Jan z Dąbrówki: Różnice pomiędzy wersjami

|1. funkcja = [[rektor]] [[Uniwersytet Jagielloński|Akademii Krakowskiej]]

|1. funkcja - okres = 1446–1447<br />1451-14521451–1452<br />1453-14541453–1454<br />1458-14591458–1459<br />1467-14681467–1468<br />1471-14721471–1472

'''Jan z Dąbrówki''' (ur. ok. [[1400]] w [[Dąbrówka Kujawska|Dąbrówce]], zm. [[11 stycznia]] [[1472]] w [[Kraków|Krakowie]]) – filozoffilozof, teolog, profesor i rektor [[Uniwersytet Jagielloński|Akademii Krakowskiej]].

Pochodził z Dąbrówki na [[Kujawy|Kujawach]]. Na Akademię zapisał się w 1420, w 1421 uzyskał stopień bakałarza, a w 1427 magistra nauk wyzwolonych. Po studiach wykładał retorykę na Wydziale Sztuk Wyzwolonych w latach 1427–1433 w 1433 pełnił funkcję dziekana tegoż wydziału. Podjął następnie studia teologiczne i prawnicze. W latach 1434–1436 napisał pierwsze swe wielkie dzieło ''Komentarz do Kroniki Polskiej Mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem''. Komentarz śmiało nazwać pierwszą książką naukową napisaną w Polsce, a zarazem uznać za pierwszy rodzimy podręcznik akademicki i szkolny. W 1434 uzyskał stopień bakałarza teologii. Od 1439 do 1441 wykładał na Wydziale Teologii ''[[Sentencje]]'' [[Piotr Lombard|Piotra Lombarda]]. Pisząc komentarz do Sentencji Piotra Lombarda ukończył studia prawnicze. uwieńczone doktoratem ok. 1440. Uzdolnienia prawnicze Jana wykorzystał król [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierz Jagiellończyk]] w ważnych misjach dyplomatycznych. W 1462 Jan jako rzeczoznawca przesądził na rzecz króla ziemię rawską i gostyńską w sporze z Piastami mazowieckimi i śląskimi o spadek po książętach płockich. W 1464 razem z [[Jakub z Szadka|Jakubem z Szadka]] i [[Jan Długosz|Janem Długoszem]] brał udział w toruńskich rokowaniach pokojowych z Krzyżakami. Kujawy, miejsce jego urodzenia narażone były na częste i krwawe napady Krzyżaków, stąd u Jana ogromna niechęć do zakonu krzyżackiego, wyrażane w jego działalności dyplomatycznej. W 1449 uzyskał doktorat z teologii, od 1450 był profesorem na Wydziale Teologii. W latach 1458–1465 pełnił też funkcję wicekanclerza krakowskiej uczelni, oraz był 9-krotnie wybierany na stanowisko rektora Akademii po raz pierwszy w 1446 po raz ostatni w 1471. W 1464 wszedł w skład komisji mającej za zadanie gruntowną reformę statutów Akademii oraz jego wydziałów. Z polecenia biskupa [[Zbigniew Oleśnicki (kardynał)|Zbigniewa Oleśnickiego]] wraz z Janem Długoszem zajmował się urządzeniem [[Bursa Jerozolimska w Krakowie|Bursy Jerozolimskiej]], a w 1467 przyczynił się znaczną pożyczką do urządzenia nowo powstałej [[Bursa Węgierska w Krakowie|Bursy Węgierskiej]]. W testamencie zapisał dla Uniwersytetu Krakowskiego znaczny legat pieniężny, z którego w 1473 powołano na Wydziale Sztuk Wyzwolonych dwie katedry, a biblioteka krakowskiej uczelni zyskała księgozbiór liczący ponad 100 ksiąg i kodeksów. Nie zabiegał o godności kościelne dopiero w 1467 został kanonikiem katedry wawelskiej, gdy zmarł podczas ostatniej swojej kadencji rektorskiej jako urzędujący rektor Uniwersytetu Krakowskiego; został pochowany w [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Katedrze Wawelskiej]].

* [[Henryk Barycz]], "Jan„Jan Dąbrówka (XV w)"”, [w:] [[Polski Słownik Biograficzny]] tom V, wyd. 1946 s. 26-2826–28.

* Stanisław Dobrzanowski, "Jan„Jan z Dąbrówki"Dąbrówki”, [w:] "Słownik„Słownik polskich teologów katolickich"katolickich” tom I , wyd. 1981 s. 376–378.