Wersja z 01:46, 3 kwi 2020 edytuj Grubel (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 15 412 edycji m zbędny skrót ← poprzednia edycja		Wersja z 01:49, 3 kwi 2020 edytuj anuluj edycję Grubel (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 15 412 edycji m →‎Przyczyny wybuchu konfliktu: drobne redakcyjne następna edycja →
Linia 26: == Przyczyny wybuchu konfliktu == W I wieku n.e. w strefie limes [[Ren\|reńskiego]] oraz górno- i środkowodunajskiego rozwijał się system państw klienckich (uzależnionych od Rzymu politycznie lub gospodarczo): najważniejszym z nich było [[Markomanowie\|markomańskie]] państwo [[Marbod]]a, państwo [[Kwadowie\|Kwadów]] (na wschód i południowy-wschód od Markomanów), na zachód od Markomanów znajdowali się [[Hermundurowie]], także silnie uzależnieni od państwa rzymskiego. ~~państwo [[Kwadowie\|Kwadów]] (na wsch. i pd.-wsch. od Markomanów), na zach. od Markomanów znajdowali się [[Hermundurowie]], także silnie uzależnieni od państwa rzymskiego.~~ Rzymianie wybierali wodzów/królów danych plemion, uzależnili je również gospodarczo – przejęcie kontroli nad podstawowymi szlakami i miejscami handlowymi (targowymi) w strefie przylimesowej. Podobna sytuacja na limesie reńskim – pokojowe podporządkowanie sobie plemion, np. [[Chaukowie]], [[Chattowie]] i [[Batawowie]] dostarczali posiłków wojskowych (tak jak Markomanowie i Kwadowie). '''II w. n.e.''' – system [[Państwo buforowe\|państw buforowych]] (oddzielenie od plemion z głębi ''Barbaricum''): –* plemiona [[Sarmaci\|sarmackich]] [[Jazygowie\|Jazygów]] (dorzecze [[Cisa\|Cisy]], [[Panonia]] i [[Dacja]]) –* plemię [[Roksolanowie\|Roksolanów]] (na pn. od granic [[Mezja\|Mezji]] – Niz. Wołoska) Rzym, poprzez wzbogacanie tych plemion, np. Markomanów i Kwadów, wzmacniał ich pozycję w świecie barbarzyńskim w I i w I poł. II w. Polityka ta okazała się jednak dla niego zgubna w II poł. II w. za [[Antoninus Pius\|Antonina Piusa]] i jego następcy, [[Marek Aureliusz\|Marka Aureliusza]] (objął rządy w 161 r., w bardzo trudnym momencie – początek konfliktu z [[Królestwo Partów\|Partami]]), który konsolidował siły na wschodzie (przeniósł większość legionów znad Renu i Dunaju na wschód). Hermundurowie, Markomanowie i Kwadowie zorientowali się w sytuacji, ale legaci zdołali odwlec konflikt o jakieś 6 lat. W 166 roku Marek Aureliusz powrócił do Rzymu po pokonaniu Partów. W drodze powrotnej jego armia została zdziesiątkowana przez epidemię [[dżuma\|dżumy]] (?), która dotarła również do zachodnich prowincji cesarstwa. Koniec 166/początek 167 roku – pierwszy atak barbarzyńców ([[Longobardowie\|Longobardów]] i [[Obiowie\|Obiów]]) w strefie środkowego Dunaju, u ujścia Wagu i Hronu. Longobardowie pochodzili znad dolnej [[Łaba\|Łaby]] (lewy brzeg) i wzdłuż tej rzeki zawędrowali do [[Kotlina Czeska\|Kotliny Czeskiej]], a następnie nad środkowy Dunaj. Prawdopodobnie musieli uzyskać zgodę władców [[Swebowie\|swebskich]] na przemarsz przez te tereny (tzw. koalicja plemion swebskich).▼ ▲Rzym, poprzez wzbogacanie tych plemion, np. Markomanów i Kwadów, wzmacniał ich pozycję w świecie barbarzyńskim w I w. i w Ipierwszej ~~poł.~~połowie II w. Polityka ta okazała się jednak dla niego zgubna w II2. ~~poł.~~połowie II w. za [[Antoninus Pius\|Antonina Piusa]] i jego następcy, [[Marek Aureliusz\|Marka Aureliusza]] (objął rządy w 161 r., w bardzo trudnym momencie – początek konfliktu z [[Królestwo Partów\|Partami]]), który konsolidował siły na wschodzie (przeniósł większość legionów znad Renu i Dunaju na wschód). Hermundurowie, Markomanowie i Kwadowie zorientowali się w sytuacji, ale legaci zdołali odwlec konflikt o jakieś 6sześć lat. W 166 roku Marek Aureliusz powrócił do Rzymu po pokonaniu Partów. W drodze powrotnej jego armia została zdziesiątkowana przez epidemię [[dżuma\|dżumy]] (?), która dotarła również do zachodnich prowincji cesarstwa. Koniec 166/początek 167 roku – pierwszy atak barbarzyńców ([[Longobardowie\|Longobardów]] i [[Obiowie\|Obiów]]) w strefie środkowego Dunaju, u ujścia Wagu i Hronu. Longobardowie pochodzili znad dolnej [[Łaba\|Łaby]] (lewy brzeg) i wzdłuż tej rzeki zawędrowali do [[Kotlina Czeska\|Kotliny Czeskiej]], a następnie nad środkowy Dunaj. Prawdopodobnie musieli uzyskać zgodę władców [[Swebowie\|swebskich]] na przemarsz przez te tereny (tzw. koalicja plemion swebskich). '''Wyróżnia się dwa etapy wojen:'''▼ ▲'''Wyróżnia się dwa etapy wojen:''' * lata 167-171 – etap pierwszy – inicjatywa po stronie barbarzyńców ataki na Noricum i Panonię * lata 171-180 – etap drugi – kontrofensywa wojsk cesarskich, przeniesienie działań wojennych na północ, na obszary Markomanów i Kwadów

Wojny markomańskie: Różnice pomiędzy wersjami