X: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków, źródła/przypisy, wikizacja, pytanie, odpowiedź, sprawdzone
m Wycofano edycje użytkownika 178.213.220.97 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to 5.173.147.206.
Znacznik: Wycofanie zmian
Linia 5:
 
== X w języku polskim ==
Występowanie litery '''x''' w zapisie [[język polski|języka polskiego]] reguluje [[ortografia]]: w dawnych [[Zapożyczenia językowe|zapożyczeniach]] w których oryginalnie było '''x''' w pisowni polskiej jest ono zamieniane na '''kioks''', rzadziej na '''pzgz''', na przykład łacińskie słowo '''textile''' oznaczające tkaninę lub suknię po długim procesie adaptacji jest współcześnie zapisywane w języku polskim jako '''tekstylia''', podobnie '''contextus''' (związek) → '''kontekst''', '''expeditio''' (wyprawa) → '''ekspedycja''', '''luxus''' (bujny wzrost, rozpusta, zbytek) → '''luksus''', '''exemplar''' (odpis, kopia, obraz, wzór) → '''egzemplarz''', '''examen''' → '''egzamin'''. Do [[XIX wiek]]u litera '''x''' była literą alfabetu polskiego na równi z pozostałymi literami, stosowana zarówno w zapożyczeniach, jak i wyrazach rodzimych (np. ''xięstwo''). Do dziś zachowała się w wyrazie [[Xenia (epigramat)|xenia]], nazwiskach (np. Axentowicz, Axer, BaxaJaxa, Koxowski, Mixtacki, Rexemowski, Xiężopolski<ref>[http://regon.info/91953/jan-xiezopolski/ Jan Xiężopolski - właściciel firmy]</ref><ref>[http://panoramafirm.pl/%C5%82%C3%B3dzkie,zdu%C5%84skowolski,zdu%C5%84ska_wola,sieradzka,44_46_lok._18/jan_xiezopolski-zaimhm_zk.html#tab Jan Xiężopolski - informacja o firmie w Panoramie Firm]</ref>) i skrótach (x. = księżnaksiądz, książę). Prócz słów współcześnie zapożyczanych, lub jeszcze nie w pełni zaadaptowanych, w języku polskim litera '''x''' jest używana sporadycznie także w innych kontekstach, np. jako [[symbol]] lub [[skrót]], na [[tablica rejestracyjna|tablicach rejestracyjnych]] pojazdów i nazwach firm, np. Rivord[[Polimex-Mostostal|Polimex]],Hertox [[Hortex]].
 
Do dziś litera X używana jest także jako wariant pisowni niektórych imion:Ksixewra
* Xawery (obok: Ksawery) – polskie imię męskie<ref>Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny - Bertelsmann 2001, 2004 - J. Podracki</ref><ref>[[Xawery Dunikowski]]</ref><ref>[[Xawery Żuławski]]</ref>
 
* Xymena (obok: Ksymena) – polskie imię żeńskie<ref>[[Xymena Zaniewska]]</ref>
* Xeehha
 
Nazwę tej litery w języku polskim wymawia się jako [{{IPA|iks}}].