Aidan (król Dalriady): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
ort.
Linia 40:
'''Aidan''' - inaczej Aedan, król [[Dalriada|Dalriady]], syn Gabrana. Zmarł w 609 roku. Koronowany na wyspie [[Iona (wyspa)|Iona]] przez [[Święty Kolumba|św. Kolumbę]], odmówił uznania zwierzchności irlandzkiej części królestwa Dalriady. Poprowadził też armię do boju z [[Ethelfrith]]em, królem [[Nortumbria|Nortumbrii]] i został pokonany w [[Bitwa pod Degsastan|bitwie pod Degsastan]].
 
[[Dalriada]] (gael. Dál Riata) było gaelickim królestwem założonym przez Irlandczyków i położonym po obu stronach [[Kanał Północny|Kanału Północnego]] pomiędzy [[Irlandia (wyspa)|Irlandią]], a [[Wielka Brytania (wyspa)|Wielką Brytanią]]. Obejmowało część królestwa [[Ulaid|Ulaidu]] - Dál nAraidi, wybrzeże [[Szkocja|Szkocji]] od [[Arran]] i [[Argyll]], iprzez [[Hebrydy]] aż po wyspę [[Skye]]. Stolicą Dalriady było Dunadd - fort zbudowany na wzgórzu nad rzeką Add leżący w środkowej części półwyspu [[Kintyre]], na północ od Lochgilphead. Innymi ważnymi miastami królestwa były Dunoill( Dhún Ollaigh), Dunavert i Dunseverick( Dún Sobhairce). Królestwo Dalriady było miejscową potęgą morską.
 
Aidan (urodził się prawdopodobnie około 535 roku) wywodził się z rodu Cenél nGabráin<ref>{{Cytuj |tytuł = Adamnan, or Adomnan (625?–704) |data = 2018-02-06 |data dostępu = 2020-04-18 |wydawca = Oxford University Press |opublikowany = Oxford Dictionary of National Biography |url = http://dx.doi.org/10.1093/odnb/9780192683120.013.110}}</ref> i władzę w Dalriadzie objął po śmierci swego wuja Conalla mac Comgailla, w wieku około 40 lat. Koronacji w 574 roku dokonał [[Kolumba opat z Hy|Święty Kolumba]] na wyspie [[Iona (wyspa)|Ionie]].<ref>{{Cytuj |tytuł = Adamnan, or Adomnan (625?–704) |data = 2018-02-06 |data dostępu = 2020-04-18 |wydawca = Oxford University Press |opublikowany = Oxford Dictionary of National Biography |url = http://dx.doi.org/10.1093/odnb/9780192683120.013.110}}</ref> Na początku swego panowania zawarł umowę z wysokim królem Ui Néill z Cenél Conaill ( tereny dzisiejszego hrabstwa [[Donegal (hrabstwo)|Donegal]], zwanego również Tyrconnel), Áeden mac Ainmuirechem przy udziale [[Kolumba opat z Hy|Św. Kolumby]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Adamnan, or Adomnan (625?–704) |data = 2018-02-06 |data dostępu = 2020-04-18 |wydawca = Oxford University Press |opublikowany = Oxford Dictionary of National Biography |url = http://dx.doi.org/10.1093/odnb/9780192683120.013.110}}</ref> (będącego kuzynem Áedana). Na zjedzie w Drumcaet w 575 roku postanowiono że flota Dalriady będzie wspierać Ui Néill jednak Aidan nie będzie musiał składać hołdu wysokiemu królowi. Przyczyną tej umowy był prawdopodobnie konflikt Aidan z Báetánem mać Cairillem (zm.581) królem Dál Fiatach który narzucił swą władzę Dalriadzie.