Historia Lublina: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
początek porządkowania informacji, usunięcie dubli |
dalsze poprawki stylu |
||
Linia 8:
Nazwa miasta znana jest od najstarszych zapisków z 1228 roku. Pochodzi ona od [[nazwa własna|nazwy osobowej]] ''Lubla'' utworzonej od imienia [[Lubomir (imię)|Lubomir]], poprzez dodanie dawniej pieszczotliwego przyrostka ''-la''<ref name="Rymut">{{cytuj książkę | nazwisko = Rymut | imię = Kazimierz | tytuł = Nazwy miast Polski | rok = 1987 | wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich | isbn = 83-04-02436-5 | strony = 133}}</ref>. Możliwe jest także, że imię Lubla w swojej staropolskiej, zdrobniałej postaci złączyło się z przyrostkiem dzierżawczym -in, dając nazwę Lublin. [[Zygmunt Sułowski]] wyraził przypuszczenie o łączeniu Lublina z imieniem Lubel (Lubelnia), w analogii do stosunku nazw Wróblin, Wróbel. Założycielem czy właścicielem Lublina w zamierzchłych czasach mógł być zatem człowiek o imieniu Lubel, bądź Lubla<ref>{{Cytuj stronę
|imię = Przemysław |nazwisko = Świątek |autor = |autor2 = |url = http://koziolek.pl/katalog.php?did=360&PHPSESSID=cca363a55bd60ea88fe5cf263d410411 |tytuł = Lublin od Lubla, Kraków od Kraka. |praca = Koziołek |opublikowany = koziolek.pl |data = |data dostępu = 25 lutego 2007 |cytat =}}</ref>.
Pierwszy tekst notujący nazwę Lublina stanowi fragment kroniki [[Wincenty Kadłubek|Wincentego Kadłubka]], opracowanej w końcu XII wieku. Według Kadłubka kobieta imieniem Julia, rzekoma siostra Cezara, miała założyć dwa miasta, których nazwy – pochodzące od imion jej i brata – przekręcono następnie na Lublin i [[Lubusz]].▼
== Czasy najdawniejsze ==
Linia 34 ⟶ 36:
[[Plik:MHMLnaczynia1.JPG|thumb|Ceramika ze wzgórza staromiejskiego. XIV–XVI wiek]]
W wiekach XII–XIV gród obronny przekształcał się w coraz znaczniejszy ośrodek przemysłowo-handlowy. Do szybszego rozwoju Lublina przyczyniły się wówczas korzyści, jakie czerpano z międzynarodowego handlu, ponieważ miasto znalazło się na trasie ważnego [[Szlak handlowy|szlaku handlowego]], wiodącego znad [[Morze Czarne|Morza Czarnego]] do [[Europa Zachodnia|Europy Zachodniej]] i nad [[Morze Bałtyckie|Bałtyk]] przez [[Włodzimierz Wołyński|Włodzimierz]], [[Lwów]], [[Chełm]], [[Kazimierz Dolny]] – skąd rozchodził się w kierunku [[Gdańsk]]a oraz na [[Śląsk]].
▲Pierwszy tekst notujący nazwę Lublina stanowi fragment kroniki [[Wincenty Kadłubek|Wincentego Kadłubka]], opracowanej w końcu XII wieku. Według Kadłubka kobieta imieniem Julia, rzekoma siostra Cezara, miała założyć dwa miasta, których nazwy – pochodzące od imion jej i brata – przekręcono następnie na Lublin i [[Lubusz]].
W XII stuleciu, podobnie jak w [[Zawichost|Zawichoście]], [[Radom]]iu i Sandomierzu, także w Lublinie osadzono [[Archidiakon|archidiakonów]] dla wschodniej części [[Archidiecezja krakowska|diecezji krakowskiej]]. Lista dobroczyńców klasztoru bożogrobców w [[Miechów|Miechowie]] z 1198 roku wymienia pierwszego znanego archidiakona lubelskiego, Jana.
Linia 65:
[[Plik:Lublin City Seal 1401.jpg|thumb|Pieczęć Lublina z 1401]]
[[Plik:LubelskieIRP.png|thumb|Województwo lubelskie na mapie Rzeczypospolitej z 1635 roku]]
Z około 1401 roku, z dokumentu z pieczęcią Rady Miejskiej Lublina, pochodzi najstarszy obraz herbu miasta. Sam dokument pochodził prawdopodobnie z XIV wieku. Herb przedstawia [[Koza domowa|kozła]] otoczonego napisem ''CIVITATIS LVBLINENSIS''. Dopiero w XVI wieku po raz pierwszy jako [[herb Lublina]] pojawił się kozioł wsparty na krzewie [[winorośl]]i. Kozioł i winorośl były atrybutami bogini [[Wenus (mitologia)|Wenus]] (co oznacza płodność natury), od której wywodziła się Julia z rodu juliańskiego – według legendy przytoczonej przez Wincentego Kadłubka – założycielka miasta.
Linia 88:
W latach 1578–1793 Lublin był siedzibą najwyższej instytucji sądowej ówczesnej Polski – [[Trybunał Główny Koronny w Lublinie|Trybunału Koronnego]] dla [[Małopolska|Małopolski]]. Był to najwyższy sąd apelacyjny Korony Królestwa Polskiego I Rzeczypospolitej dla spraw prawa szlacheckiego. W owym czasie Lublin rozrastał się jako największe miasto wschodniego regionu kraju. Z historią lubelskiego Trybunału wiąże się legenda o [[Czarcia Łapa|Czarciej Łapie]].
Pożary niszczące miasto w 1557 i 1574 roku spowodowały konieczność odbudowy, która przesądziła o [[renesans]]owych formach zabudowy Lublina. Średniowieczne szczytowe domy przekształcono na kamienice przeważnie dwupiętrowe, z bogatą dekoracją elewacji zwieńczonych [[attyka (architektura)|attykami]] i z nowym wystrojem wnętrz. Nowy kształt otrzymały bramy miejskie oraz kościoły: [[bazylika św. Stanisława Biskupa Męczennika w Lublinie|dominikanów]] (z dobudowaną w 1630 r. wspaniałą kaplicą [[Firlejowie herbu Lewart|Firlejów]]), św. Michała, pobernardyński, Brygidek, [[Kościół Świętego Ducha w Lublinie|Świętego Ducha]]. Ratusz przebudowano na siedzibę trybunału.
W 1588 r. [[Bernard Maciejowski]] jako biskup [[łuck]]i ufundował Kolegium [[Jezuici|jezuickie]] w Lublinie.
| |||