Informatyka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
(1) Poprawiono opis teorii języków programoania na podstawie angliskiej wiki. (2) Skopiowano i przetłumaczono galerię z niej (3) Przeniesiono część linków z angielskiej strony wiki"programming language theory" |
Rozdzielenie 1 mieszanej galerii na 2 mniejsze, i ich uzupełnienie. Dodano także źródła do w sekcjach których tyczą się te galerie (przeniesiono z angielskiej wersji strony). Znaczniki: Przypisy do Wikipedii VisualEditor |
||
Linia 35:
==== Teoria obliczeń i automatów ====
{{Osobny artykuł|Teoria obliczeń|Teoria automatów}}Teoria obliczeń – dział informatyki dzielący się na [[Teoria obliczalności|teorię obliczalności]] dostarczającą podstaw teoretycznych do odpowiedzi na pytanie czy dany problem jest możliwy do rozwiązania przy użyciu komputerów oraz na [[Złożoność obliczeniowa|złożoność obliczeniową]] w uproszczeniu mówiącą jak szybko i jakim kosztem czasowym i pamięciowym da się to policzyć.<ref>{{Cytuj |tytuł = Computational Complexity: A Modern Approach / Sanjeev Arora and Boaz Barak |data dostępu = 2020-03-27 |opublikowany = theory.cs.princeton.edu |url = http://theory.cs.princeton.edu/complexity/}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Introduction to the Theory of Computation |data = 2017-06-17 |data dostępu = 2020-03-27 |opublikowany = Wikipedia |url = https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Introduction_to_the_Theory_of_Computation&oldid=786093503 |język = en}}</ref> Jednym z ważniejszych jej obszarów jest [[teoria automatów]]. Przykładowymi zagadnieniami są [[Maszyna Turinga]] czy [[Hipoteza Churcha-Turinga]].
<gallery class="center" heights="100" widths="200">
File:Maquina.png|[[Teoria obliczeń]]
Complexity_subsets_pspace.svg|[[Hipoteza Churcha-Turinga]]
</gallery>
==== Teoria języków programowania ====
Linia 45 ⟶ 51:
Programming_paradigms.svg|[[Paradygmat programowania|Paradygmaty programowania]]
</gallery>
==== Teoria informacji i kodowania ====
{{Osobny artykuł|Teoria informacji|Teoria kodowania}}Teoria informacji zajmuje się problematyką informacji, w tym teorią przetwarzania i przesyłania informacji, np. w celu ich [[Transmisja|transmisji]] lub [[Kompresja (informatyka)|kompresji]]. Przykładowo wprowadza takie pojęcia jak [[komunikat]], [[Entropia (teoria informacji)|entropia]], [[ciało skończone]] czy [[bit]] będący podstawową jednostką w informatyce. [[Teoria kodowania]] zajmuje się tworzeniem i analizą [[:Kategoria:Komputerowe reprezentacje danych|reprezentacji danych w komputerze]]. Wyróżnia się m.in. [[Zestaw znaków|kodowanie znaków]] czy [[kodowanie transportowe]], do których należą np. [[kod stałopozycyjny]], [[kod uzupełnieniowy]], [[kod Hamminga]], [[kod Graya]] czy [[kod znak-moduł]].
==== Informatyka kwantowa ====
{{Osobny artykuł|Informatyka kwantowa}}Informatyka kwantowa - gałąź informatyki łącząca ją z [[Mechanika kwantowa|mechaniką kwantową]], w której do przetwarzania informacji wykorzystywane są własności [[Układ kwantowy|układów kwantowych]]<ref>{{Cytuj |autor = Nielsen, Michael A.; Chuang, Isaac L. |tytuł = Quantum Computation and Quantum Information (10th anniversary ed.) |data = June 2012 |isbn = 9780511992773}}</ref>. Elementarnym nośnikiem [[Informacja kwantowa|informacji kwantowej]] jest [[kubit]], kwantowy odpowiednik bitu. Stan kubitu opisany jest przez dowolną [[Kombinacja liniowa|kombinację liniową]] stanów bazowych. W najbardziej popularnym modelu kwantowego przetwarzania informacji, operacje na kubitach są reprezentowane za pomocą [[Bramka kwantowa|bramek kwantowych]]. Najbardziej spektakularny sukces informatyki kwantowej to [[Kryptologia kwantowa|kwantowa kryptografia]]. Natomiast najbardziej obiecującym kierunkiem badań są prace dotyczące idei [[Komputer kwantowy|kwantowego komputera]]. Dynamiczy rozwój technologii w ostatnich latach spowodwał że gałąź ta wyłamuje się poza czysto-teoryczne rozważania. Stworzono pewne realizacje [[Bramka kwantowa|bramek kwantowych]], a na targach CES w 2018 roku amerykańskie przedsiębiorstwo informatyczne [[IBM]] zaprezentowała swój działający, 50-kubitowy komputer kwantowy<ref>{{Cytuj |tytuł = IBM zaprezentuje najpotężniejszy na świecie 53-kubitowy komputer kwantowy - NeeWS - GeekWeek.pl |data dostępu = 2020-03-27 |opublikowany = www.geekweek.pl |url = https://www.geekweek.pl/news/2019-09-21/ibm-zaprezentuje-najpotezniejszy-na-swiecie-53-kubitowy-komputer-kwantowy/}}</ref>.
<gallery class="center" heights="150" widths="200">
Bloch_sphere.svg|[[Sfera Blocha]]
Toffoli_gate.svg|[[Bramka kwantowa|Bramki kwantowe]]
Teleportation.svg|[[Kwantowa teleportacja|Protokół kwantowej teleportacji]]
</gallery>
==== Kryptologia ====▼
{{Osobny artykuł|Kryptologia}}Kryptologia zajmuje się szyfrowaniem tj. przekazywaniem i przechowywaniem informacji w sposób zabezpieczony przed niepowołanym dostępem. Dzieli się na kryptografię czyli czyli gałąź wiedzy o utajnianiu wiadomości oraz [[Kryptoanaliza|kryptoanalizę]] czyli gałąź wiedzy o przełamywaniu zabezpieczeń oraz o deszyfrowaniu wiadomości przy braku klucza lub innego wymaganego elementu schematu szyfrowania ([[szyfr]]u). Jest ściśle związana bezpieczeństwem komputerowym, jej ważniejsze metody to przykładowo [[Atak brute force|metoda brute force]] czy [[kryptoanaliza liniowa]]. Kryptologię wykorzystuje się ją np. w rozwiązaniach zapewniających bezpieczeństwo [[Bankomat|kart bankomatowych]], [[Klucz (kryptografia)|haseł komputerowych]] i [[Handel elektroniczny|handlu internetowego]].▼
▲| [[Teoria automatów]]
▲| [[Teoria obliczalności]]
▲| [[Komputer kwantowy|Teoria obliczeń kwantowych]]
==== Metody formalne ====
{{Osobny artykuł|Metody formalne}}Metody formalne - tworzenie specyfikacji, projektowania i weryfikacji [[Oprogramowanie|oprogramowania]] lub [[System informatyczny|systemów informatycznych]] w języku matematycznym. Metody formalne najlepiej opisać jako zastosowanie dość szerokiej gamy podstaw teoretycznych informatyki, w szczególności [[Rachunek zdaniowy|rachunku logicznego]], [[Język formalny|języków formalnych]], teorii automatów, systemu dynamiki zdarzeń dyskretnych i semantyki programów, a także systemów typów i [[Typ danych|typów danych]] algebraicznych do specyfikacji i weryfikacji problemów w oprogramowaniu i sprzęcie.
▲==== Kryptologia ====
▲{{Osobny artykuł|Kryptologia}}Kryptologia zajmuje się szyfrowaniem tj. przekazywaniem i przechowywaniem informacji w sposób zabezpieczony przed niepowołanym dostępem. Dzieli się na kryptografię czyli czyli gałąź wiedzy o utajnianiu wiadomości oraz [[Kryptoanaliza|kryptoanalizę]] czyli gałąź wiedzy o przełamywaniu zabezpieczeń oraz o deszyfrowaniu wiadomości przy braku klucza lub innego wymaganego elementu schematu szyfrowania ([[szyfr]]u). Jest ściśle związana bezpieczeństwem komputerowym, jej ważniejsze metody to przykładowo [[Atak brute force|metoda brute force]] czy [[kryptoanaliza liniowa]]. Kryptologię wykorzystuje się ją np. w rozwiązaniach zapewniających bezpieczeństwo [[Bankomat|kart bankomatowych]], [[Klucz (kryptografia)|haseł komputerowych]] i [[Handel elektroniczny|handlu internetowego]].
=== Systemy komputerowe ===
{{Osobny artykuł|System komputerowy}}System komputerowy to układ współdziałania dwóch składowych: [[Sprzęt komputerowy|sprzętu komputerowego]] oraz [[Oprogramowanie|oprogramowania]], działających coraz częściej również w ramach sieci komputerowej. Można mówić o następujących poziomach takiego systemu: sprzęt komputerowy, system operacyjny (oprogramowanie systemowe), oprogramowanie narzędziowe, oprogramowanie użytkowe (aplikacje). W pełni zautomatyzowany system komputerowy może działać bez udziału człowieka. Systemy komputerowe stanowią lub są jedną z części [[System informatyczny|systemu informatycznego]].
| |||