Zdzisław Peszkowski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m user:Nadzik popsuł obrazek
Lowdown (dyskusja | edycje)
→‎II wojna światowa: drobne merytoryczne
Linia 96:
12 maja 1940 w ostatnim transporcie 232 osób był Zdzisław Peszkowski. Ten transport nie trafił do Katynia, lecz przez stację Babino do obozu w [[Pawliszczew Bor|Pawliszczew-Borze]], gdzie trafili także jeńcy z analogicznie ostatnich transportów z [[Ostaszków|Ostaszkowa]] i [[Starobielsk]]a (łącznie było ich 448<ref>[[Edward Zając]], ''Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka'', Sanok 2002, s. 105.</ref>). Następnie w czerwcu przewieziono ich do [[Obóz jeniecki NKWD w Griazowcu|obozu jenieckiego NKWD]] w [[Griazowiec|Griazowcu]]. W tym czasie przebywali tam inni ocaleni od zagłady i wspominani przez Peszkowskiego, m.in.: [[Zygmunt Berling]], [[Józef Czapski]], Bronisław Młynarski (syn [[Emil Młynarski|Emila]]), lekarze [[Stanisław Sadowski (lekarz)|Stanisław Sadowski]], [[Bolesław Szarecki]], [[Bolesław Redzisz]], poeta [[Janusz Wedow]]<ref>{{Cytuj książkę |autor = Zdzisław Peszkowski |tytuł = Wspomnienia jeńca z Kozielska |wydawca = Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej |miejsce = Warszawa |data = 1989 |strony = 17, 30, 38, 48 |isbn = 83-85015-66-3}}</ref>, a także księża [[Kamil Kantak]] i [[Franciszek Tyczkowski]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.bialystok.opoka.org.pl/czas/arch35/art/krahel.htm |tytuł = Uniknął katyńskiego losu – Ks. Franciszek Tyczkowski |autor = Ks. [[Tadeusz Krahel]] |opublikowany = bialystok.opoka.org.pl |data dostępu = 2017-05-30}}</ref>. 2 września 1941 żołnierze wyruszyli z Griazowca do miejsc formowania [[Polskie Siły Zbrojne w ZSRR (1941–1942)|Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR]]. W ten sposób Peszkowski i kilkuset innych więźniów nie podzieliło losu ponad 20 tysięcy zamordowanych przez [[NKWD]] oficerów polskich, doczekało napaści niemieckiej na ZSRR, zawarcia [[Układ Sikorski-Majski|układu Sikorski-Majski]] i utworzenia w Związku Sowieckim polskiej armii pod dowództwem gen. [[Władysław Anders|Władysława Andersa]].
 
Awansowany do stopnia [[porucznik]]a, a później [[rotmistrz]]a, Zdzisław Peszkowski dowodził kompanią w [[1 Pułk Ułanów Krechowieckich|1 Pułku Ułanów Krechowieckich]] w [[2 Korpus Polski (PSZ)|2 Korpusem Polskim]] [[Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie|Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie]] gen. Władysława Andersa. W oddziale tym sprawował funkcję oficera kulturalno-oświatowego, organizował uroczystości religijne i patriotyczne oraz stworzył krąg harcerski „Podkówka”<ref name="ReferenceB" />. Po opuszczeniu ''nieludzkiej ziemi'' (w [[Wielka Środa|Wielką Środę]] 1942), przez [[Morze Kaspijskie]] do [[Bandar-e Anzali|Pahlevi]], wojenne drogi prowadziły go przez [[Irak]], [[Iran]], [[Indie]], [[Egipt]], [[Liban]], [[Syria|Syrię]], Liban, [[Włochy]] i [[Wielka Brytania|Wielką Brytanię]]<ref>W tym okresie tymczasowym towarzyszem Zdzisława Peszkowskiego w Armii Polskiej był jego wieloletni kolega szkolny z Sanoka, [[Leopold Żołnierczyk]]. {{Cytuj książkę |tytuł = Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958 |url = http://sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/doccontent?id=373|rozdział = Diariusz zjazdu |nazwisko r = [[Józef Stachowicz]] |miejsce = Warszawa |data = 1960 |strony = 47}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |autor = Zdzisław Peszkowski |tytuł = Z grodu nad krętym Sanem w szeroki świat |wydawca = [[Muzeum Historyczne w Sanoku]] |miejsce = Sanok |data = 2004 |strony = 27, 28 |isbn = 83-919305-3-X}}</ref>. W kwietniu 1944 został skierowany wyłącznie do działalności harcerskiej. Jednym z zadań, w których z największym poświęceniem zaangażował się, było kształcenie i wychowanie młodzieży polskiej i przygotowanie do życia na emigracji, którą razem z wojskiem udało się wyprowadzić z ZSRR. Jako harcmistrz trafił do [[Valivade]] w Indiach, „polskim” miasteczku w Indiach (ośrodek szkolnictwa, gdzie trafiały dzieci uratowane z obszaru ZSRR) organizował szkoły, [[Drużyna (harcerstwo)|drużyny]] i [[hufiec|hufce]] harcerskie na emigracji. Nosił wówczas przydomek „Druh Ryś”<ref name="ReferenceB" />. Został mianowany instruktorem, 10 sierpnia 1943 w składzie grupy instruktorów wyjechał z Iraku do Iranu<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Irak |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/573588|czasopismo = [[Skaut (czasopismo)|Skaut]] |wydawca = Związek Harcerstwa Polskiego na Wschodzie |wolumin = Nr 13/14 |strony = 28 |data = wrzesień/października 1943}}</ref> i był członkiem ekipy wizytacyjnej na Iran<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Rozkaz L.22 |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/573588|czasopismo = [[Skaut (czasopismo)|Skaut]] |wydawca = Związek Harcerstwa Polskiego na Wschodzie |wolumin = Nr 13/14 |strony = 42 |data = wrzesień/października 1943}}</ref>. W Iraku, w trakcie szkolenia na pustyni, 30 kwietnia 1943 został mianowany [[harcmistrz]]em<ref name="ReferenceB" /><ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Wykaz dotychczas zarejestrowanych instruktorek i instruktorów Z.H.P. przebywających na terenie Wschodu |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/573588|czasopismo = [[Skaut (czasopismo)|Skaut]] |wydawca = Związek Harcerstwa Polskiego na Wschodzie |wolumin = Nr 13/14 |strony = 45 |data = wrzesień/października 1943}}</ref>. Publikował wówczas w czasopiśmie „[[Skaut (czasopismo)|Skaut]]” (organie prasowym ZHP na Wschodzie) i był członkiem jego komitetu redakcyjnego<ref>{{Cytuj pismo |autor = Zdzisław Peszkowski |tytuł = O czystości form i metod harcerskich |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/573593|czasopismo = [[Skaut (czasopismo)|Skaut]] |wydawca = Związek Harcerstwa Polskiego na Wschodzie |wolumin = Nr 28 |strony = 405–408 |data = listopad 1944}}</ref><ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Redaguje komitet w składzie |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/573596|czasopismo = [[Skaut (czasopismo)|Skaut]] |wydawca = Związek Harcerstwa Polskiego na Wschodzie |wolumin = Nr 4 |strony = 114 |data = kwiecień 1945}}</ref><ref>{{Cytuj pismo |autor = Zdzisław Peszkowski |tytuł = Zbliżają się kolonie |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/573596|czasopismo = [[Skaut (czasopismo)|Skaut]] |wydawca = Związek Harcerstwa Polskiego na Wschodzie |wolumin = Nr 4 |strony = 137 |data = kwiecień 1945}}</ref><ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Redaguje komitet w składzie |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/573602|czasopismo = [[Skaut (czasopismo)|Skaut]] |wydawca = Związek Harcerstwa Polskiego na Wschodzie |wolumin = Nr 6/7 |strony = 235 |data = czerwiec/lipiec 1946}}</ref><ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Redaguje komitet w składzie |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/573604|czasopismo = [[Skaut (czasopismo)|Skaut]] |wydawca = Związek Harcerstwa Polskiego na Wschodzie |wolumin = Nr 11/12 |strony = 312 |data = listopad/grudzień 1946}}</ref>. W 1944 był skierowany jako instruktor ZHP do Indii<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Ogólne wytyczne w pracy |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/573590|czasopismo = [[Skaut (czasopismo)|Skaut]] |wydawca = Związek Harcerstwa Polskiego na Wschodzie |wolumin = Nr 13/14 |strony = 45 |data = 1944}}</ref>, gdzie przebywał także w 1945<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Indie, Iran. Valivade|url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/573597| czasopismo = [[Skaut (czasopismo)|Skaut]] |wydawca = Związek Harcerstwa Polskiego na Wschodzie |wolumin = Nr 7 |strony = 265 |data = lipiec 1945}}</ref>. Z dniem 15 września 1946 został mianowany zastępcą komendanta ZHP na Wschodzie i wizytatorem wychowania harcerskiego na Indie<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Rozkaz L. 9 |url = http://www.pbc.uw.edu.pl/7791/|czasopismo = [[Skaut (czasopismo)|Skaut]] |wydawca = Związek Harcerstwa Polskiego na Wschodzie |wolumin = Nr 4 |strony = 3 |data = 1946}}</ref>.
 
=== Na emigracji ===