Leon Feiner: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne merytoryczne
m drobne redakcyjne
Linia 2:
'''Leon Feiner''', ps. ''Mikołaj'' ([[jidysz|jid.]] ''' לעאן פיינער'''; ur. [[1885]] w [[Kraków|Krakowie]], zm. [[22 lutego]] [[1945]] w [[Lublin]]ie<ref>[https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-leona-feinera Aleksandra Namysło, ''Historia Leona Feinera'']</ref>) – adwokat, działacz [[Bund (partia)|Bundu]], od sierpnia [[1944]] do stycznia [[1945]] prezes<ref>Kroszczor ''Cmentarze'' podaje, bez daty, że był wiceprezesem</ref> [[Rada Pomocy Żydom|Rady Pomocy Żydom "Żegota"]], tłumacz.
 
Pochodził z zamożnej zasymilowanej rodziny żydowskiej. Ukończył studia na [[Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego|WydziałWydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego]] ([[doktor (stopień naukowy)|doktorat]] 1910). Przed wybuchem II wojny światowej prowadził kancelarię adwokacką w Krakowie i przewodniczył tamtejszym strukturom Bundu. Był obrońcą w procesach politycznych, działał w Zrzeszeniu Prawników Socjalistów. W 1939 zesłany na sześć tygodni do [[Miejsce Odosobnienia w Berezie Kartuskiej|obozu w Berezie Kartuskiej]]. Po [[kampania wrześniowa|agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę]] w końcu września znalazł się na terenie [[Okupacja sowiecka ziem polskich (1939–1941)|okupacji sowieckiej]]. Aresztowany przez [[NKWD]] podczas próby przekroczenia granicy z [[Republika Litewska (1918–1940)|Litwą]], osadzony w więzieniu w [[Lida|Lidzie]]. Po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku III Rzeszy na ZSRR]] w czerwcu 1941 udało mu się zbiec z więzienia w czasie wycofywania się Sowietów z miasta. Przyjechał do Warszawy, gdzie zamieszkał poza [[Getto warszawskie|gettem]], po stronie "aryjskiej". Został wybrany do centralnych władz Bundu. Reprezentował Bund i [[Żydowska Organizacja Bojowa|ŻOB]] po aryjskiej stronie, gdzie używał nazwiska ''Mikołaj Lasocki''. Ukrywał się m.in. u [[Aleksander Zelwerowicz|Aleksandra Zelwerowicza]]. W sierpniu 1942 nawiązał kontakt z [[Henryk Woliński (żołnierz AK)|Henrykiem Wolińskim]] – szefem Referatu Żydowskiego w [[Biuro Informacji i Propagandy|Biurze Informacji i Propagandy]] Komendy Głównej [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]] z prośbą o wysłanie do [[Szmul Zygielbojm|Szmula Zygelbojma]] – przedstawiciela Bundu w [[Rada Narodowa Rzeczypospolitej Polskiej|Radzie Narodowej RP]] w [[Londyn]]ie depeszy informującej o sytuacji polskich Żydów. Została ona nadana 2 października 1942. Od tego czasu przekazywał raporty o sytuacji getta warszawskiego podpisane [[pseudonim]]em „Berezowski”, które trafiały do [[Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie|Rządu RP na uchodźstwie]]. W październiku 1942 spotkał się również z wyjeżdżającym do Londynu kurierem [[Jan Karski|Janem Karskim]], którego wraz z [[Menachem Kirszenbaum|Menachemem Kirszenbaumem]] wprowadził na teren [[Getto warszawskie|getta warszawskiego]]. Apelował wówczas do Karskiego:
 
<blockquote>''Chcielibyśmy, aby pan powiedział rządowi polskiemu i rządom Sprzymierzonym oraz wielkim przywódcom alianckim, że jesteśmy bezsilni w obliczu zbrodni niemieckich. Nie możemy bronić się sami, a nikt inny w Polsce nie może nas obronić. Władze polski podziemnej mogą uratować część spośród nas, ale nie mogą uratować masy. Niemcy nie próbują zrobić z nas niewolników, jak to robią z innymi narodami; my jesteśmy systematycznie mordowani. Cały nasz naród będzie zniszczony. Nieliczni mogą być prawdopodobnie uratowani, ale los trzech milionów Żydów jest przesądzony. Temu nie zapobiegnie żadna siła w Polsce, ani polskie ani żydowskie podziemie. Odpowiedzialność za to złóż pan na barki Sprzymierzonych. Nie dopuść pan do tego, by ktoś z przywódców zjednoczonych narodów mógł powiedzieć, iż nie wiedział, iż pomoc może być udzielana tylko z zewnątrz (…) Powiedz pan przywódcom żydowskim, że nie jest czas na uprawianie polityki czy taktyki. Powiedz im, że ziemię trzeba wstrząsnąć od posad, że świat trzeba obudzić. Może wtedy się przebudzi, zrozumie i przejrzy''<ref>[https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-leona-feinera Aleksandra Namysło, ''Historia Leona Feinera'']</ref>.</blockquote>
Linia 23:
* [https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-leona-feinera Aleksandra Namysło, ''Historia Leona Feinera'']
* [https://www.jhi.pl/psj/Feiner_(Fajner)_Leon_(Lobl) ''Feiner (Fajner) Leon (Löbl)'']
{{DEFAULTSORTSORTUJ:Feiner, Leon}}
[[Kategoria:Członkowie Rady Pomocy Żydom]]
[[Kategoria:Polacy i obywatele polscy – więźniowie radzieckich więzień]]