Bitwa pod Kachowką: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Linia 1:
'''Bitwa pod Kachowką''' - walki stoczone podczas wojny domowej w Rosji między 7 sierpnia a 28 października 1920 r. między jednostkami czerwonej 13 Armii a białym 2 korpusem wchodzącym w skład Sił Zbrojnych Południa Rosji.
'''Bitwa pod Kachowką'''
 
Była to jedna z nielicznych bitew wojny domowej w Rosji o charakterze zbliżonym do pozycyjnych walk na froncie zachodnim I wojny światowej<ref name=":2" /><ref name=":1" />. Obie strony skierowały do niej najlepsze siły i sprzęt, jakimi dysponowały<ref name=":1" />.
 
== Tło wydarzeń ==
<odwrót białych na Krym, sytuacja Wrangla>
 
W czerwcu i lipcu 1920 r. Armia Czerwona odniosła szereg sukcesów na wojnie z Polską, zbliżając się coraz bardziej do Warszawy. Zaangażowanie przez bolszewicki rząd znacznych sił na froncie polskim stworzyło nowe szanse dla Sił Zbrojnych Południa Rosji pod dowództwem Wrangla. 10 sierpnia 1920 r. Francja oficjalnie uznała, iż Wrangel de facto sprawował rządy na południu Rosji. W zamian biały dowódca obiecał po zwycięstwie nad bolszewikami spłacić długi carskiej Rosji, zwołać zgromadzenie narodowe i przeprowadzić reformę rolną<ref>P. Kenez, ''Red Advance...'', s. 301-302.</ref>. Po zwycięstwie wojsk polskich w bitwie warszawskiej Wrangel postanowił przyspieszyć planowaną ofensywę z Krymu na Ukrainę, mając nadzieję, że zdoła utworzyć wspólny front z Polską i przekonać rząd w Warszawie do kontynuowania wojny z bolszewikami zamiast zawierania układu pokojowego<ref>P. Kenez, ''Red Advance...'', s. 302-303.</ref>. Natomiast celem bolszewików pozostawało jak najszybsze rozbicie Sił Zbrojnych Południa Rosji.
 
== Przebieg bitwy ==
 
=== Siły i plany stron ===
7 sierpnia 1920 r. jednostki 13 Armii, dowodzonej przez [[Robert Ejdeman|Roberta Ejdemana]], przeprawiły się przez [[Dniepr]] w rejonie wsi Bolsza Kachowka (ob. miasto [[Kachowka]]). Zdobycie przez czerwonych przyczółka na lewym brzegu rzeki miało na celu zatrzymanie marszu białych z Krymu na Ukrainę Prawobrzeżną, a w dalszej perspektywie uniemożliwienie zgrupowaniu wojsk Wrangla, które wyszły z półwyspu, powrotu na Krym<ref name=":0">''Kachowskij...'', s. 254.</ref>. Czerwoni zdobyli kilka przyczółków na lewym brzegu Dniepru, jednak tylko ten pod Kachowką został utrzymany<ref name=":2">E. Mawdsley, ''Wojna...'', s. 334.</ref>. Do 12 sierpnia 52 dywizja strzelecka, 15 dywizja strzelecka oraz [[Dywizja Łotewska]], a następnie również 51 dywizja strzelecka, przemieszczając się dalej na południe, osiągnęły linię Bolszaja Kopań-Bolszaja Majaczka-Lubimowka-Biełocerkowka<ref name=":0" />. 51 dywizję, dowodzoną przez [[Wasilij Blücher|Wasilija Blüchera]], uważano za najlepszą jednostkę w czerwonej 6 Armii<ref name=":1">{{Cytuj |autor = J. Bielasz |tytuł = Оборона Каховского плацдарма |data = |data dostępu = 2020-02-10 |opublikowany = warspot.ru |url = https://warspot.ru/4163-oborona-kahovskogo-platsdarma |język = ru}}</ref>. Z 51 dywizji wydzielono brygadę uderzeniowo-ogniową, do której wcielono najbardziej doświadczonych, zdyscyplinowanych i najlepiej zbudowanych żołnierzy. Na jej wyposażeniu znalazły się trzy czołgi (które ostatecznie nie wzięły jednak udziału w bitwie), dwa oddziały samochodów pancernych, dwa pułki piechoty (łącznie mniej niż 6 tys. żołnierzy), 200 karabinów maszynowych, bateria stacjonarnych ''фугаснымиmiotaczy огнемётами СПСognia, батареюbateria шестидюймовыхsześciocalowych гаубицhaubic, бомбомёты и миномёты''moździerze oraz oddział łączności<ref name=":1" />. Pod kontrolą czerwonych pozostawały cztery przeprawy przez Dniepr<ref name=":0" />.
 
W celu likwidacji przyczółka czerwonych na lewym brzegu Dniepru biali sprowadzili w rejon nadchodzącej bitwy swoje najlepsze siły, w tym 12 czołgów [[Mark V]] przekazanych Siłom Zbrojnym Południa Rosji przez Brytyjczyków w kwietniu 1919 r<ref>J. D. Smele, ''The "Russian..."'', s. 121.</ref>. Użycie czołgów w znacznym stopniu przyczyniło się do sukcesu białych w [[Bitwa o Donbas (1919)|bitwie o Donbas]] w maju-czerwcu 1919 r., do zdobycia Carycyna 30 czerwca 1919 r. oraz do sukcesów ofensywy Sił Zbrojnych Południa Rosji wyprowadzonej z Krymu wiosną 1920 r.<ref>J. D. Smele, ''The "Russian..."'', s. 121 i 124.</ref><ref name=":1" />
Linia 21 ⟶ 24:
 
=== Przebieg bitwy 14 października 1920 r. ===
[[Plik:Kahovka English tank.jpg|mały|Żołnierze czerwonej 51 dywizji strzeleckiej przy zdobytym czołgu białych]]
14 października po przygotowaniu artyleryjskim biali rozpoczęli atak czołgowy na pozycje czerwonych. Czołgi bez problemu przekroczyły pierwszą linię okopów czerwonych, zerwana została łączność telefoniczna między jednostkami Armii Czerwonej, ale ogień czerwonej piechoty i karabinów maszynowych zmusił kawalerię i piechotę białych, idącą za czołgami, do zatrzymania się. Siły te nie podjęły nawet próby ataku na główną linię okopów. Lekka bateria konna białych w ciemności wpadła na zamaskowane miotacze ognia, a następnie w panice uciekła z pola bitwy<ref name=":1" />. Niektóre czołgi, pozostawione bez wsparcia piechoty i kawalerii, bez powodzenia usiłowały dostać się na tyły czerwonych, inne poruszały się przed główną linią obrony, inne zawróciły. Jedynie cztery z dwunastu maszyn nie zostały zniszczone<ref name=":1" />.
 
Linia 30 ⟶ 34:
W filmie ''[[Trzej towarzysze (film 1935)|Trzej towarzysze]]'' z 1935 r. wykonywana jest ''[[Pieśń o Kachowce]]'', w której bitwę wspomina się jako jeden z "etapów wielkiej drogi". W piosence wspomniana jest postać dziewczyny w płaszczu, idącej przez płonącą Kachowkę. W nawiązaniu do tych słów w 1955 r. w Kachowce wzniesiono gipsowy pomnik czerwonoarmistki, ku czci wszystkich kobiet walczących w wojnie domowej po stronie bolszewików. W 1983 r. zastąpiono go bardziej monumentalnym pomnikiem autorstwa Fridricha Sogojana. Pomnik powszechnie nazywany jest właśnie Dziewczyną w płaszczu<ref>{{Cytuj |autor = Андрей Сидорчик |tytuł = Декоммунизация «Тачанки». Киев хочет лишить Каховку легендарных памятников |data = 2020-01-14 |data dostępu = 2020-02-19 |opublikowany = aif.ru |url = https://aif.ru/politics/world/dekommunizaciya_tachanki_kiev_hochet_lishit_kahovku_legendarnyh_pamyatnikov}}</ref>.
 
W Moskwie znajduje się stacja metra Kachowska<ref>{{Cytuj |tytuł = Участок от «Проспекта Вернадского» до «Каховской» на БКЛ построят в 2021 году |data dostępu = 2020-02-19 |opublikowany = stroi.mos.ru |url = https://stroi.mos.ru/news/sobianin-uchastok-bkl-ot-prospiekta-viernadskogho-do-kakhovskoi-budiet-postroien-v-2021-ghodu |język = ru}}</ref> oraz ulica Kachowka<ref>{{Cytuj |tytuł = Улица Каховка (Все улицы Москвы) - Электронная Москва |data dostępu = 2020-02-19 |opublikowany = mosopen.ru |url = http://mosopen.ru/street/9770}}</ref>.
W Moskwie znajduje się stacja metra Kachowska oraz ulica o tej samej nazwie.
 
== Przypisy ==