Dwutlenek węgla: Różnice pomiędzy wersjami

Dodane 6465 bajtów ,  3 lata temu
m
Wycofano edycje użytkownika 83.21.254.34 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Wostr.
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Znacznik: usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć)
m Wycofano edycje użytkownika 83.21.254.34 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Wostr.
Znacznik: Wycofanie zmian
Linia 1:
{{Związek chemiczny infobox
|nazwa = Dwutlenek węgla
|1. grafika = Carbon-dioxide-2D-dimensions.svg
|opis 1. grafiki =
|rozmiar 1. grafiki = 100
|2. grafika =
|opis 2. grafiki =
|3. grafika = Dry Ice 3.jpg
|opis 3. grafiki = Zestalony dwutlenek węgla (tzw. [[suchy lód]])
|nazwa systematyczna =
|nazwa konstytucyjna = ditlenek węgla, tlenek(2−) węgla(4+), tlenek węgla(4+), tlenek węgla(IV)
|nazwa podstawnikowa = metanodion
|nazwa addytywna = dioksydowęgiel
|nazwa Stocka = tlenek węgla(IV)
|inne nazwy = dwutlenek węgla, suchy lód (stały)
|wzór sumaryczny = CO<sub>2</sub>
|inne wzory =
|masa molowa = 44,01
|wygląd = bezbarwny gaz{{r|CRC}}
|SMILES = C(=O)=O
|numer CAS = {{CAS|124-38-9}}
|PubChem = 280
|DrugBank =
|gęstość = 0,0019767
|gęstość źródło = {{r|GESTIS}}
|stan skupienia w podanej g = gaz
|g warunki niestandardowe = {{C|0}}, 1013 hPa
|2. gęstość = 0,0018474
|2. gęstość źródło = {{r|GESTIS}}
|2. stan skupienia w podanej g = gaz
|2. g warunki niestandardowe = {{C|15}}; 1000 hPa
|3. gęstość = 0,001799
|3. gęstość źródło = {{r|CRC-In}}
|3. stan skupienia w podanej g = gaz
|rozpuszczalność w wodzie = 1,45 kg/m³
|rww źródło =
|rww warunki niestandardowe =
|inne rozpuszczalniki =
|temperatura topnienia = −56,558
|tt źródło = {{r|CRC-In}}
|tt warunki niestandardowe = [[punkt potrójny]]
|temperatura wrzenia = −74,464
|tw źródło = {{r|CRC-In}}
|tw warunki niestandardowe = [[sublimacja]]
|2. temperatura wrzenia = −78,55
|2. tw źródło = {{r|CRC-Kr}}
|2. tw warunki niestandardowe = sublimacja
|temperatura krytyczna = 30,98
|tk źródło = {{r|CRC-Kr}}
|ciśnienie krytyczne = 7,375
|ck źródło = {{r|CRC}}
|logP =
|kwasowość = pK<sub>a1</sub> 6,35<br />pK<sub>a2</sub> 10,33
|zasadowość =
|lepkość = 10,0 μPa·s
|l źródło = {{r|CRC-L}}
|l warunki niestandardowe = {{C|−73,95}}
|2. lepkość = 15,0 μPa·s
|2. l źródło = {{r|CRC-L}}
|2. l warunki niestandardowe = {{C|26,85}}
|3. lepkość = 19,7 μPa·s
|3. l źródło = {{r|CRC-L}}
|3. l warunki niestandardowe = {{C|126,85}}
|4. lepkość = 24,0 μPa·s
|4. l źródło = {{r|CRC-L}}
|4. l warunki niestandardowe = {{C|225,85}}
|5. lepkość = 28,0 μPa·s
|5. l źródło = {{r|CRC-L}}
|5. l warunki niestandardowe = {{C|326,85}}
|napięcie powierzchniowe =
|np źródło =
|np warunki niestandardowe =
|typ hybrydyzacji i VSEPR = sp – liniowy
|układ krystalograficzny = jak [[kwarc]]
|moment dipolowy = 0
|moment dipolowy źródło =
|karta charakterystyki = {{Sigma-Aldrich|295108|ALDRICH|link=tak|data dostępu=2012-06-08}}
|zagrożenia GHS źródło = {{r|Aldrich}}
|piktogram GHS = {{Piktogram GHS|04}}
|hasło GHS = Uwaga
|zwroty H = {{Zwroty H|280}}
|zwroty EUH = {{Zwroty EUH|brak}}
|zwroty P = {{Zwroty P|410+403}}
|zagrożenia UE źródło = {{r|Aldrich}}
|piktogram UE = {{Piktogram ostrzegawczy|brak}}
|zwroty R = {{Zwroty R|brak}}
|zwroty S = {{Zwroty S|brak}}
|NFPA 704 = {{NFPA 704|0|0|0}}
|NFPA 704 źródło = {{r|Aldrich-US}}
|temperatura zapłonu = niepalny
|tz źródło = {{r|GESTIS}}
|tz warunki niestandardowe =
|temperatura samozapłonu = niepalny
|ts źródło = {{r|GESTIS}}
|ts warunki niestandardowe =
|numer RTECS = FF6400000
|dawka śmiertelna =
|pochodne = [[węglan sodu|{{chem|Na2|CO3}}]], [[węglan potasu|{{chem2|K2CO3}}]], [[węglan wapnia|{{chem2|CaCO3}}]]
|nazwa grupy pochodnych = [[węglany]]
|podobne związki = [[tlenki węgla]], [[Disiarczek węgla|{{chem2|CS2}}]], [[diselenek węgla|{{chem2|CSe2}}]], [[ditlenek krzemu|{{chem2|SiO2}}]]
|commons = Category:Carbon dioxide
|wikisłownik = dwutlenek węgla
}}
'''Dwutlenek węgla''' ({{nazwa Stocka|tlenek węgla(IV)}}), '''ditlenek węgla''', {{chem2|CO2}} – [[Związki nieorganiczne|nieorganiczny związek chemiczny]] z grupy [[Tlenki|tlenków]], w którym [[węgiel (pierwiastek)|węgiel]] występuje na IV [[stopień utlenienia|stopniu utlenienia]].
 
W temperaturze pokojowej jest to bezbarwny i niepalny gaz o kwaskowatym smaku, rozpuszczalny w wodzie (1,7&nbsp;l {{chem2|CO2}}/l {{chem2|H2O}}) i cięższy od powietrza (ok. 1,5 raza). Pod [[ciśnienie normalne|normalnym ciśnieniem]] przechodzi ze stanu stałego do gazowego ([[Sublimacja|sublimuje]]) z pominięciem fazy ciekłej w temperaturze {{C|−78,5}}. Można go jednak skroplić pod zwiększonym ciśnieniem, np. pod ciśnieniem 34&nbsp;[[Atmosfera fizyczna|atm]] skrapla się w temperaturze {{C|0}}<ref name="Bielanski 2002">{{Cytuj |autor= [[Adam Bielański (chemik)|Adam Bielański]] | tytuł= Podstawy chemii nieorganicznej |data=2002| wydanie=5|wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN]]| miejsce=Warszawa |isbn=83-01-13654-5| s=708}}</ref>.
 
Występuje w organizmie człowieka i jest w nim wytwarzany, odgrywa ważną rolę w utrzymaniu [[Równowaga kwasowo-zasadowa|równowagi kwasowo-zasadowej]] organizmu, jego zbyt małe, jak i zbyt duże stężenie jest szkodliwe dla organizmu. W większych stężeniach w powietrzu dwutlenek węgla uniemożliwia usuwanie dwutlenku węgla z organizmu, przez co jest szkodliwy dla zdrowia, a nawet zabójczy, a jego działanie powoduje powstawanie [[hiperkapnia|hiperkapni]], a co za tym idzie [[Kwasica oddechowa|kwasicy oddechowej]] i w następstwie [[obrzęk mózgu|obrzęku mózgu]].
 
== Występowanie ==
Na Ziemi w naturze [[Dwutlenek węgla w atmosferze Ziemi|występuje w stanie gazowym w atmosferze]], a także jako składnik [[Gaz wulkaniczny|gazów wulkanicznych]] i innych gazów podziemnych. Jest rozpuszczony i związany w wodzie oraz związany w skałach (np. jako składnik {{chem2|CaCO3}}). Jest częścią [[Obieg węgla w przyrodzie|obiegu węgla w przyrodzie]], jest produktem [[spalanie|spalania]] i [[oddychanie|oddychania]]. Tworzy się przy [[Utlenianie|utlenianiu]] i [[fermentacja|fermentacji]] substancji organicznych, powstając w dużych ilościach w: gorzelniach, wytwórniach win, silosach zbożowych, browarach, [[biogaz]]owniach.