Legiony Polskie (1914–1918): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 91.192.199.61 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to The Polish Bot. Znacznik: Wycofanie zmian |
→Historia: / |
||
Linia 34:
== Historia ==
16 sierpnia 1914 roku powstał w Krakowie, z inicjatywy polskich stronnictw politycznych, [[Naczelny Komitet Narodowy]] (NKN) z Juliuszem Leo - prezydentem Krakowa, który kierował Polskim Stronnictwem Demokratycznym i był ugodowym prezesem Koła Polskiego w Wiedniu, później Władysławem Jaworskim - ze Stronnictwa Prawicy Narodowej. NKN miał być – co uznali szybko Austriacy – ''najwyższą instancją w zakresie wojskowej i politycznej organizacji zbrojnych sił polskich'', a kierownictwo Departamentu Wojskowego objęli [[Władysław Sikorski]] (Kraków) i [[Aleksander Skarbek]] (Lwów). W skład
Legiony stanowiły oddzielną formację [[Armia Austro-Węgier|Armii Austro-Węgierskiej]]. Skupiły polskie organizacje paramilitarne, m.in. oddziały [[Związek Strzelecki|Związku Strzeleckiego]], [[Polskie Drużyny Strzeleckie]], a także sekcje [[Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”|Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”]]. Formalną podstawą tworzenia oddziałów legionowych był rozkaz austriackiego dowództwa z 27 sierpnia 1914, w którym zarządzono utworzenie Legionu Wschodniego i Legionu Zachodniego oraz powołanie dwóch równorzędnych komendantów dla obu Legionów<ref>Mieczysław Wrzosek, ''Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej 1914-1918'', Warszawa 1990, s. 91–92.</ref>. Legiony Polskie podporządkowano nowej centrali wywiadu austriackiego w polu – ''Nachrichtenabteilung AOK'', z której zwierzchnikiem gen. [[Oskar Hranilović von Czvetassin|Oskarem Hraniloviciem von Czvetassin]] Piłsudski wszedł w bezpośredni kontakt<ref>Ryszard Świętek, Lodowa ściana: sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904-1918, Kraków 1998, s. 44.</ref>.
Pod koniec sierpnia rozpoczęto werbunek do Legionów Polskich. Utworzono [[Legion Wschodni]] we [[Lwów|Lwowie]] <ref>''Mała encyklopedia wojskowa'', s. 163-164.</ref>, który został rozwiązany nim jeszcze wszedł do akcji, i [[Legion Zachodni]] w [[Kraków|Krakowie]].<ref>{{Cytuj |autor = Bohdan Urbankowski |tytuł = "Józef Piłsudski. Marzyciel i strateg" |data = Poznań 2014 rok}}</ref> Kilkuset żołnierzy Legionu Wschodniego z płk. [[Józef Haller|Józefem Hallerem]] przeszło do Legionu Zachodniego, a około 5 tysięcy zostało wcielonych do c.k. armii.<ref>{{Cytuj |autor = Bohdan Urbankowski |tytuł = "Józef Piłsudski. Marzyciel i Strateg" |data = Poznań 2014}}</ref>
{{Osobny artykuł|Granica Austro- Węgier z Rosją}}
Z powodu zajęcia Lwowa przez wojska rosyjskie 2 września 1914 i różnic wśród tamtejszych polityków Legion Wschodni został wkrótce rozwiązany<ref>[[Wacław Jędrzejewicz]], ''Józef Piłsudski 1867-1935, życiorys'', Warszawa 2002, s. 43.</ref>. Legion Zachodni początkowo w składzie jednego pułku pod dowództwem Piłsudskiego wziął udział w walkach jako straż tylna wojsk austriackich na linii [[Nowy Korczyn]]-[[Opatowiec]] na lewym brzegu [[Wisła|Wisły]]. W czasie ofensywy austriacko-niemieckiej poszczególne jego bataliony wzięły udział w [[Bitwa pod Laskami i Anielinem|bitwach]] pod [[Laski (powiat radomski)|Laskami]] (23–26 października 1914), [[Anielin (gmina Garbatka-Letnisko)|Anielinem]] (22 października). W dniach 16–19 listopada stoczyły [[bitwa pod Krzywopłotami|bitwę pod Krzywopłotami]]. Piłsudski zagrożony zepchnięciem przez wycofującą się pod naporem [[Armia Imperium Rosyjskiego|wojsk rosyjskich]] armię austriacką na terytorium [[Cesarstwo Niemieckie|Cesarstwa Niemieckiego]] przeprowadził brawurowy manewr znany jako operacja [[Ulina Mała]]. Wbrew rozkazom austriackim przedarł się z częścią swojego pułku korytarzem pomiędzy wojskami rosyjskimi i austriackimi do Krakowa<ref>Wacław Jędrzejewicz, op. cit. s. 44</ref>.
| |||