Neisseria lactamica: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m disambigi
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
D kuba (dyskusja | edycje)
Linia 101:
== Zastosowania ==
=== Antygeny ''N. lactamica'' jako składnik nowej szczepionki przeciwko meningokokom ===
Obecnie dostępne [[Szczepionka|szczepionki]] skutecznie chronią przeciwko meningokokowym serogrupom A, C, Y i W135<ref name=":28">{{Cytuj |autor = Andrew R. Gorringe |tytuł = Can Neisseria lactamica antigens provide an effective vaccine to prevent meningococcal disease? |czasopismo = Expert Review of Vaccines |data = 2005-06-01 |data dostępu = 2020-05-14 |issn = 1476-0584 |wolumin = 4 |numer = 3 |s = 373–379 |doi = 10.1586/14760584.4.3.373 }}</ref>. Jednakowoż, szczepienie przeciwko serogrupie B, odpowiedzialnej za około przypadków 80% choroby meningokowejmeningokokowej<ref name=":28" /> jest utrudnione w związku ze słabą [[Immunogenność|immunogennością]] tej serogrupy<ref name=":29">{{Cytuj |autor = Jay Lucidarme, Stefanie Gilchrist, Lynne S. Newbold, Stephen J. Gray, Edward B. Kaczmarski |tytuł = Genetic distribution of noncapsular meningococcal group B vaccine antigens in Neisseria lactamica |czasopismo = Clinical and vaccine immunology: CVI |data = 2013-09 |data dostępu = 2020-05-14 |issn = 1556-679X |wolumin = 20 |numer = 9 |s = 1360–1369 |doi = 10.1128/CVI.00090-13 |pmid = 23803905 |pmc = 3889585 }}</ref>. Z tego powodu przeciwko serogrupie B stosuje się szczepionki wieloskładnikowe takie jak Bexsero<ref>{{Cytuj |tytuł = Bexsero |data dostępu = 2020-05-14 |opublikowany = Centrum Medyczne Medicover |url = https://www.medicover.pl/leki/bexsero,6993,d,1344}}</ref> czy Trumenba<ref>{{Cytuj |autor = Anonymous |tytuł = Trumenba |data = 2018-09-17 |data dostępu = 2020-05-14 |opublikowany = European Medicines Agency |url = https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/trumenba |język = en}}</ref>, które zawierają białka z bakteryjnych pęcherzyków zewnątrzbłonowych takich jak fHbp, NadA, PorA, NHBA<ref name=":29" />. Jednakowoż, skuteczność tych szczepionek nie jest znana wśród największej grupy ryzyka – dzieci poniżej piątego roku życia<ref name=":28" /><ref>{{Cytuj |autor = Matt Shirley, Muhamed-Kheir Taha |tytuł = MenB-FHbp Meningococcal Group &nbsp;B Vaccine (Trumenba®): A Review in Active Immunization in Individuals Aged &nbsp; &nbsp;10 &nbsp;Years |czasopismo = Drugs |data = 2018-02 |data dostępu = 2020-05-14 |issn = 1179-1950 |wolumin = 78 |numer = 2 |s = 257–268 |doi = 10.1007/s40265-018-0869-7 |pmid = 29380290 }}</ref>. Jako że ''N. lactamica'' posiada znaczącą część antygenów obecnych również u menigokoków – NHBA<ref name=":29" />, PorB<ref name=":6" />, tspA<ref name=":6" />, czy FetA<ref>{{Cytuj |autor = Julia S. Bennett, Emily A. L. Thompson, Paula Kriz, Keith A. Jolley, Martin C. J. Maiden |tytuł = A common gene pool for the Neisseria FetA antigen |czasopismo = International journal of medical microbiology : IJMM |data = 2009-2 |data dostępu = 2020-05-14 |issn = 1438-4221 |wolumin = 299 |numer = 2 |s = 133–139 |doi = 10.1016/j.ijmm.2008.06.010 |pmid = 18718812 |pmc = 3968273 }}</ref>, oraz w związku ze znaczącym podobieństwem strukturalnym powierzchni tych dwóch gatunków bakteryjnych<ref name=":28" />, pojawił się pomysł użycia szczepionki zawierających białka z pęcherzyków zewnątrzbłonowych ''N. lactamica.'' Zaletą tej szczepionki jest fakt, że pochodzi z bezpiecznego organizmu – przez co nie wymaga stosowania wysokich środków bezpieczeństwa podczas jej produkcji w przeciwieństwie do szczepionek zawierających antygeny pobrane z meningokoków<ref name=":28" />. Skuteczność szczepionki została udowodniona w testach klinicznych na ludziach, w których to doprowadziła ona do wzrostu poziomu przeciwciała IgG i odpowiedzi immunologicznej przeciwko wszystkim 6 patogenicznym meningokokowym serogrupom<ref>{{Cytuj |autor = Andrew R. Gorringe, Stephen Taylor, Charlotte Brookes, Mary Matheson, Michelle Finney |tytuł = Phase I safety and immunogenicity study of a candidate meningococcal disease vaccine based on Neisseria lactamica outer membrane vesicles |czasopismo = Clinical and vaccine immunology: CVI |data = 2009-08 |data dostępu = 2020-05-14 |issn = 1556-679X |wolumin = 16 |numer = 8 |s = 1113–1120 |doi = 10.1128/CVI.00118-09 |pmid = 19553555 |pmc = 2725532 }}</ref>. Należy zauważyć jednakowoż, że szczepionka może być problematyczna – z jednej strony naturalne nosicielstwo ''N. lactamica'' może wzmocnić odpowiedź wywoływaną przez szczepionkę, a z drugiej szczepionka może zmniejszyć nosicielstwo ''N. lactamica'' tym samym zmniejszając naturalną odporność przeciwko meningokokom<ref name=":29" />. W 2018 roku odbyły się pierwsze testy kropli do nosa zawierających ''N. lactamica'' służących do walki z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Press release - Southampton doctors in world-first trial of new nose drop to fight meningitis |data = 23.11.2018 |url = https://www.uhs.nhs.uk/AboutTheTrust/Newsandpublications/Latestnews/2018/November-2018/Press-release-Southampton-doctors-in-world-first-trial-of-new-nose-drop-to-fight-meningitis.aspx}}</ref>. Testy te wzbudziły zainteresowanie mediów<ref>{{Cytuj |autor = Peter Lloyd |tytuł = Nose drop that could prevent meningitis is being trailled in UK |data = 2018-11-23 |data dostępu = 2020-05-14 |opublikowany = Mail Online |url = https://www.dailymail.co.uk/health/article-6422415/First-nose-drop-rich-good-bacteria-prevent-deadly-meningitis-trailled-UK.html}}</ref>, także tych polskich<ref>{{Cytuj |tytuł = Bakteria w spreju zapobiegnie epidemiom zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych? |data dostępu = 2020-05-14 |opublikowany = KopalniaWiedzy.pl |url = https://kopalniawiedzy.pl/krople-nos-gardlo-gorne-drogi-oddechowe-dwoinka-zapalenia-opon-mozgowo-rdzeniowych-Neisseria-meningitidis-N-lactamica-kolonizacja-Robert-C-Read,22153 |język = pl}}</ref>.  &nbsp;[[Plik:Nla endonuclease.jpg|thumb|Struktura NlaIV – enzymu restrykcyjnego pochodzącego od ''N. lactamica''<ref>{{Cytuj |autor = Honorata Czapinska, Wojciech Siwek, Roman H. Szczepanowski, Janusz M. Bujnicki, Matthias Bochtler |tytuł = Crystal Structure and Directed Evolution of Specificity of NlaIV Restriction Endonuclease |czasopismo = Journal of Molecular Biology |data = 2019-05-17 |data dostępu = 2020-05-14 |issn = 0022-2836 |wolumin = 431 |numer = 11 |s = 2082–2094 |doi = 10.1016/j.jmb.2019.04.010 |url = http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022283619302049 |język = en}}</ref>]]
 
=== Inne zastosowania ===
NlaIII oraz NLAIV – [[enzymy restrykcyjne]] typu II pochodzące od ''N. lactamica,'' używane są w [[Inżynieria genetyczna|inżynierii genetycznej]] i rozpoznają odpowiednio sekwencje CATG i GGNNCC (gdzie ‘N’ oznacza dowolny nukleotyd)<ref>{{Cytuj |autor = B. Q. Qiang, I. Schildkraut |tytuł = Two unique restriction endonucleases from Neisseria lactamica |czasopismo = Nucleic Acids Research |data = 1986-03-11 |data dostępu = 2020-05-14 |issn = 0305-1048 |wolumin = 14 |numer = 5 |s = 1991–1999 |doi = 10.1093/nar/14.5.1991 |pmid = 3008082 |url = https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3008082/?from_term=Neisseria+lactamica&from_page=9&from_pos=2}}</ref>.