Bystra (województwo małopolskie): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: zmiana szablonu {{Wieś infobox}} na {{Polska miejscowość infobox}} |
m poprawa linków w przypisach |
||
Linia 31:
== Historia ==
[[Plik:Bystra koło Gorlic kościół parafialny (front).jpg|mały|Kościół parafialny w Bystrej|240x240px]]
Bystra została lokowana w 1369 roku przez [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]]<ref name=":0">{{Cytuj|autor=|tytuł=Sołectwo Bystra - Gmina Gorlice|data=|data dostępu=2017-11-26|opublikowany=www.gmina.gorlice.pl|url=http://www.gmina.gorlice.pl/index.php?pid=119&id=114-bystra}}</ref>. Wieś należała do [[Parafia Matki Bożej Szkaplerznej w Szymbarku|parafii w Szymbarku]]<ref name=":1">{{Cytuj |autor = |tytuł = O parafii - Parafia Bystra |czasopismo = Parafia Bystra |data = |data dostępu = 2017-11-26 |url = http://web.archive.org/web/20180903124727/http://bystra-parafia.pl/o-parafii-2/ |język = pl}}</ref>. Zachowała się księga ławnicza wsi z lat 1499-1561<ref>{{Cytuj|tytuł=Księgi sądowe wiejskie z XV wieku|czasopismo=Collectanea ad historiam plebeanorum|data=2016-12-27|data dostępu=2017-11-26|url=https://plebeanorum.wordpress.com/ksiegi-sadowe-wiejskie/ksiegi-sadowe-wiejskie-z-xv-wieku/#bystra |język=pl}}</ref>, miejscowość znajdowała się wtedy w starostwie bieckim ([[powiat biecki]] w woj. krakowskim)<ref>Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, s. 94.</ref>.
W 1870 roku, z inicjatywy ks. Józefa Radeckiego, we wsi utworzono szkołę ludową<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Dzień Edukacji Narodowej w Bystrej |data = |data dostępu = 2018-10-11 |url = http://www.gmina.gorlice.pl/index.php?pid=115&id=499-dzien_edukacji_narodowej |język = pl}}</ref>. W latach 1906-07 ziemiańska rodzina Groblewskich zbudowała nowy, otoczony parkiem dworskim, murowany dwór. W 1985 roku park dworski z przełomu XIX i XX wpisano do rejestru zabytków, w 2007 roku został z rejestru wykreślony<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Rejestr zabytków -
W latach 1922-25 zbudowano kościół pod wezwaniem św. Józefa Oblubieńca NMP. Autorem projektu architektonicznego był Roman Olszewski. W 1926 biskup tarnowski [[Leon Wałęga]] erygował parafię w Bystrej. W 1965 roku dobudowano wolnostojącą dzwonnicę, mającą formę trzech kamiennych arkad<ref name=":1" />.
Linia 44:
Sołectwo Bystra zajmuje obszar 1436 ha, który zamieszkuje ok. 1500 osób. W miejscowości znajduje się ok. 400 budynków mieszkalnych. Wieś ma charakter typowo rolniczy, dominują małe kilkuhektarowe gospodarstwa rolne<ref name=":2" />.
W Bystrej działają Ludowy Klub Sportowy, Ochotnicza Straż Pożarna, filia Ośrodka Kultury Gminy Gorlice oraz Koło Gospodyń Wiejskich<ref name=":2">{{Cytuj|autor=|tytuł=Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Gminy Gorlice|data=Grudzień 2016}}</ref>. W miejscowości funkcjonują trzy placówki oświatowe: Samorządowe Przedszkole, Szkoła Podstawowa im. Juliusza Słowackiego<ref>{{Cytuj|tytuł=Biuletyny Informacji Publicznej|data dostępu=2017-11-26|opublikowany=bip.malopolska.pl |url=https://bip.malopolska.pl/uggorlice,m,155068,jednostki-organizacyjne.html|język=pl}}</ref> oraz Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Stanisławy Groblewskiej (prowadzony przez [[Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi]])<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Wykaz szkół rolniczych - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi |data = |data dostępu = 2017-11-26 |opublikowany = www.minrol.gov.pl |url = http://web.archive.org/web/20180217065357/http://www.minrol.gov.pl:80/Informacje-branzowe/Szkoly-rolnicze/Wykaz-szkol-rolniczych |język = pl}}</ref>. Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej [[Parafia św. Józefa Oblubieńca NMP w Bystrej|parafii pod wezwaniem św. Józefa Oblubieńca NMP]]<ref>{{Cytuj |tytuł=Parafia Św. Józefa Oblubieńca NMP w Bystrej|data dostępu=2017-11-26|opublikowany=www.bystra-wiz.diecezja.tarnow.pl |url=http://www.bystra-wiz.diecezja.tarnow.pl/#start|język=en}}</ref>.
W Bystrej znajduje się, murowany z kamienia ciosanego, kościół<ref>{{Cytuj|autor=Marek Sztorc|tytuł=Bystra, kościół św. Józefa Oblubieńca NMP|data dostępu=2017-11-26|opublikowany=www.tarnowskiekoscioly.net|url=http://www.tarnowskiekoscioly.net/index.php/koscioly/304-bystra-kosciol-sw-jozefa-oblubienca-nmp|język=pl}}</ref> – zbudowany w stylu neogotyckim z elementami neoromańskimi<ref name=":3" />. Obok kościoła zlokalizowany jest cmentarz, pochowano na nim gen. [[Aleksander Jasiński-Sas|Aleksandra Jasińskiego-Sasa]]. We wsi zachował się, otoczony parkiem, dawny dwór rodziny Groblewskich (obecnie budynek zespołu szkół rolniczych) z początku XX wieku. Zachowało się też kilka kapliczek, w tym kryta gontem kapliczka z przełomu XVIII i XIX wieku oraz z wykonana z wapienia, figura Matki Bożej z 1899 roku<ref name=":3">{{Cytuj|autor=|tytuł=Uchwała nr XX/201/13 Rady Gminy Gorlice z dnia 30 stycznia 2013 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami (str.28-30)|data=|data dostępu=2017-11-26|opublikowany=edziennik.malopolska.uw.gov.pl |url=http://edziennik.malopolska.uw.gov.pl/Compatible/Details?Oid=24754}}</ref>.
| |||