Etiopia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Dodano kategorię "Państwa w Afryce" za pomocą HotCat
PatLover (dyskusja | edycje)
→‎Historia: zdjecie nei moze byc zrodlem i szablon
Linia 83:
Pod koniec XIX wieku rozpoczęła się [[Włochy|włoska]] penetracja Etiopii. W 1889 roku zawarty został etiopsko-włoski traktat regulujący granice włoskiej Erytrei. Interpretacja traktatu doprowadziła do konfliktów między obydwoma państwami. Kulminacją sporu była [[wojna włosko-abisyńska (1894–1896)|pierwsza wojna włosko-abisyńska]], zakończona klęską Włochów w [[Bitwa pod Aduą|bitwie pod Aduą]] 1 marca 1896 roku. W 1916 roku pod pretekstem sprzyjania muzułmanom obalono cesarza [[Lydż Ijasu|Lydża Ijasu]]. Zwierzchnik Kościoła Etiopskiego proklamował wówczas [[Zeuditu|Zauditu]] cesarzową, jednocześnie wyznaczając [[Hajle Syllasje I|Teferi Mekonnyna]] na następcę tronu. W 1930 roku młody regent objął władzę cesarską i przybrał imię Hajle Syllasje I{{r|PWN}}.
 
W 1935 roku wybuchła [[wojna włosko-abisyńska (1935–1936)|druga wojna włosko-abisyńska]]. Na skutek kampanii Etiopię włączono do [[Włoska Afryka Wschodnia|Włoskiej Afryki Wschodniej]], a monarcha udał się na emigrację. Jeszcze w czasie walk obieWłosi strony dopuściłydopuścili się szeregu zbrodni wojennych (obejmujących użycie [[broń chemiczna|broni chemicznej]] przez Włochów i torturowania i mordowania jeńców przez Etiopczyków<ref>{{Cytuj |url=http://www.historyrevealed.eu/africa-new/ethiopia-eritrea/photos/2590-photograph-aph101.html |tytuł=Photograph. APH101<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany=www.historyrevealed.eu |język=en |data dostępu=2019-02-03}}</ref>)<ref>Candeloro Giorgio, ''Storia dell’Italia Moderna'', Feltrinelli 1981.</ref>. Po nieudanym zamachu na marszałka [[Rodolfo Graziani]]ego w 1937 roku Włosi odpowiedzieli polityką terroru. W odpowiedzi na akcje etiopskiego ruchu oporu, włoscy karabinierzy i cywile<ref>Ian Campbell ''The Addis Ababa Massacre: Italy’s National Shame'' s. 293.</ref> dopuścili się masakry w Addis Abebie, w której śmierć poniosło od 400 do 1400 osób<ref>{{Cytuj |url=https://profgiovannafraccalvieri.wordpress.com/2016/05/01/la-violenza-fascista-in-etiopia/ |tytuł=LA VIOLENZA FASCISTA IN ETIOPIA &#124; Storia e Filosofia<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany=profgiovannafraccalvieri.wordpress.com |język=it |data dostępu=2019-02-03}}</ref><ref>Angelo Del Boca, ''Italiani, brava gente?'', s. 222.</ref>. Milicja wkroczyła następnie do klasztoru Debru Libanos, gdzie zabiła około 300 mnichów i mniszek<ref>Anthony Mockler’s ''Haile Selassie’s War'' (New York: Olive Branch, 2003).</ref>.
 
Obok represji dla buntowników, Włosi równolegle przeprowadzali reformy, mające podnieść jakość życia w zacofanej Etiopii. Przede wszystkim zostało całkowicie zniesione niewolnictwo w Etiopii na mocy dwóch aktów prawnych z października 1935 r. i kwietnia 1936 r. Uwolniono w ten sposób około 420 000 ludzi. Wprowadzono podstawowe zasady higieny i opieki zdrowotnej, zbudowano państwowe szpitale i kliniki, rozpoczęto budowę dróg (wybudowano ich do wybuchu wojny ok. 7 tys. kilometrów<ref>Historical Dictionary of Ethiopia, Thomas P. Ofcansky, David H. Shinn, s. 386.</ref>), oraz rozbudowano sieć kolejową (położono ponad 900 km torów). Zbudowano także blisko 4,5 tys. małych i 128 dużych mostów<ref>{{Cytuj |url=https://martinplaut.wordpress.com/2014/09/11/what-did-the-italians-ever-do-for-ethiopia-or-eritrea/ |tytuł=What did the Italians ever do for Ethiopia or Eritrea? – martinplaut<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany=martinplaut.wordpress.com |język=en |data dostępu=2018-09-09}}</ref>. W Addis Abebie przeprowadzono częściową elektryfikację i wzniesiono tamę w celu zwiększenia zapasów wody. Zakazane było jednak mieszanie ras, co doprowadziło do ich segregacji i powstania dzielnic dla białej i czarnej ludności<ref>{{Cytuj |url=http://thehaileselassie.com/Italian_Occupation |tytuł=Italian Occupation<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany=thehaileselassie.com |data dostępu=2018-09-09}}</ref>. {{fakt|Duże przywileje otrzymywały mniejszości etniczne i religijne, m.in. muzułmanie. Włosi zachęcali wiele przedsiębiorstw do rozpoczęcia działalności w Etiopii w celu rozwoju jej zacofanej gospodarki. Rozpoczęto również zakrojoną na szeroką skalę edukację Etiopczyków. Większość tych działań została przerwana przez wybuch II wojny światowej}}.
 
W 1941 roku wojska [[Wielka Brytania|brytyjskie]] z udziałem etiopskich partyzantów wyzwoliły kraj. Cesarz kontynuował reformy, wzmocnił władzę centralną. W tym czasie Etiopia prowadziła aktywną polityką zagraniczną, w ramach której miała swój udział w utworzeniu [[Organizacja Jedności Afrykańskiej|Organizacji Jedności Afrykańskiej]]. W 1952 roku na mocy uchwały [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]] włączono do Etiopii [[Erytrea|Erytreę]] jako sfederowaną prowincję [[autonomia|autonomiczną]]. W latach 1960. w poszczególnych prowincjach uwidoczniły się dążenia grup etnicznych do samodzielności, w Erytrei wybuchły intensywne [[wojna o niepodległość Erytrei|walki partyzanckie]]. W grudniu 1960 roku miał miejsce [[zamach stanu w Etiopii (1960)|nieudany zamach stanu]]{{r|PWN}}.