Poncjusz Piłat: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne
+ szablony, dr. red.
Linia 1:
{{Dopracować|źródła: brak istotnego oparcia w miarodajnych opracowaniach naukowych (>Bibliografia) zamiast interpretowania autorów/źródeł historycznych|data=2020-04}}
{{Polityk infobox
|polityk = Poncjusz Piłat
Linia 22 ⟶ 23:
|www =
}}
[[Plik:Eccehomo1.jpg|thumb|''[[Ecce homo|Ecce Homo]]'', (Antonio Ciseri): Poncjusz Piłat przedstawiający ubiczowanego Jezusa z Nazaretu mieszkańcom Jerozolimy.]]
'''Poncjusz Piłat''' ({{łac.|Pontius Pilatus}}, {{w języku|el|Πόντιος Πιλᾶτος}}) był od [[26]] do [[36]]/[[37]] n.e. [[starożytny Rzym|rzymskim]] [[prefekt Judei|prefektem Judei]], będącej wówczas częścią [[prowincje rzymskie|rzymskiej prowincji]] [[Syria (prowincja rzymska)|Syrii]].
Zgodnie z [[Chrześcijaństwo|chrześcijańskimi]] [[Ewangelia]]mi oraz tzw. [[Testimonium Flavianum|świadectwem Flawiusza]] przewodził procesowi [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]] i zatwierdził jego wyrok śmierci. Szczegóły jego życia przed okresem pełnienia funkcji w [[Judea|Judei]] nie są znane, a po okresie namiestnictwa są obiektem szeregu legend.
Linia 41 ⟶ 42:
== Rola Piłata w Biblii ==
=== Piłat w Ewangeliach ===
[[Plik:Munkacsy - Christ in front of Pilate.jpg|thumb|300px|Chrystus przed Piłatem, (Michael von Lieb, 1881)]]
{{Wikicytaty|Poncjusz Piłat}}
{{commonscat|Pontius Pilate}}
[[Plik:What is truth.jpg|thumb|Poncjusz Piłat do Jezusa: Cóż to jest prawda?, (mal. [[Nikołaj Gay]], (1890)]]
Według [[Nowy Testament|Nowego Testamentu]] Jezus został przyprowadzony do Piłata przez starszyznę żydowską. [[Sanhedryn]] oskarżał Jezusa o bluźnierstwo. Namiestnik pytał Jezusa głównie o to, czy uważa się za „Króla żydowskiego”.
 
Linia 57 ⟶ 58:
 
== Kamień Piłata ==
[[Plik:Pontius Pilate Inscription.JPG|thumb|200px|KamieńTzw. kamień Piłata.]]
W [[1961]] na wykopalisku archeologicznym starożytnego [[amfiteatr]]u w [[Cezarea Nadmorska|Cezarei Nadmorskiej]], stolicy prowincji [[Judea|Judei]], odkryto na bloku wapiennym łacińską inskrypcję. Były na nim uszkodzone dedykacje Poncjusza Piłata. Odkrycia dokonała grupa kierowana przez [[Antonio Frova|Antonia Frovę]]. Jego rekonstrukcja była następująca: ''[Caesariens(ibu)]s Tiberiéum [Pon]tius Pilatus [praef]ectus Iuda[ea]e [d]e[dit]'' – „Poncjusz Piłat, prefekt Judei, podarował Tiberieum mieszkańcom Cezarei”. Pierwsza linijka tej inskrypcji jest przedmiotem wielu dyskusji i spekulacji. Chociaż rekonstrukcja Frova jest powszechnie cytowana, szczególnie w literaturze popularnonaukowej, to jednak jest kwestionowana przez wielu. Proponowano różne inne warianty rekonstrukcji. E. Weber zalecał: ''[Kal(endis) Iulii]s Tiberiéum [M(arcus)? Po]ntius Pilatus [praef]ectus Iuda[ea]e [dedicavit]'' – „Marek (?) Poncjusz Piłat, prefekt Judei, dedykował Tiberieum 1 lipca”. A. Degrassi sugerował: ''[Dis Augusti]s Tiberiéum [Pon]tius Pilatus [praef]ectus Iuda[ea]e [fecit, d]e[dicavit]'' – „Poncjusz Piłat, prefekt Judei, zbudował Tiberieum i poświęcił je boskim Augustom”. Alexander Demandt proponował natomiast: ''[Incoli]s Tiberiéum [Ponti]us Pilatus [praef]ectus Iud[aeae refecit]'' – „Poncjusz Piłat, prefekt Judei, odbudował Tiberieum dla mieszkańców”. Rekonstrukcja [[Géza Alföldy]] była identyczna jak Demandta, tylko interpretował pierwsze słowo jako ''Nautis'' („dla marynarzy”). Uważał, że inskrypcja upamiętnia odbudowę portu w Cezarei Nadmorskiej (być może w szczególności latarnię morską)<ref>James H. Charlesworth, ''Jesus and archaeology'', Eerdmans 2006, s. 334–336, {{ISBN|0-8028-4880-X}}.</ref>.
 
Linia 63 ⟶ 64:
 
Słowo ''Tiberieum'' nie zostało dotąd wytłumaczone. Niektórzy uczeni przypuszczają, że była to jakaś budowla, być może świątynia zbudowana na cześć [[Tyberiusz]]a. Inskrypcja ta znajduje się obecnie w [[Muzeum Izraela]] w Jerozolimie, gdzie jej numer katalogowy to AE 1963, 00104<ref>[http://www.bible-history.com/empires/pilate.html ''The Pilate Inscription.'']</ref>. Jej wymiary to 82 na 65 cm (2',7" × 2',1”). Jest to jedyne znalezisko archeologiczne wzmiankujące Poncjusza Piłata.
{{Dopracować|sekcja|nierzetelne|data=2020-04}}
 
== Piłat w legendzie ==
Niedostatek informacji o Piłacie uzupełnia legenda dotycząca jego osoby. Chrześcijanie chcieli dowiedzieć się czegoś więcej, niż mówił im [[Kanon Biblii|kanon biblijny]]. Dzieło „''Mors Pilati''” – „''Śmierć Piłata''” wspomina, że po samobójczej śmierci ciało byłego prokuratora zostało wrzucone do [[Tyber|Tybru]], lecz „wody były wzburzone przez złe duchy, że ciało dopłynęło do [[Vienne (miasto)|Vienne]] i zatonęło w Rodanie”. Do dziś można w tym mieście ujrzeć monument zwany „Grobowcem Piłata”. Gdy wody [[Rodan]]u wyrzuciły zwłoki na brzeg, zostały znów porwane przez wodę i zatonęły w [[Jezioro Genewskie|Jeziorze Genewskim]]. Jego ostatecznym celem miał być opuszczony górski staw. Staw ten, według późniejszej tradycji, znajdował się na szczycie góry nazwanej Pilatus (''Pileatus'', czyli ''pokryty chmurami''), niedaleko [[Lucerna|Lucerny]]. W każdy [[Wielki Piątek]] ciało Piłata wynurza się z wód i obmywa ręce.
Linia 116 ⟶ 117:
 
== Piłat w dramacie ==
[[Plik:Duccio maesta detail4.jpg|thumb|190px|Symboliczne obmycie rąk przez Piłata (Italia, XIV w.)]]
Sztuki teatralne i dzieła filmowe dotyczące życia Jezusa Chrystusa przeważnie zawierają postać Poncjusza Piłata ze względu na jego rolę w ostatnich dniach życia Chrystusa.