlepiej zbudowanych żołnierzy. Na jej wyposażeniu znalazły się trzy czołgi, dwa oddziały samochodów pancernych, dwa pułki piechoty (łącznie mniej niż 6 tys. żołnierzy), 200 karabinów maszynowych, bateria ''фугасными огнемётами СПС, батарею шестидюймовых гаубиц, бомбомёты и миномёты'' oraz oddział łączności<ref name=":1" />. Pod kontrolą czerwonych pozostawały cztery przeprawy przez Dniepr<ref name=":0" />.▼
=== Siły i plany stron ===
▲7 sierpnia 1920 r. jednostki 13 Armii, dowodzonej przez [[Robert Ejdeman|Roberta Ejdemana]], przeprawiły się przez [[Dniepr]] w rejonie wsi Bolsza Kachowka (ob. miasto [[Kachowka]]). Zdobycie przez czerwonych przyczółka na lewym brzegu rzeki miało na celu zatrzymanie marszu białych z Krymu na Ukrainę Prawobrzeżną, a w dalszej perspektywie uniemożliwienie zgrupowaniu wojsk Wrangla, które wyszły z półwyspu, powrotu na Krym<ref name=":0">''Kachowskij...'', s. 254.</ref>. Czerwoni zdobyli kilka przyczółków na lewym brzegu Dniepru, jednak tylko ten pod Kachowką został utrzymany<ref name=":2">E. Mawdsley, ''Wojna...'', s. 334.</ref>. Do 12 sierpnia 52 dywizja strzelecka, 15 dywizja strzelecka oraz [[Dywizja Łotewska]], a następnie również 51 dywizja strzelecka, przemieszczając się dalej na południe, osiągnęły linię Bolszaja Kopań-Bolszaja Majaczka-Lubimowka-Biełocerkowka<ref name=":0" />. 51 dywizję, dowodzoną przez [[Wasilij Blücher|Wasilija Blüchera]], uważano za najlepszą jednostkę w czerwonej 6 Armii<ref name=":1">{{Cytuj |autor = J. Bielasz |tytuł = Оборона Каховского плацдарма |data = |data dostępu = 2020-02-10 |opublikowany = warspot.ru |url = https://warspot.ru/4163-oborona-kahovskogo-platsdarma |język = ru}}</ref>. Z 51 dywizji wydzielono brygadę uderzeniowo-ogniową, do której wcielono najbardziej doświadczonych, zdyscyplinowanych i najlepiej zbudowanych żołnierzy. Na jej wyposażeniu znalazły się trzy czołgi, dwa oddziały samochodów pancernych, dwa pułki piechoty (łącznie mniej niż 6 tys. żołnierzy), 200 karabinów maszynowych, bateria ''фугасными огнемётами СПС, батарею шестидюймовых гаубиц, бомбомёты и миномёты'' oraz oddział łączności<ref name=":1" />. Pod kontrolą czerwonych pozostawały cztery przeprawy przez Dniepr<ref name=":0" />.
W celu likwidacji przyczółka czerwonych na lewym brzegu Dniepru biali sprowadzili w rejon nadchodzącej bitwy swoje najlepsze siły, w tym 12 czołgów [[Mark V]] przekazanych Siłom Zbrojnym Południa Rosji przez Brytyjczyków w kwietniu 1919 r<ref>J. D. Smele, ''The "Russian..."'', s. 121.</ref>. Użycie czołgów w znacznym stopniu przyczyniło się do sukcesu białych w [[Bitwa o Donbas (1919)|bitwie o Donbas]] w maju-czerwcu 1919 r., do zdobycia Carycyna 30 czerwca 1919 r. oraz do sukcesów ofensywy Sił Zbrojnych Południa Rosji wyprowadzonej z Krymu wiosną 1920 r.<ref>J. D. Smele, ''The "Russian..."'', s. 121 i 124.</ref><ref name=":1" />
Od 8 sierpnia na przyczółku trwały prace inżynieryjne, którymi kierował [[Dmitrij Karbyszew]]. Na przyczółku kachowskim Armia Czerwona po raz pierwszy podczas wojny domowej w Rosji prowadziła obronę pozycyjną z trzema liniami obrony. Pierwsza z nich, łącznej długości 55 km, składała się z samych okopów i punktów oporu (?) zabezpieczonych drutem kolczastym<ref name=":0" />. Jej celem było jedynie powstrzymanie spodziewanego natarcia białych<ref name=":1" />. Druga, główna linia o długości 30 km oprócz dwóch linii okopów i potrójnego drutu kolczastego<ref name=":0" /> posiadała gniazda karabinów maszynowych, schrony piechoty i punkty obserwacyjne artylerii<ref name=":1" />.
8 października 1920 r., spodziewając się ataku białych czołgów, dowództwo czerwonych poleciło wykopanie rowów przeciwczołgowych, jednak prace te nie zostały wykonane do końca. Podejście do linii obrony zostało natomiast zaminowane, o czym zresztą zorientowali się zwiadowcy białych<ref name=":1" />.
Łącznie biali sprowadzili pod Kachowkę 6700 żołnierzy, 12 czołgów, 14 samochodów opancerzonych, od 10 do 12 samolotów, 20 ciężkich dział i ok. 40 lekkich. Czerwoni dysponowali ok. 10500 żołnierzami, 250 karabinami maszynowymi, 70 działami, 12-15 samochodami opancerzonymi oraz 70 działami<ref name=":1" />.
Spodziewając się ciężkich walk, Blücher polecił pozostawić na przyczółku jedynie ludzi i sprzęt, którzy byli bezpośrednio zaangażowani w walkę. Samoloty białych, przeprowadzając rozpoznanie, wzięły wycofywanie tyłów za całkowity odwrót czerwonych, a wzniecony przez nich pożar suchych traw nad Dnieprem - za palenie rzeczy niepotrzebnych podczas odwrotu. Na tej podstawie Wrangel błędnie uznał, że atak znacznie słabszymi siłami ma szanse powodzenia i polecił gen. Witkowskiemu przejście do natarcia. Biali przecenili swoje siły: nie wzięli pod uwagę zarówno faktu, że ich własne oddziały posiadały znacznie niższą zdolność bojową niż w poprzednich fazach wojny domowej, natomiast jednostki Armii Czerwonej stawały się coraz lepiej zorganizowane<ref name=":1" />.
=== Przebieg bitwy 14 października 1920 r. ===
14 października po przygotowaniu artyleryjskim biali rozpoczęli atak czołgowy na pozycje czerwonych. Czołgi bez problemu przekroczyły pierwszą linię okopów czerwonych, zerwana została łączność telefoniczna między jednostkami Armii Czerwonej, ale ogień czerwonej piechoty i karabinów maszynowych zmusił kawalerię i piechotę białych, idącą za czołgami, do zatrzymania się. Siły te nie podjęły nawet próby ataku na główną linię okopów. Lekka bateria konna białych w ciemności wpadła na zamaskowane miotacze ognia, a następnie w panice uciekła z pola bitwy<ref name=":1" />. Niektóre czołgi, pozostawione bez wsparcia piechoty i kawalerii, bez powodzenia usiłowały dostać się na tyły czerwonych, inne poruszały się przed główną linią obrony, inne zawróciły. Jedynie cztery z dwunastu maszyn nie zostały zniszczone<ref name=":1" />.
O godz. 20 tego samego dnia sztab Wrangla zrozumiał, że natarcie białych zakończyło się całkowitą katastrofą<ref name=":1" />. Biali popełnili zbyt wiele błędów - czołgi, artyleria i piechota nie koordynowały swoich działań, lotnictwo białych pojawiło się na miejscu zbyt późno, by odegrać jakąkolwiek rolę, ponadto natarcie czołgów rozpoczęto za wcześnie, jeszcze przed wschodem słońca<ref name=":1" />. Powtórzenie natarcia na przyczółek kachowski było bezcelowe, gdyż korpus gen. Witkowskiego został zbyt poważnie osłabiony i nie mógł już liczyć na wsparcie ze strony działającej na Prawobrzeżu 2 Armii gen. [[Daniił Dracenko|Dracenki]]<ref name=":1" />.
== Upamiętnienie bitwy ==
Bitwę pod Kachowką upamiętnia pomnik [[Legendarna Taczanka]] usytuowany na stepie na południe od zabudowy Kachowki, na miejscu, gdzie znajdowało się stanowisko dowodzenia Wasilija Blüchera. Do bitwy nawiązuje również znajdujący się w Kachowce pomnik Dziewczyny w Płaszczu, przedstawiający czerwonoarmistkę. Przed ukraińską dekomunizacją lat 2014-2016 w Kachowce znajdowało się także popiersie Blüchera.
W Moskwie znajduje się stacja metra Kachowska oraz ulica o tej samej nazwie.
| |||