Aleksandra Piłsudska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Oldpolihistor (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne, drobne merytoryczne
Oldpolihistor (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne
Linia 25:
[[Plik:Pilsudski abc 1926.jpg|thumb|left|Aleksandra Piłsudska z mężem w Sulejówku]]
[[Plik:Alexandra Pilsudska - Szcerbinska, tweede echtgenote van Joseph Pilsudski als vo, Bestanddeelnr 190-1303.jpg|thumb|Aleksandra Piłsudska (trzecia od prawej w dolnym rzędzie) na spotkaniu dam wchodzących w skład organizacji zajmującej się losem sierot i bezdomnych dzieci, ofiar [[I wojna światowa|I wojny światowej]] (1934)|270x270px]]
[[Plik:Andrzej Jaraczewski, Aleksandra Piłsudska, Jadwiga Piłsudska, Wanda Piłsudska (grób).JPG|thumb|Grób Aleksandry, Jadwigi i Wandy Piłsudskich oraz kapitana Andrzeja Jaraczewskiego na [[Cmentarz Powązkowski w Warszawie|Cmentarzu Stare PowązkiPowązkowskim w Warszawie]]|403x403px]]
Jej rodzicami byli Piotr Paweł Szczerbiński (ur. 30 czerwca 1846 w Suwałkach, zm. 25 marca 1896 tamże), urzędnik magistratu, syn Michała i Anny z Dormejków, oraz Julia Jadwiga (ur. 14 kwietnia 1852, zm. 25 stycznia 1894 w Suwałkach), córka Stanisława Zahorskiego i Karoliny z Truskolaskich. Po śmierci rodziców jej wychowaniem zajęły się babka Karolina Zahorska i ciotka Maria Zahorska. W 1901 ukończyła gimnazjum w Suwałkach, po czym w latach 1901–1904 uczęszczała na kursy handlowe J. Siemiradzkiej, a ponadto studiowała na [[Uniwersytet Latający|Uniwersytecie Latającym]]. W 1903 rozpoczęła pracę urzędniczki w fabryce wyrobów skórzanych na warszawskiej [[Wola (Warszawa)|Woli]].
 
Linia 38:
Piłsudska prowadziła szeroką działalność honorową i społeczną. Od 1926 zasiadała w Kapitule [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]]. Po 1926 zajmowała się pozyskiwaniem finansów dla stowarzyszenia „Nasz Dom”, które prowadziło zakład dla sierot. Z kolei w Rodzinie Wojskowej organizowała w Warszawie przedszkola i szkoły powszechne dla rodzin wojskowych. Do 1939 była przewodniczącą zarządu Komitetu Opieki nad Najbiedniejszymi Mieszkańcami Warszawy „Osiedle”<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Dni. Skróty |url = http://ebuw.uw.edu.pl/publication/215243|czasopismo = [[W Służbie Penitencjarnej]] |wolumin = Nr 13 |strony = 15 |data = 1 lipca 1939}}</ref>. W stowarzyszeniu „Osiedle” wspierała mieszkańców baraków dla bezdomnych w Warszawie, a w towarzystwie „Opieka” zakładała świetlice z bibliotekami dla młodzieży<ref>Aleksandra Piłsudska, ''Wspomnienia'', op. cit. s. 249–253.</ref>. Działała także w Unii Obrończyń Ojczyzny, organizacji utrzymującej łączność między kombatantami pierwszej wojny światowej<ref>Aleksandra Piłsudska, ''Wspomnienia'', op. cit. s. 259.</ref>. Współredagowała dwa tomy wspomnieniowe uczestniczek działań niepodległościowych. Do 1939 pełniła funkcję przewodniczącej głównej komisji rewizyjnej obywatelskiego Komitetu Akcji Pomocy Zimowej<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Pani Marszałkowa Piłsudska w Łodzi |url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=50507| czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] |strony = 1 |data = nr 96 z 28 kwietnia 1939}}</ref>; w tym charakterze gościła w Łodzi w pierwszych dniach maja 1939 roku<ref>„Łódź w Ilustracji”, 7 V 1939, nr 18, s. 6; dwie fotografie.</ref>.
 
Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]], [[kampania wrześniowa|agresji Niemiec]] i [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę 1939]] Aleksandra wraz z córkami Wandą i Jadwigą ewakuowała się do [[Wilno|Wilna]], dalej do Kowna na Litwie, a następnie, po rozpoczęciu okupacji Wilna, do Rygi, po czym odleciała rejsowym samolotem szwedzko-sowieckiego towarzystwa lotniczego<ref>„Ku swemu przerażeniu [...] dowiedziałam się, że samolot należy do szwedzko-rosyjskiej linii lotniczej, a pilotem jest Rosjanin” za: Aleksandra Piłsudska, ''Wspomnienia'' wyd. Novum, Warszawa 1989, s. 32.</ref> z [[Łotwa|Łotwy]] do [[Szwecja|Szwecji]], a następnie samolotem specjalnym do [[Londyn]]u<ref>[[Edward Bernard Raczyński|Edward Raczyński]], „W sojuszniczym Londynie” Londyn 1974.</ref>. Zmarła 31 marca 1963. Została pochowana na [[Cmentarz North Sheen|cmentarzuCmentarzu North Sheen]]. 28 października 1992 jej prochy zostały złożone w grobowcu rodzinnym na [[Cmentarz Powązkowski w Warszawie|Cmentarzu Stare Powązki]]Powązkowskim w Warszawie]] (kwatera 6-2-29)<ref>{{Cmentarze Warszawa|id=986|cmentarz=Cmentarz Stare Powązki|osoba=ALEKSANDRA PIŁSUDSKA|data dostępu=2019-12-23}}</ref>.
 
Po jej śmierci, wiosną 1963 z inicjatywy gen. [[Kazimierz Sosnkowski|Kazimierza Sosnkowskiego]] powstał Fundusz Wydawniczy im. Aleksandry Piłsudskiej<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Fundusz Wydawniczy im. Aleksandry Piłsudskiej |url = http://dlibra.kul.pl/publication/2053|czasopismo = Biuletyn |wydawca = Koło Lwowian w Londynie |wolumin = Nr 2 (5) |strony = 67 |data = listopad 1963}}</ref>.
 
== OdznaczeniaOrdery i odznaczenia ==
* Krzyż Srebrny [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]] nr 6110, „''za męstwo i hart ducha wykazane w pracy niepodległościowej”''){{r|sl}}
* Wielka Wstęga [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (11 listopada 1937){{r|sl}}<ref>{{Monitor Polski|1937|260|410}} „za wybitne zasługi na polu pracy społecznej”.</ref>