Opole: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Ochrona przyrody: aktualizacja powołanie DZ. URZ. WOJ. OPOLSKIEGO 2019.526 |
przypisy |
||
Linia 38:
{{Wymowa|Pl-Opole.ogg|'''Opole'''}} ({{W języku|de|Oppeln}}, {{W języku|sli|Uppeln}}, {{W języku|cs|Opolí}}, {{W języku|szl|Uopole}}<ref>Zapis według alfabetu śląskiego Steuera.</ref>, {{W języku|la|Oppelia, Oppolia, Opulia}}<ref>{{Cytuj |autor = Arkadiusz Wiśniewski |redaktor = Grzegorz Staniszewski |tytuł = Opole – miasto z różnych perspektyw |data = |data dostępu = 2019-03-10 |isbn = 978-83-87401-04-7 |inni = Bogna Szafraniec (opr. meryt.), Urszula Zajączkowska (opr. meryt.), Marek Krajewski (opr. graficzne) |miejsce = Opole |wydawca = Urząd Miasta Opola |url = https://www.opole.pl/opole-miasto-z-roznych-perspektyw/}}</ref>) – [[miasto na prawach powiatu]] w południowo-zachodniej [[Polska|Polsce]], siedziba władz [[Województwo opolskie|województwa opolskiego]] i [[Powiat opolski (województwo opolskie)|powiatu opolskiego]]. Położone w [[Europa Środkowa|Europie Środkowej]], na [[Nizina Śląska|Nizinie Śląskiej]], w [[Pradolina Wrocławska|Pradolinie Wrocławskiej]] i [[Równina Opolska|Równinie Opolskiej]], nad rzeką [[Odra|Odrą]]. Jedna z historycznych stolic [[Górny Śląsk|Górnego Śląska]] i jedno z najstarszych miast w Polsce.
Miasto było stolicą [[Księstwo opolsko-raciborskie|księstwa opolsko-raciborskiego]], siedzibą władz pruskiej [[Górny Śląsk (prowincja)|prowincji Górny Śląsk]] i [[Rejencja opolska|rejencji opolskiej]]. Od 28 czerwca 1950 jest stolicą [[Województwo opolskie (1950–1975)|województwa opolskiego]]<ref>{{Dziennik Ustaw|1950|28|255}}.</ref> i jego głównym ośrodkiem gospodarczym, naukowym, kulturalnym i administracyjnym. Od 1999 siedziba władz ziemskiego powiatu opolskiego. Opole wraz z powiatem opolskim i [[Powiat krapkowicki|krapkowickim]] tworzy [[Aglomeracja opolska|aglomerację opolską]], zamieszkałą przez ponad 315 tys. osób<ref name="DPRiP">[http://umwo.opole.pl/docs/07_system_osadniczy.pdf 7. System osadniczy] [http://umwo.opole.pl/serwis/index.php?id=3179 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Opolskiego 2010] (Uchwała Nr XLVIII/505/2010 Sejmiku Województwa Opolskiego z dnia 28 września 2010 r.).</ref><ref name="populacja2019" />.
Według danych [[Główny Urząd Statystyczny|GUS]] z 31 grudnia 2017 liczyło 128 140 mieszkańców<ref>{{Cytuj |autor = *olsztyn.stat.gov.pl |tytuł = Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny |data dostępu = 2018-09-21 |opublikowany = demografia.stat.gov.pl |url = http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia}}</ref>.
Patronem miasta Opola jest [[Święty Wojciech|Wojciech Sławnikowic]], [[Święci i błogosławieni Kościoła katolickiego|święty Kościoła katolickiego]]<ref>{{Cytuj |autor =
== Położenie ==
Linia 235:
* pieczęć Opola
Wygląd symboli sankcjonuje Statut Miasta Opola wraz z załącznikami<ref>{{Cytuj |tytuł = Miasto Opole |data dostępu = 2020-06-12 |opublikowany = www.bip.um.opole.pl |url = https://www.bip.um.opole.pl/?id=138}}</ref>.
{{commonscat|Symbols of Opole|Symbole Opola}}
Linia 267:
Pod koniec IX wieku terytorium Opolan weszło w skład [[Państwo wielkomorawskie|Państwa wielkomorawskiego]], a później znalazło się w orbicie wpływów politycznych państwa czeskiego. W 990 [[Śląsk]], wraz z Opolem, został przyłączony do Polski przez [[Mieszko I|Mieszka I]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.opole.pl/miasto/artykuly/10082-34624-Article-Kalendarium#paragraph3344|tytuł=Opole 2.0|autor=Javatech|data=2009-07-30|opublikowany=Urzad Miasta Opola|data dostępu=2012-10-18}}</ref>. W wyniku [[Najazd Brzetysława|Najazdu Brzetysława]] na [[Monarchia wczesnopiastowska|monarchię wczesnopiastowską]] w 1039<ref name="Manteuffel173">{{cytuj książkę|nazwisko=Manteuffel (red.)|imię=Tadeusz|tytuł=Polska pierwszych Piastów|wydawca=Wiedza Powszechna|miejsce=Warszawa|rok=1970|strony=173|isbn=}}</ref> Opole trafiło na 11 lat pod panowanie czeskie. Od 1040 [[Kazimierz I Odnowiciel]] próbował zbrojnie wyzwolić zagarnięty przez Czechów Śląsk. Ostatecznie zajął go w 1050<ref>{{Cytuj |tytuł = Kazimierz I Odnowiciel |data dostępu = 2020-03-30 |opublikowany = www.zamki.name |url = http://www.zamki.name/kraje/polska/kazimierz1.php}}</ref>. Śląsk wraz z Opolem pozostał przy Polsce, a Kazimierz Odnowiciel zobowiązał się płacić Czechom coroczny trybut w wysokości 500 grzywien srebra i 30 grzywien złota.
Na mocy [[Ustawa sukcesyjna Bolesława Krzywoustego|testamentu]] [[Bolesław III Krzywousty|Bolesława III Krzywoustego]] w 1138 Śląsk został przyznany jako dziedziczna dzielnica najstarszemu synowi księcia, [[Władysław II Wygnaniec|Władysławowi II Wygnańcowi]], który dał początek linii [[Piastowie śląscy|Piastów śląskich]]<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko=Dworsatschek|imię=Mariusz|tytuł=Władysław II Wygnaniec|rok=2009|wydawca=Universitas|miejsce=Kraków|strony=|isbn=978-83-242-0814-2|seria=Władcy polscy}}</ref>. W 1179 Śląsk podzielony został na 3 dzielnice, m.in. wyodrębnione zostało [[księstwo opolskie]], którego pierwszym władcą został książę [[Jarosław opolski]]<ref name="dziewulski" /><ref>''Dolny Śląsk''. Pod redakcją W. Wrzesińskiego, Wrocław 2006, s. 57–58.</ref>. W latach 1211–1230 w Opolu rządy sprawował [[Kazimierz I opolski]], który jako pierwszy zatytułował się [[Książęta opolscy|księciem opolskim]].
Syn Kazimierza, [[Mieszko II Otyły]] przed 1217 uzyskał dla Opola [[Lokacja (historia)|lokację miasta]] na [[Najstarsze lokacje miast w Polsce na prawie niemieckim|prawie niemieckim]]. W 1228 Kazimierz I opolski rozpoczął w miejscu grodu rozpoczął budowę murowanego [[Zamek Piastowski w Opolu|zamku]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Według archeologów Wieża Piastowska jest młodsza, niż sądzono |data dostępu = 2020-03-30 |opublikowany = Nauka w Polsce |url = http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C400014%2Cwedlug-archeologow-wieza-piastowska-jest-mlodsza-niz-sadzono.html |język = pl}}</ref>. W XIII wieku zamek był rozbudowywany przez [[Piastowie opolscy|Piastów opolskich]], w szczególności przez [[Bolko I opolski|Bolka I opolskiego]] w latach 1273–1289. W tym czasie powstało [[palatium]], a w połowie XIV wieku wzniesiono zachowaną do dzisiaj [[Wieża Piastowska|Wieżę Piastowską]]<ref>{{Cytuj |autor = Urszula Zajączkowska |tytuł = Zamek piastowski w 1903 |data = 2002-05-19 |data dostępu = 2020-03-30 |opublikowany = Nowa Trybuna Opolska |url = https://nto.pl/zamek-piastowski-w-1903/ar/3956321 |język = pl}}</ref>.
Linia 273:
W 1230 w ramach [[Archidiecezja wrocławska|diecezji wrocławskiej]] w czasie urzędowania biskupa [[Wawrzyniec (biskup wrocławski)|Wawrzyńca]] powstał [[archidiakonat opolski]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Historia diecezji opolskiej |data dostępu = 2020-03-30 |opublikowany = opole.gosc.pl |url = https://opole.gosc.pl/doc/830076.Historia-diecezji-opolskiej}}</ref>. W 1236 założony został [[Klasztor Franciszkanów w Opolu|klasztor o.o. franciszkanów]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Opole |data = 2012-09-09 |data dostępu = 2020-03-30 |opublikowany = archive.is |url = http://archive.is/fxBm}}</ref>. Podczas [[Bitwa pod Opolem|bitwy pod Opolem]] w 1241 [[Mongołowie]] spalili opolskie przedgrodzie<ref name="dziewulski" />. W drugiej połowie XIII wieku miasto stało się ważnym ośrodkiem handlowo-rzemieślniczym na szlaku z [[Wrocław]]ia do [[Kraków|Krakowa]]. Od 1327 księstwo opolskie znajdowało się pod zwierzchnictwem Czech. W 1350 ludność miasta wynosiła ok. 2,3 tys. mieszkańców<ref name="dziewulski" />.
Po śmierci księcia [[Władysław opolski|Władysława opolskiego]] w 1281 nastąpił podział księstwa opolskiego na mniejsze dzielnice. Opole dostało się we władanie [[Bolko I opolski|Bolka I opolskiego]] (1281–1313). W latach 1289–1291 synowie Władysława opolskiego, władający w poszczególnych częściach [[Górny Śląsk|Górnego Śląska]], zostali lennikami [[Wacław II|Wacława II]]. W 1295 zbudowany został klasztor [[Dominikanie|dominikanów]] („na górce”). W 1352 wzniesiony został drewniany [[Ratusz w Opolu|opolski ratusz]]<ref>{{Cytuj |tytuł = historia Opola |data dostępu = 2020-03-30 |opublikowany = g4.opole.pl |url = http://g4.opole.pl/strony/geoprzewodnik/historia/hist.html}}</ref>. W 1395 nastąpiło oblężenie Opola przez wojska króla [[Władysław II Jagiełło|Władysława II Jagiełły]], jako odpowiedź na antypolskie intrygi ks. [[Władysław Opolczyk|Władysława Opolczyka]]<ref>{{Cytuj |autor = Jan Albertrandy |tytuł = Dzieje krolewstwa polskiego krotko lat porzadkiem opisane przez Jana Albertrandego |data = 1846 |data dostępu = 2020-06-12 |wydawca = K. Jabloński |url = https://books.google.pl/books?id=MxULAAAAIAAJ&pg=PA66&lpg=PA66&source=bl&ots=hnZS_OaHwq&sig=ACfU3U0moukDVzUCkBQ_BvWxj3ZglNqyaQ&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwjNqPHs2_vpAhViyqYKHftDCt8Q6AEwBHoECAsQAQ#v=onepage&q&f=false |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Mirosław Maciorowski |tytuł = Dlaczego Książę Władysław wdał się w konflikt z Jagiełłą? |data = 2020-02-15 |data dostępu = 2020-06-12 |opublikowany = opole.wyborcza.pl |url = https://opole.wyborcza.pl/opole/7,35086,24254583,dlaczego-ksiaze-wladyslaw-wdal-sie-w-konflikt-z-jagiella.html?disableRedirects=true}}</ref>. Władzę w Opolu objął [[Bolko IV opolski]] oraz [[Bernard niemodliński]].
=== XV–XVII wiek ===
[[Plik:Oppeln 1535.jpg|mały|235px|Najstarszy znany widok ogólny miasta Opola, widok z południowego wschodu (1535 r.) '' „Historyczne Widoki z czterech stuleci” [[Wilhelm Gottlieb Korn]] (oryginalny obraz znajduje się w Bibliotece [[Uniwersytet w Würzburgu|Uniwersyteckiej w Würzburgu]])'' (Niemcy)]]
[[Plik:Mury miejskie 39675 Fotopolska-Eu.jpg|mały|lewo|Zarys Opola z XVII wieku]]
W 1474 nastąpiło oblężenie Opola przez wojska polskiego króla [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierza IV Jagiellończyka]], za poparcie udzielone przez [[Mikołaj I opolski|Mikołaja I opolskiego]] królowi węgierskiemu [[Maciej Korwin|Maciejowi Korwinowi]]<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Kwestia Śląska w polityce Jagiellonów |data = |data dostępu = 2020-06-12 |opublikowany = Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej |url = http://edus.ibrbs.pl/kwestia-slaska-w-polityce-jagiellonow/}}</ref>. Wraz ze Śląskiem w 1526 Opole trafiło pod panowanie [[Monarchia Habsburgów|Monarchii Habsburgów]]. Po śmierci ostatniego Piasta opolskiego [[Jan II Dobry (książę opolski)|Jana II Dobrego]] w 1532 król czeski [[Ferdynand I Habsburg]] oddał Opolszczyznę na 20 lat we władanie [[Hohenzollernowie|Hohenzollernom]] z linii [[ansbach]]skiej, a następnie księstwo przeszło pod bezpośrednie rządy habsburskie. W 1552 królowa węgierska [[Izabela Jagiellonka]] (córka króla polskiego [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I Starego]] i [[Bona Sforza|Bony Sforzy]]) została nową władczynią Opola, jako [[Lenno|lenniczka]] cesarza Ferdynanda I Habsburga.
W 1565 z Opola została wypędzona ludność [[Żydzi|żydowska]]<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Cmentarz żydowski w Opolu Jewish cemetery in Opole |data dostępu = 2020-03-30 |opublikowany = cmentarze-zydowskie.pl |url = http://cmentarze-zydowskie.pl/opole.htm}}</ref>. W 1600 w wyniku wielkiej powodzi Odra przeniosła swój nurt na zachodni brzeg [[Wyspa Pasieka|Pasieki]]. 28 sierpnia 1615 pożar zniszczył dużą część miasta<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Kto winien najstraszniejszego pożaru? |data = |data dostępu = 2020-03-30 |opublikowany = opole.wyborcza.pl |url = https://opole.wyborcza.pl/opole/1,35086,4534487.html?disableRedirects=true}}</ref>. Opole w 1632 zostało zdobyte przez oddziały [[Saksonia|saskie]] i [[Szwecja|szwedzkie]]. Okupacja trwała 2 lata i kosztowała miasto blisko 10 tys. [[floren]]ów. W 1645 wraz z całym [[Księstwo opolsko-raciborskie|księstwem opolsko-raciborskim]] przeszło, tytułem zastawu, we władanie polskiej dynastii [[Wazowie|Wazów]].
Linia 299:
W 1908 założono Towarzystwo Łyżwiarskie (''Eislaufverein''). Jego siedziba znajdowała się przy Stawie Zamkowym w [[Domek Lodowy w Opolu|Domku Lodowym]], zbudowanym w 1909<ref>{{Cytuj |autor = Urszula Zajączkowska |tytuł = Domek Lodowy i synagoga w 1914 roku |data = 2002-05-21 |data dostępu = 2020-03-30 |opublikowany = Nowa Trybuna Opolska |url = https://nto.pl/domek-lodowy-i-synagoga-w-1914-roku/ar/3956433 |język = pl}}</ref>. W tym samym roku do użytku został oddany dworzec kolejowy [[Opole Wschodnie]] (''Oppeln Haltepunkt'')<ref>{{Cytuj |tytuł = Stacja Opole Wschodnie (Oppeln Ostbahnhof) – Geocaching Opencaching Polska |data dostępu = 2020-03-30 |opublikowany = opencaching.pl |url = https://opencaching.pl/viewcache.php?cacheid=8014&lang=pl}}</ref>. 27 października 1910 radni Opola zdecydowali się utworzyć park miejski na [[Wyspa Bolko|Wyspie Bolko]], wykarczowano więc w większości las, pozostawiono najokazalsze dęby (m.in. Dąb Piastowski o obwodzie 410 cm i wieku 400 lat), buki i graby. Posadzono wiele nowych krzewów i drzew, wytyczono aleje i tarasy widokowe.
W 1911 przed głównym gmachem poczty postawiono [[Pomnik Ottona von Bismarcka w Opolu|pomnik Ottona von Bismarcka]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Pomnik Bismarcka |data dostępu = 2020-06-12 |opublikowany = opole.wyborcza.pl |url = https://opole.wyborcza.pl/opole/56,35086,21336164,pomnik-bismarcka,,1.html?disableRedirects=true}}</ref>, a [[Franciszek Kurpierz|Franciszek Ksawery Kurpierz]] rozpoczął wydawanie gazety „Nowiny”, od 1922 ukazującej się jako „[[Nowiny Codzienne (Opole)|Nowiny Codzienne]]”<ref>{{Cytuj |autor = Brendan Karch |tytuł = Nation and Loyalty in a German-Polish Borderland: Upper Silesia, 1848–1960 |data = 2018-10-04 |data dostępu = 2020-06-12 |isbn = 978-1-108-48710-8 |wydawca = Cambridge University Press |url = https://books.google.pl/books?id=BnpnDwAAQBAJ&pg=PA91&lpg=PA91&source=bl&ots=BHetEOcKd5&sig=ACfU3U24wYbLznfUwf7WSke_QKtL54S5yQ&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwiZ5cOP3vvpAhXSMJoKHSM7C1QQ6AEwAHoECAoQAQ#v=onepage&q&f=false |język = en}}</ref>. W 1913 został otwarty port rzeczny w Zakrzowie. Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] żołnierze z [[63 Pułk Piechoty (4 Górnośląski)|4. Górnośląskiego Pułku Piechoty nr 63]] walczyli na wszystkich frontach: w [[Lotaryngia|Lotaryngii]], [[Szampania|Szampanii]], [[Flandria (region)|Flandrii]], na wschodzie w okolicach [[Dyneburg]]a, w [[Tyrol Południowy|Tyrolu Południowym]], nad [[Piawa|Piawą]]<ref>{{Cytuj |autor = Mariola Nagoda |tytuł = Pomnik 63. Regimentu Piechoty |data = 2017-09-10 |data dostępu = 2020-06-12 |opublikowany = Tygodnik Opole |url = https://tygodnikopole.pl/pomnik-63-regimentu-piechoty/ |język = pl-PL}}</ref>.
=== Dwudziestolecie międzywojenne ===
Linia 312:
|Plik:Oppeln, Notgeld 10 Pfennig (2).webp|Opolski [[notgeld]] pochodzący z okresu międzywojennego
}}
Podczas [[Rewolucja listopadowa|rewolucji listopadowej]] po manifestacji na [[Rynek w Opolu|Rynku]] utworzona została rada garnizonowa i rada robotnicza (przekształcona później w [[Naczelna Rada Ludowa|Radę Ludową]]). Obok nich powstały też polskie rady ludowe, nieuznane przez Centralną Radę Ludową we Wrocławiu<ref>{{Cytuj |tytuł = I powstanie śląskie w 1919 roku – Województwo Śląskie – 100 lecie Powstań Śląskich |data dostępu = 2020-06-12 |opublikowany = powstania.slaskie.pl |url = https://powstania.slaskie.pl/content/i-powstanie-slaskie-w-1919-roku}}</ref>.
W 1920 w mieście z inicjatywy [[Szymon Koszyk|Szymona Koszyka]] powstało [[Towarzystwo Skautów Opolskich]], które podporządkowało się wkrótce [[Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech|Związkowi Harcerstwa Polskiego w Niemczech]]. W 33 regionalnych kołach m.in. w [[Grudzice|Grudzicach]], [[Gosławice (Opole)|Gosławicach]], [[Szczedrzyk]]u organizacja skupiała kilkuset członków. Działała do 1939<ref>Encyklopedia Powstań Śląskich. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1982, s. 566, hasło „Towarzystwo Skautów Opolskich”.</ref>. W związku z przygotowaniami do [[Plebiscyt na Górnym Śląsku|plebiscytu górnośląskiego]] do Opola przybyła [[Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku|Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa]] w składzie: gen. [[Henri Le Rond]] (przewodniczący), płk [[Harold Percival]] i gen. [[Andreo de Marinis]]. Od 1 kwietnia 1920 do 1922 roku w budynku Banku Rolników przy dzisiejszej ul. Książąt Opolskich działał [[Konsulat RP w Opolu|Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej]]. 25 kwietnia 1920 odbyła się wielka manifestacja ludności polskiej na [[Zaodrze|Zaodrzu]] przeciw antypolskiej działalności administracji i policji niemieckiej, w której ludność domagała się rozwiązania [[Sicherheitspolizei|Sipo]]. Demonstracja została spacyfikowana przez niemieckie bojówki. 28 kwietnia do Opola przybył [[Wojciech Korfanty]] co spowodowało kolejne antypolskie rozruchy w mieście. Niemieckie bojówki zerwały godło państwowe z gmachu konsulatu RP, zaatakowały drukarnię „Gazety Opolskiej”. Do akcji weszły francuskie wojska, które ochroniły przed zniszczeniem siedzibę założonego przez Bronisława Koraszewskiego opolskiego oddziału Banku Ludowego<ref name="Opolu 1982">„Encyklopedia powstań śląskich”, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1982, s. 356, hasło „Opole”.</ref>.
Podczas plebiscytu na Górnym Śląsku w 1921 w Opolu za przyłączeniem do [[II Rzeczpospolita|Polski]] głosowało 1098 osób, a za pozostaniem w Niemczech – 20816. Wśród głosujących było 25% tzw. emigrantów plebiscytowych (ściągniętych na tereny plebiscytowe w celu podniesienia końcowego rezultatu<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko=Borowicz|imię=Dorota|tytuł=Mapy narodowościowe Górnego Śląska od połowy XIX wieku do II Wojny Światowej|wydawca=Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego|miejsce=Wrocław|rok=2004|strony=39|isbn=83-229-2569-7}}</ref>; wniosek o prawo głosu dla emigrantów złożyła Polska, ale w praktyce znaczna większość z nich głosowała na Niemcy). Walki [[III powstanie śląskie|III powstania śląskiego]] nie toczyły się w okolicy miasta. Po decyzji [[Rada Ambasadorów|Rady Ambasadorów]] i podziale obszaru plebiscytowego Opole pozostało w granicach [[Republika Weimarska|Rzeszy Niemieckiej]]. W 1922 do miasta wróciła administracja niemiecka i garnizon wojskowy. Opole zostało siedzibą władz rejencji i zarazem [[Górny Śląsk (prowincja)|prowincji górnośląskiej]] (do 1938 roku). W latach 1923–1933 obowiązki [[Landrat (Prusy)|landrata]] pełni [[Michael von Matuschka|Michael Graf von Matuschka]] – ostatni nienazistowski starosta Opola, oskarżony później o udział w zamachu na [[Adolf Hitler|Adolfa Hitlera]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Przywrócili pamięć o niezwykłym Niemcu |data dostępu = 2020-06-12 |opublikowany = Panorama Opolska |url = http://panoramaopolska.pl/artykul/opolszczyzna/116,przywrocili-pamiec-o-niezwyklym-niemcu}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Świadek tamtego Śląska |data = 2009-04-28 |data dostępu = 2020-06-12 |opublikowany = www.tygodnikpowszechny.pl |url = https://www.tygodnikpowszechny.pl/swiadek-tamtego-slaska-135534 |język = pl}}</ref>.
W 1928 zburzono Zamek Piastowski na Pasiece. Wskutek emigracji do [[Palestyna|Palestyny]] społeczność żydowska w Opolu liczyła jedynie 430 osób (w 1922 mieszkało w mieście około tysiąca Żydów)<ref name=":1" />. 28 kwietnia 1929 do Opola po raz pierwszy przyjechał polski teatr (''Teatr Polski z Katowic''). W sali ratusza wystawił operę [[Stanisław Moniuszko|Stanisława Moniuszki]] ''[[Halka (opera)|Halka]]''. Po przedstawieniu aktorzy zostali pobici przez niemiecką bojówkę<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko=Osmańczyk|imię=Edmund|autor link=Edmund Osmańczyk|tytuł=Wisła i Kraków to Rodło|wydawca=Nasza Księgarnia|miejsce=Warszawa|rok=1985|isbn=83-10-08675-X}}</ref><ref>{{Cytuj książkę|nazwisko=Simonides|imię=Dorota|autor link=Dorota Simonides|nazwisko2=Zaremba|imię2=Jan|tytuł=Śląskie miscellanea: literatura-folklor|rok=2006|strony=82|rozdział=…napad na artystów Teatru Polskiego z Katowic w Opolu 28 kwietnia 1929, kiedy to grupy narodowych socjalistów i konserwatywnego Stahlhelmu zaatakowały i dotkliwie pobiły, po odbytym przedstawieniu, zmierzających na dworzec artystów polskich.}}</ref><ref>{{Cytuj książkę|nazwisko=Lehr|imię=Helena|nazwisko2=Osmańczyk|imię2=Edmund|autor link2=Edmund Osmańczyk|tytuł=Polacy spod znaku Rodła|wydawca=MON|rok=1972}}</ref><ref>Tablica pamiątkowa na budynku: ''W Sali Teatralnej opolskiego Ratusza 28 kwietnia 1929 r. Teatr Polski w Katowicach wystawił operę St. Moniuszki ''Halka''. Po przedstawieniu przy ul. Krakowskiej, przed dworcem i w tunelu dworcowym nacjonalistyczne bojówki niemieckie zmasakrowały aktorów opery i baletu z Katowic przy milczącej aprobacie policji. Tablicę tę odsłonięto w Międzynarodowym Dniu Teatru w kwietniu 1967 roku. Towarzystwo Przyjaciół Opola''.</ref><ref>{{Cytuj stronę|url=http://opole.naszemiasto.pl/artykul/aktorzy-pobici-trudno-uwierzyc,2514074,art,t,id,tm.html|tytuł=Aktorzy pobici? Trudno uwierzyć|autor=Teraz Opole|nazwisko2=Janowski|imię2=Artur|data=2011-02-11|opublikowany=Pro Media sp. z o.o. w Opolu|język=pl|data dostępu=2012-10-18}}</ref>.
| |||