Sztuki wyzwolone: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Astronomia: drobne redakcyjne
→‎Arytmetyka: drobne redakcyjne
Linia 153:
W XII wieku w szkołach europejskich toczył się ostry spór między zwolennikami [[Cyfry arabskie|arabskiego sposobu liczenia i zapisywania cyfr]] – zwanych [[algebraiści|algebraistami]] – a [[abacyści|abacystami]], zwolennikami [[Rzymski system zapisywania liczb|tradycyjnych rzymskich cyfr]] i stosowania [[Abakus (liczydło)|abakusa]]{{odn|Stabińska|1973|s=24}}. Po ponad stu latach doprowadził on do drugiego przełomu w nauczaniu artes. Algebraiści wprowadzili hindusko–arabski system notacji, [[Zmienna lokalna|wartość lokalną]], [[0|cyfrę zero]] oraz [[Wyrażenie algebraiczne|kombinowane stosowanie cyfr i liter]] przy rozwiązywaniu problemów arytmetycznych. Większość szkół przyjęła nowy system obliczeń w XIII wieku. Jednak do końca XVI wieku część nauczycieli odrzucała zmiany, nadal zalecając notację rzymską i stosowanie abakusa{{odn|Abelson|2010|s=103}}.
 
Najstarsze elementy nowego systemu znane są z prac [[Adelard z Bath|Adelarda z Bath]], powstałych w początkach XII wieku. Około roku 1140 {{Link-interwiki|pl=Jan z Sewilli|lang=en|tam=John of Seville|tekst= Jan z Sewilli}} napisał podręcznik arytmetyki, który zatytułował ''[[Algorismus]]''. Podręcznik ten był w następnych dziesięcioleciach wykorzystywany przez algebraistów w różnych szkołach europejskich przy wprowadzaniu nowego sposobu liczenia. Podobnie zatytułowany podręcznik napisał kilkadziesiąt lat później [[Gerard z Cremony]]{{odn|Abelson|2010|s=104}}. Rzadko czytano w szkołach, fundamentalne dla dalszego rozwoju matematyki, dzieło [[Fibonacci]]ego ''[[Liber abaci]]'' z 1202 roku. Natomiast status podstawowych podręczników w następnych stuleciach uzyskały, napisane w pierwszej połowie XIII wieku, podręczniki {{Link-interwiki|pl=Jordanus Nemorarius|lang=en|tam=Jordanus Nemorarius|tekst= Jordanusa Nemorariusa}}: ''[[Alghoritmus demonstratus]]'' (objaśniający sposób przeprowadzania podstawowych obliczeń za pomocą cyfr arabskich) oraz ''[[Arithmetica demonstrata]]'' (poświęcony arytmetyce teoretycznej){{odn|Abelson|2010|s=105}}. Na podstawie dzieł Nemorariusa w późnym średniowieczu ustaliła się nowa terminologia szkolna, zgodnie z którą termin arytmetyka odnosił się do arytmetyki teoretycznej, zaś obliczenia zwano [[algorytm]]em{{odn|Abelson|2010|s=107}}.
 
==== Geometria ====