Wielkość gwiazdowa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Anulowanie wersji 56414430 autorstwa 176.96.167.6 (dyskusja) - błąd jest choć nie tutaj Znacznik: Anulowanie edycji |
|||
Linia 1:
'''Wielkość gwiazdowa''' – pozaukładowa [[jednostka miary]] stosowana do oznaczania blasku [[gwiazda|gwiazd]] (nie mylić z [[jasność (astronomia)|jasnością]]) i innych podobnych [[ciało niebieskie|ciał niebieskich]]. Jednostką wielkości gwiazdowej jest '''magnitudo''' (oznaczenie <sup>m</sup> lub ''mag''). W [[fizyka|fizyce]], do wyrażenia wartości [[Natężenie oświetlenia|natężenia światła]], zazwyczaj używa się [[Luks (fotometria)|luksów]], jednakże w [[astronomia|astronomii]], ze względów praktycznych i historycznych, nadal stosuje się magnitudo.
Różnica jasności (wyrażonej w magnitudo
:: <math>m_2 - m_1 = -2{,}5 \log_{10} \frac{I_2}{I_1}.</math>
Zależność ta nazywana jest wzorem Pogsona<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko=Rybka |imię=Eugeniusz |
== Historia ==
Magnitudo są jednostkami spopularyzowanymi przez [[Klaudiusz Ptolemeusz|Ptolemeusza]] w jego ''[[Almagest|Almageście]]'' ok. [[140]] r. n.e., ale prawdopodobnie wynalezione przez [[Hipparchos z Nikei|Hipparcha]], który wszystkie gwiazdy sklasyfikował pod względem blasku na 6 grup. Najjaśniejsze gwiazdy miały wielkość 1, najsłabsze widoczne gołym okiem 6. Skala ta była w użyciu jeszcze na początku [[XIX wiek]]u. Była to skala odwrócona (i to się nie zmieniło do dziś), tzn. im jaśniejsza gwiazda tym niższa wielkość gwiazdowa była jej przypisana. W połowie XIX wieku skalę rozszerzono o dodatkowe wielkości: początkowo 7<sup>m</sup>, potem 8<sup>m</sup>
W [[1856]] roku [[Norman Robert Pogson|Norman Pogson]] zauważył, że tradycyjny system można uściślić, przyjmując, że różnica jasności równa 5 wielkości gwiazdowych odpowiada stosunkowi natężeń oświetlenia równemu 1:100. Łatwo obliczyć, że dla gwiazd różniących się o jedną wielkość gwiazdową, czynnik ten równa się pierwiastkowi piątego stopnia ze 100. Liczba ta, zwana [[czynnik Pogsona|czynnikiem Pogsona]], równa się w przybliżeniu 2,51188643150958. Pogson jako punkt odniesienia swojej skali użył [[Gwiazda Polarna|Gwiazdy Polarnej]] i przypisał jej wielkość 2<sup>m</sup>. Od tego czasu okazało się, że jest to [[gwiazda zmienna]], jednak zasada pozostała niezmieniona.
Linia 16 ⟶ 17:
Niektóre chłodniejsze gwiazdy, takie jak [[czerwony olbrzym|czerwone olbrzymy]] i [[Czerwony karzeł|czerwone karły]], emitują mało energii w zakresie barwy niebieskiej i w skali [[UBV]] są „niedoszacowane”. Przykładowo, niektóre gwiazdy klas L czy T mają wielkość mierzoną w systemie UBV rzędu 100<sup>m</sup>. Dzieje się tak dlatego, że emitują znaczne ilości energii nie w zakresie światła widzialnego, ale w [[podczerwień|podczerwieni]].
Przy pomiarze wielkości gwiazd szczególnie ważne jest, aby mierzyć „podobne-podobnym”. Dobrym przykładem jest błona filmowa
Po wytrenowaniu oraz przy zastosowaniu odpowiedniej metody, ludzkie oko może określić różnicę w wielkości między dwiema gwiazdami tak małą jak 0,1 magnitudo.
| |||