Bernard Chrzanowski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: WPCHECK#64: poprawiam link tożsamy z tekstem linka |
m drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
Linia 1:
{{Polityk infobox
| polityk = Bernard Chrzanowski
| grafika = [[Plik:Chrzanowski Bernard.jpg|140px]]
| data urodzenia =
| miejsce urodzenia = [[Wojnowice (powiat nowotomyski)|Wojnowice]], [[Królestwo Prus]]
| data śmierci =
| miejsce śmierci = [[Konstancin-Jeziorna]], [[Generalna Gubernia]]
| funkcja = [[:Kategoria:Senatorowie IV kadencji (1935–1938)|Senator IV kadencji]] ([[II Rzeczpospolita|II RP]])
| partia =
| od = 1935
| do = 1938
| odznaczenia = {{order|OOP|KKG}} {{order|OOP|KKO}} {{order|OOP|KO}} {{Order|WA|Z}}
| commons = Category:Bernard Chrzanowski
| opis grafiki =
| poprzednik =
| następca =
| quote =
}}
'''Bernard Chrzanowski''' herbu [[Nowina (herb szlachecki)|Nowina]]<ref>[http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.33906 Bernard Chrzanowski h. Nowina] Wielka Genealogia [[Marek Minakowski|Minakowskiego]] [dostęp z dnia: 2016-05-06]</ref> (ur. [[27 lipca]] [[1861]] w [[Wojnowice (powiat nowotomyski)|Wojnowicach]], zm. [[12 grudnia]] [[1944]] w [[Konstancin-Jeziorna|Konstancinie]]) – polski działacz społeczny i [[Polityk|polityczny]], [[adwokat]], kurator szkolny, prezes [[Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”|Związku Sokołów Wielkopolskich]], [[senator]] IV kadencji w [[II Rzeczpospolita|II RP]].
Linia 27 ⟶ 31:
W latach 1900-1913 dokładnie zwiedził pomorskie wybrzeże Bałtyku<ref>{{Cytuj |autor = Bernard Chrzanowski |tytuł = Z wybrzeża i o wybrzeżu : szkice nowe, wyd. 1917 |data = |data dostępu = 2018-10-01 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/z-wybrzeza-i-o-wybrzezu-szkice-nowe,NzUxODk3MzA/4/#info:metadata}}</ref> oraz [[Kaszuby]]<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Na kaszubskim brzegu : zwięzły przewodnik napisał Bernard Chrzanowski, wyd. 1910 |data = |data dostępu = 2018-10-01 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/na-kaszubskim-brzegu-zwiezly-przewodnik,ODM1NTY3Mzg/4/#info:metadata}}</ref>, a w latach następnych podejmował intensywne działania celem popularyzacji tych ziem jako integralnie polskich. Organizował prelekcje, odczyty, wieczornice kaszubskie, publikował artykuły (m.in. ''Kaszubskie wybrzeże nad Bałtykiem'', ''Nad polskim morzem''), a także wpadł na pomysł zorganizowania konkursu na napisanie popularnej historii Kaszub. Wpłynął na spopularyzowanie pieśni ''Hej żeglujże, żeglarzu''. Zainteresował wątkami kaszubskimi [[Stefan Żeromski|Stefana Żeromskiego]] i [[Tadeusz Miciński|Tadeusza Micińskiego]]. Poddał też pomysł uroczystych zaślubin z morzem generałowi [[Józef Haller|Józefowi Hallerowi]]. [[Stefan Papée]] nazwał go ''[[Tytus Chałubiński|Chałubińskim]] polskiego wybrzeża''<ref name=Lukom>[[Grzegorz Łukomski]], ''Myśl morska i zachodnia Bernarda Chrzanowskiego'', w: ''[[Kronika Miasta Poznania]]'', nr 3/1989, s.99-112, ISSN 0137-3552</ref>. Członek [[Naczelna Rada Ludowa|Naczelnej Rady Ludowej]] w 1918 roku<ref>Dziennik Poznański, nr 281, rocznik 60, 7 grudnia 1918 roku, [b.n.s]</ref>.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości odszedł od endecji. W 1919 został mianowany podsekretarzem stanu w [[Ministerstwo byłej Dzielnicy Pruskiej|Ministerstwie byłej Dzielnicy Pruskiej]]. Był członkiem Obywatelskiego Komitetu Wykonawczego Obrony Państwa w 1920<ref>Obrona państwa w 1920 roku, Warszawa 1923, s. 153.</ref>. W latach 1922–1928 pełnił funkcję kuratora [[Okręg Szkolny Poznański|Okręgu Szkolnego Poznańskiego]]. Planował reformę szkolnictwa, co nie spotkało się z akceptacją władz zwierznich i ostatecznie nie zostało zrealizowane, dbał przede wszystkim o szkolnictwo wiejskie. W 1935 został mianowany [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej|senatorem RP]].
Przez wiele lat interesował się [[skauting]]iem. Wydał zbiór [[Gawęda (literatura)|gawęd]] dla [[Harcerstwo|harcerzy]] ''Z Ojczyzny''<ref>{{Cytuj |autor = Bernard Chrzanowski |tytuł = Z ojczyzny, wyd. 1925 |data = |data dostępu = 2018-10-01 |opis = Szkice do gawęd harcerskich |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/z-ojczyzny,NzUxODk3Mjg/4/#info:metadata}}</ref>. 16 maja 1937 odsłonił pomnik „Harcerzom poległym w walkach o niepodległość” na [[Malta (Poznań)|Malcie]] w [[Poznań|Poznaniu]]<ref>Pomnik „Harcerzom Wielkopolskim” poległym w walce o niepodległość 1918-1920 (ulotka). [[Chorągiew Wielkopolska ZHP]], 28 września 2013.</ref>.
Linia 40 ⟶ 44:
== Odznaczenia ==
*
* Krzyż Komandorski [[Order Odrodzenia Polski|
* Krzyż Oficerski [[Order Odrodzenia Polski|
*Złoty [[Wawrzyn Akademicki]] (5 listopada 1935)<ref>[http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP19352570305 M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 305] „za wybitne zasługi dla dobra literatury polskiej”.</ref>.
== Upamiętnienie ==
Linia 51 ⟶ 56:
== Bibliografia ==
* [[Witold Jakóbczyk]], ''Bernard Chrzanowski'', w: ''Wielkopolski Słownik Biograficzny'', Warszawa-Poznań 1981.
* Witold Jakóbczyk, ''Przetrwać nad Wartą 1815–1914'', 55. część cyklu „Dzieje narodu i państwa polskiego”, Warszawa 1989.
* {{cytuj książkę |odn=tak |imię=Małgorzata |nazwisko=Sokołowska |imię2=Wiesława |nazwisko2=Kwiatkowska |tytuł=Gdyńskie cmentarze: O twórcach miasta, portu i floty |wydawca=Oficyna Verbi Causa |rok=2003 |isbn=83-91-8526-2-8}}
| |||