Franciszek Wyspiański: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Życiorys: drobne redakcyjne, uproszczono zapis |
|||
Linia 1:
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko
|imię i nazwisko org
|grafika
|opis grafiki
|podpis
|data urodzenia
|miejsce urodzenia
|data śmierci
|miejsce śmierci
|miejsce spoczynku
|zawód
|narodowość
|edukacja
|rodzice
|partnerka
|dzieci
|odznaczenia
|commons
|wikicytaty
|www
}}
[[Plik:Józef Warszewicz (Ogrod Botaniczny Krakow).jpg|thumb|Popiersie [[Józef Warszewicz|Józefa Warszewicza]] dłuta Franciszka Wyspiańskiego w Ogrodzie Botanicznym w Krakowie]]
Linia 27:
== Życiorys ==
Był synem [[Ignacy Jan Wyspiański|Ignacego Jana Wyspiańskiego]] (
Nauki pobierał w Oddziale Malarstwa i Rzeźby przy Instytucie Technicznym w Krakowie w pracowni Henryka Kossowskiego. Debiutował jeszcze jako student w 1859 na wystawie organizowanej przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, pokazując na niej dwa popiersia: kobiety i mężczyzny. Wiedzę uzupełniał na studiach w [[Wiedeń|Wiedniu]] i [[Paryż]]u. Przyjaźnił się z [[Jan Matejko|Janem Matejką]], [[Władysław Łuszczkiewicz|Władysławem Łuszczkiewiczem]], [[Aleksander Kotsis|Aleksandrem Kotsisem]].
Wykonywał rzeźby królów, świętych (w.in. św. Jan Kanty do kościoła św. Anny), artystów i uczonych, np. [[Jan Długosz|Jana Długosza]], zrealizowaną z okazji 400-lecia śmierci dziejopisarza w 1880, ofiarowaną później powstającemu wówczas [[Muzeum Narodowe w Krakowie|Muzeum Narodowemu w Krakowie]]. W latach
Powszechnie uważa się, że Franciszek Wyspiański zajmował się również fotografią, jednak zdaniem [[Wanda Mossakowska|Wandy Mossakowskiej]] Franciszek Wyspiański – fotograf i Franciszek Wyspiański – rzeźbiarz to dwie różne osoby (choć być może istniało między nimi pokrewieństwo). Fotograf o tym imieniu i nazwisku w latach 60. XIX w. prowadził w Krakowie zakład fotograficzny, ponadto działał również w [[Krynica-Zdrój|Krynicy]], [[Szczawnica|Szczawnicy]] i [[Nowy Sącz|Nowym Sączu]]. Fotografował w swoim atelier aktora [[Wincenty Rapacki (1840–1924)|Wincentego Rapackiego]], wykonywał również zdjęcia z widokami Pienin<ref>W. Mossakowska, ''Fotografia przyjaciół Artura Grottgera i Walerego Rzewuskiego z 1865 roku'', [w:] ''Fotografia od dagerotypu do galerii Hybrydy'', Warszawa 2008, s. 41.</ref> (w 1869 pokazywał je na Wystawie Lekarsko-Przyrodniczej w Krakowie).
25 kwietnia 1868 Wyspiański poślubił Marię Rogowską, 15 stycznia 1869 urodził się ich syn Stanisław, a w 1871 Tadeusz (zm. 1875). W 1876 umarła jego żona, syn Stanisław został zabrany na dalsze wychowanie przez szwagierkę, siostrę zmarłej żony – Joannę Stankiewiczową. Artysta coraz bardziej pogrążał się w nałogu alkoholizmu. W wyniku interwencji Stankiewiczów 4 stycznia 1892 został umieszczony w Domu Ubogich im. Helclów, gdzie wegetował blisko 10 lat. Jego grób do dziś się nie zachował, zachowało się natomiast kilka fotografii oraz dwa portrety autorstwa [[Stanisław Wyspiański|Stanisława Wyspiańskiego]]: z przełomu 1894-1895 w [[Muzeum Narodowe w Warszawie|Muzeum Narodowym w Warszawie]] oraz z 1900, będący własnością prywatną.
== Zachowane rzeźby ==
* Wizerunek Anioła Stróża
* Figura Matki Boskiej (z rysami portretowymi żony) z 1868, znajdowała się przy ul. Szujskiego 4.
* Posąg Kajetana Florkiewicza z 1870, figura św. Floriana oraz zniszczony posąg (korpus bez głowy) Czarownicy Kaśki, wszystkie sygnowane, znajdujące się w parku pałacowym w [[Młoszowa|Młoszowej]].
* Marmurowy posąg Kajetana Florkiewicza z 1877 w [[Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Krakowie|kościele św. Piotra i Pawła w Krakowie]].
* Popiersie [[Józef Warszewicz|Józefa Warszewicza]] w [[Ogród Botaniczny
* Rzeźba dziecka zamówiona jako nagrobek na cmentarz w [[Rudawa (województwo małopolskie)|Rudawie]] z 1878 z zachowaną sygnaturą.
* Popiersie Józefa Ignacego Kraszewskiego z 1879, na pomniku-ławeczce pisarza odsłoniętym w 1881 w [[Krynica-Zdrój|Krynicy-Zdroju]].
Linia 51:
''Artysta w każdym calu utalentowany rysownik i rzeźbiarz, dusza niezależna i rogata. Bliski przyjaciel krakowskiej bohemy owych czasów. Szczęścia nie miał i wywalczyć go nie umiał, nonszalancją zrażał swoich protektorów, poza tym lubiał bawić się szeroko i tak z wolna podupadała jego pracownia, a on sam odchodził w zapomnienie.''
Tak charakteryzował go bratanek Witold Wyspiański, syn
== Przypisy ==
Linia 58:
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.wyspianski.mnw.art.pl/46873.html O Franciszku Wyspiańskim na stronie wystawy ''Jak meteor... Stanisław Wyspiański 1869-1907. Artyście w setną rocznicę śmierci'' w MNW]
* {{Cytuj pismo |
{{ka}}
|