Okupacja Zagłębia Ruhry: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Bundesarchiv Bild 102-00655, Dortmund-Hörde, Abzug französischer Truppen.jpg|thumb|Okupacja Zagłębia Ruhry – francuscy żołnierze w [[Hörde (dzielnica)|Hörde]], dzielnicy [[Dortmund|Dortmundu]] (wrzesień 1924)ʛ]]

== HistoriaTło historyczne ==

Zgodnie z [[Traktat wersalski|traktatem wersalskim]] (1919) Niemcy zostały uznane przez rządy zwycięskich państw za winne strat poniesionych w wyniku [[I wojna światowa|I wojny światowej]]. Traktat nałożył na Niemców obowiązek spłaty pożyczek zaciągniętych przez Belgię u sojuszników na potrzeby prowadzenia wojny i zobowiązywał ich do przekazania 20 mld [[Marka niemiecka|marek]] w złocie na poczet [[Reparacje wojenne|reparacji wojennych]], których wysokość miała być ustalona w późniejszym terminie. W kwietniu 1921 r. państwa [[Ententa|Ententy]] ustaliły wysokość reparacji. Pomimo, że Francja oczekiwała tylko dla siebie odszkodowań w wysokości 269 mld marek w złocie, ostatecznie zwycięskie mocarstwa obciążyły Niemcy reparacjami na kwotę 132 mld marek w złocie<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Wojciech Tomaszewski |tytuł = 11.01 Francuzi tracą cierpliwość do Niemców {{!}}| opublikowany =Czas na historię |data dostępu = 2020-05-22 |url = http://czasnahistorie.pl/wojciech-tomaszewski/11-01-francuzi-traca-cierpliwosc-do-niemcow/ |język = pl}}</ref>.

Konieczność spłaty reparacji obciążała niemiecki budżet, powodując postępujący kryzys, a tym sam ubożenie ludności, na skutek czego Niemcy szybko straciły możliwość obsługi długu<ref name=":0" />, zaczęły w 1922 r. opóźniać spłatę rat<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Polityka ustępstw wobec Niemiec po I wojnie światowej |data dostępu = 2020-05-22 |opublikowany = karolginter.pl |url = http://karolginter.pl/polityka.htm}}</ref> i dwukrotnie ich nie zapłaciły<ref name=":0" /> (realizowanych m.in. w dostawach do Francji [[Węgiel kamienny|węgla]] i [[koks]]u)<ref name=":1" />. Było to zgodne z francuską strategią, która zakładała, że maksymalne obciążenie niemieckiej gospodarki uniemożliwi jej odbudowę przedwojennego potencjału<ref name=":0" />. Dodatkowo Francja była przekonana, że Niemcy nie spłacają reparacji w ramach testowania cierpliwości państw sprzymierzonych<ref name=":5">{{Cytuj |tytuł = Economic problems 1919-23 - Weimar Germany - National 5 History Revision |data dostępu = 2020-05-22 |opublikowany = BBC Bitesize |url = https://www.bbc.co.uk/bitesize/guides/zh9p34j/revision/6 |język = en}}</ref>. Co więcej, Francja sama [[III Republika Francuska|III Republika]] doświadczała problemów wynikających z własnych pokaźnych długów wojennych, a jej gospodarka cierpiała z powodu niedoboru surowców, w szczególności węgla. Prawdopodobnie już w 1919 r. francuski rząd planował okupację niemieckiego centrum przemysłowego<ref name=":4">{{Cytuj | autor = Jennifer Llewellyn, Steve Thompson |tytuł = The Ruhr Occupation |data = 2019-09-25 |data dostępu = 2020-05-22 |opublikowany = alphahistory.com |url = https://alphahistory.com/weimarrepublic/ruhr-occupation/}}</ref>.

Wobec przerwania spłat, już 11 stycznia 1923 r. 70 tysięcy francuskich i belgijskich żołnierzy przekroczyło niemiecką granicę i rozpoczęło okupację najbardziej uprzemysłowionej części Niemiec<ref name=":0" />, jaką byłbyło region w dolinie rzeki [[Ruhra|Ruhry]] ([[Zagłębie Ruhry]])<ref name=":1" />, gdziez odbywałoktórej siępochodziło 80% produkcji niemieckiego węgla i koksu oraz znajdowało się 65% odlewni stali i walcowni<ref>{{Cytuj |autor = Nicholas Roosevelt |tytuł = The Ruhr Occupation |data = 2014-10-15 |data dostępu = 2020-05-22 |issn = 0015-7120 |url = https://www.foreignaffairs.com/articles/germany/1925-10-01/ruhr-occupation |język = en}}</ref>. W krótkim czasie okupanci zaczęli wysiedlać z niego ok. 150 tys. cywilów i zbędnych pracowników, jednocześnie pozostawiając robotników<ref name=":4" />. Niemcy stawili [[Bierny opór (nauki polityczne)|bierny opór]]<ref name=":0" />, do którego wezwał niemiecki rząd<ref name=":3">{{Cytuj |tytuł = Kalendarium Niemiec i III Rzeszy - rok 1923 |data dostępu = 2020-05-22 |opublikowany = www.dws-xip.pl |url = http://www.dws-xip.pl/reich/Kalendarium/1923.html}}</ref>, na co Francuzi odpowiedzieli represjami<ref name=":0" />, m.in. 31 stycznia w czasie tłumienia zamieszek w [[Essen]] zastrzelono 13 robotników i raniono 41<ref name=":3" />. Nieoficjalnie niemieckiwładze rząd[[Republika Weimarska|Republiki Weimarskiej]] rozmawiał z centralami związkowymi na temat strajku generalnego w Zagłębiu Ruhry, który sparaliżowałby ten region, ale wobec braków w budżecie państwa, zobowiązania finansowe wynikające z opłacania pensji strajkujących pokryto z druku pieniądza<ref name=":5" />.

Ostatecznie zwycięskie mocarstwa dostrzegły zagrożenia wynikające z prowadzonej wobec Niemiec polityki, wśród których najważniejszy był wzrost radykalnych nastrojów wśród Niemców, czego przejawem były [[Powstanie hamburskie|powstanie komunistów w Hamburgu]]<ref name=":0" /> (22 października 1923 r.)<ref name=":3" />, [[Pucz monachijski|pucz nazistów w Monachium]]<ref name=":0" /> (8-9 listopada 1923 r.)<ref name=":3" /> i wejście komunistów w skład rządów w Saksonii i Turyngii<ref name=":2" />. Z powodu braku poparcia międzynarodowego dla okupacji (m.in. ze strony [[Stany Zjednoczone|USA]] i [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]), Francja zdecydowała o zmianie polityki i podjęciu współpracy z Niemcami<ref name=":2" />. Zakończona niepowodzeniem próba narzucenia przez FrancjęIII Republikę swojej woli siłą oznaczał koniec francuskiej hegemonii na kontynencie i stałstała się początkiem odzyskiwania przez Niemcy mocarstwowego statusu<ref>{{Cytuj |autor = D. G. Williamson |tytuł = Great Britain and the Ruhr Crisis, 1923-1924 |czasopismo = British Journal of International Studies |data = 1977 |data dostępu = 2020-05-22 |issn = 0305-8026 |wolumin = 3 |numer = 1 |s = 70–91 |jstor=20096790}}</ref>. Konflikt został zakończony przez [[plan Dawesa]]<ref name=":1" />, który przewidywał m.in. wydłużenie okresu spłaty reparacji do 60 lat i udzielenie pomocy finansowej Niemcom na stabilizacje gospodarki i finansów<ref name=":0" />. Uzależnienie w ten sposób niemieckiej gospodarki od amerykańskich pożyczek doprowadziło do załamania niemieckiej gospodarki po wybuchu [[Wielki kryzys|kryzysu finansowego]] w USA w 1929 r. Spowodowało to masowy wzrost bezrobocia i niepokoje społeczne<ref name=":5" />.