Republika Helwecka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m ilustracja |
m linki zewnętrzne, ilustracja |
||
Linia 14:
|dewiza_polski =
|lokalizacja_obraz =
|konstytucja = Konstytucja z 12 kwietnia 1798<br />Konstytucja z 27 lutego 1802<br />[[Akt
|państwo =
|język_urzędowy = [[niemiecki]]<br />[[francuski]]<br />[[włoski]]
Linia 55:
|wydarzenie4 =
|data4 =
|likwidacja_sposób = [[Akt
|przez_kogo = [[Napoleon I Bonaparte]]
|likwidacja_data = [[19 lutego]] [[1803]]
Linia 100:
=== Akt Mediacyjny ===
Druga konstytucja helwecka nie uspokoiła sytuacji w kraju, w którym wciąż dochodziło do zbrojnych wystąpień. Pod koniec lata 1802 wybuchło największe z nich nazwano je „wojną kijów” (Stecklikrieg), z uwagi na brak innej broni jej uczestników. Zamieszki te były spowodowane przez m.in. tragiczną sytuację ekonomiczną mieszkańców Republiki, spustoszenia dokonane przez siły francuskie, austriackie i rosyjskie tudzież przez podniesienie obciążeń fiskalnych. Dodatkowo wśród Szwajcarów był obecny silny partykularyzm kantonalny i chęć powrotu do dawnych uregulowań ustrojowych z czasów Starej Konfederacji. W tej sytuacji Napoleon Bonaparte w deklaracji z dnia 30 września 1802 zagroził ponowną interwencją zbrojną, gdyby nie istniała możliwość uspokojenia nastrojów społecznych. By zapobiec zbrojnej ingerencji, wskazał siebie jako mediatora pomiędzy przeciwnikami. W Paryżu zwołano zebranie Konstytuanty Szwajcarskiej (Consulta), a obrady rozpoczęto 10 grudnia 1802. W jej składzie znaleźli się przedstawiciele Senatu, który posiadał prawo do rewizji konstytucji. Niezależnie od faktu, że zwolenników centralizacji było więcej niż federalistów (stosunek 45 do 18), Napoleonowi udało się przeforsować swoją koncepcję nowego modelu ustrojowego Szwajcarii. 19 lutego 1803 wydał nową ustawę zasadniczą zwaną [[Akt Mediacyjny|Aktem Mediacyjnym
{{Cytat|Vermittlungsacte des Ersten Consuls der fränkischen Republik zwischen den Parteien, in
welche Schweiz getheilt ist. Mediationsverfassung vom 19. Februar 1803|Pogrążona w sporach Helwecja groziła rozpadem. Nie mogła sama znaleźć sposobu powrotu do porządku konstytucyjnego. Stara przychylność Narodu Francuskiego do tego godnego szacunku ludu, którego niedawno własną krwią bronił i przez swoje traktaty; jako niezależna siła chciał być uznany; to interes Francji i Republiki Włoskiej, której granica Szwajcarii dotyka; prośba Senatu; demokratycznych kantonów; w końcu życzenie całego Narodu Helweckiego zobligowało Nas, aby pełnić rolę Mediatora pomiędzy podzielonymi stronami [...].}}
[[Plik:Karte Mediation.png|mały|242x242px|Republika Helwecka w latach 1803-1813]]
Mimo własnej konstytucji Szwajcaria nie była krajem w pełni samodzielnym i w tzw. „czasach Mediacji” pozostawała zależna od Francji do 1813{{Odn|Encyklopedia PWN|s=|loc=Helwecka, Republika}} w charakterze państwa stowarzyszonego jako luźny związek 19 kantonów. Żołnierze szwajcarscy w liczbie ok. 10 tys. wzięli udział w [[Inwazja na Rosję (1812)|inwazji na Rosję]], a po klęsce w [[Bitwa nad Berezyną (1812)|bitwie nad Berezyną]] do ojczyzny wróciło ich ok. 700. Akt Mediacyjny był podstawą ustroju Szwajcarii niemal do końca 1813. Sytuacja zmieniła się pod koniec roku, gdy po klęsce Napoleona w [[Bitwa pod Lipskiem|bitwie pod Lipskiem]] [[koalicja antyfrancuska]] zażądała od Szwajcarii uchylenia tego aktu. Uczyniło to [[Zgromadzenie Federalne (Szwajcaria)|Zgromadzenie Federalne]] złożone z przedstawicieli dziesięciu kantonów uchwałą z dnia 29 grudnia 1813. Natomiast wcześniej, 18 listopada tegoż roku, ogłoszona została [[Państwo neutralne|neutralność]] Szwajcarii, którą ostatecznie potwierdzono 20 marca 1815 na [[Kongres wiedeński|kongresie wiedeńskim]]<ref group="uwaga">"Podczas obrad Kongresu ukształtowała się opinia, że szansą rzeczywiście stabilnej i bezpiecznej egzystencji dla niewielkiej i silnie wewnętrznie zróżnicowanej Szwajcarii jest uzyskanie politycznej neutralności na gruncie międzynarodowym. Jeśli chodzi o strukturę wewnętrzną, to zdecydowano się na powrót do rozwiązań okresu Dawnej Konfederacji. Niemożliwe było już jednak całkowite przywrócenie stosunków sprzed 1798 r. [...]". Maciej Aleksandrowicz, System prawny Szwajcarii. Historia i współczesność, Białystok 2009, s. 53.</ref>. Kongres zatwierdził także nowe granice Szwajcarii, przyłączając do jej terenów dolinę Valtellina i „jurajskie dystrykty niegdysiejszego [[Księstwo|księstwa]] – [[Diecezja|biskupstwa]] [[Bazylea (kanton)|Bazylei]]”. Do Konfederacji jako kantony dołączyły też: Genewa, Neuchâtel i [[Valais]]. Nowym aktem prawnym regulującym ustrój Szwajcarii została Umowa Związkowa z 7 sierpnia 1815{{Odn|Tadeusz Branecki|s=|loc=Szwajcaria w czasach Republiki Helweckiej (1798–1802) i Mediacji (1803–1813) – podstawy ustrojowe}}.
| |||