Wikipedia

Dostosowanie: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m MalarzBOT: przerabiam link na wywołanie szablonu {{encyklopedia PWN}}
Linia 1:
{{inne znaczenia|pojęcia stosowanego w dziedzinie biologii ewolucyjnej (ang. '''''fitness''''')|'''[[fitness]]''' – rodzaj gimnastyki rekreacyjnej}}
'''Dostosowanie''' [[język angielski|ang.]] '''''fitness''''' – zasadnicze pojęcie w [[Charles Darwin|darwinowskim]] mechanizmie [[ewolucja|ewolucji]] drogą [[dobór naturalny|doboru naturalnego]] („przetrwanie najlepiej dostosowanych”, ang. ''survival of the fittest''). W modelach [[Genetyka populacyjna|genetyki populacyjnej]] parametr ten oznacza się zwykle symbolem <math>w.</math>. Jest miarą sukcesu ewolucyjnego – wypadkową długości życia i liczby potomstwa (zob. [[rozmnażanie]] i [[rozrodczość]], [[śmiertelność]], [[Krzywa przeżywalności]]).
 
''' Dostosowanie bezwzględne''' danego [[genotyp]]u wyraża się stosunkiem liczby osobników o tym genotypie w danym [[pokolenie|pokoleniu]] do liczby tych osobników w poprzednim pokoleniu. Wartość >&nbsp;1 oznacza upowszechnianie się danego genotypu, czyli „selekcję pozytywną”, a wartość <&nbsp;1 – spadek frekwencji z pokolenia na pokolenie, czyli „selekcję przeciw danemu genotypowi”.
 
'''Dostosowanie względne''' określa stosunek przeciętnej przeżywalności potomstwa osobników o danym genotypie do przeżywalności średniej dla całej [[populacja (biologia)|populacji]] (wartości >&nbsp;1 i <&nbsp;1 wskazują na sukces reprodukcyjny większy lub mniejszy od średniego dla populacji). Pomiary tego parametru – powiązanego z pierwszym – są w praktyce łatwiejsze.
Linia 9:
 
Po raz pierwszy nowoczesne matematyczne ujęcie doboru naturalnego, połączone z ilościowym zdefiniowaniem dostosowania, wprowadził w 1924 roku [[John B.S. Haldane]] (w 1933 roku ukazała się dziesiąta część artykułu zatytułowanego „Mathematical Contributions to the Theory of Natural Selection”{{r|Haldane}}). Chociaż więc historycznie termin ten sięga do hasła o „przeżyciu najlepiej dostosowanych” (''survival of the fittest''), zapożyczonego przez [[Charles Darwin|Darwina]] od socjologa [[Herbert Spencer|Herberta Spencera]], nie oznacza – wbrew zwulgaryzowanemu rozumieniu – brutalnego „zwycięstwa silniejszego”. Może wyjaśniać również ewolucję kooperacji, jeśli pozwala ona skuteczniej przekazywać geny niż [[agresja (etologia)|agresja]], co wykazał po raz pierwszy [[William Donald Hamilton]] w 1964 roku w swym modelu [[dobór krewniaczy|doboru krewniaczego]] (zob. też [[Piotr Kropotkin#Poglądy naukowe i społeczne|poglądy Piotra Kropotkina]]).
 
== Przypisy ==
{{Przypisy|
* <ref name=Haldane>{{Cytuj pismo | autor = John B.S. Haldane | tytuł = Mathematical Contributions to the Theory of Natural Selection. part 10 | czasopismo = Genetics | wydanie = 19 | strony = 412–429 | język = en | data = 1934 | url = http://www.esp.org/foundations/genetics/classical/holdings/Genetics/Genetics-1934-19-5-412.pdf|czasopismo = Genetics |wydanie = 19 |strony = 412–429 |język = en |data = 1934}}</ref>
}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | autor = P.C. Winter, G.I. Hickey, H.L. Fletcher | tytuł = Genetyka (wyd. 3) |url = https://www.ibuk.pl/fiszka/2371/genetyka-krotkie-wyklady.html |wydawca = [[Wydawnictwo Naukowe PWN]] | miejsce = Warszawa | data = 2010 | seria = Krótkie wykłady | strony = 261–266 | url = https://www.ibuk.pl/fiszka/2371/genetyka-krotkie-wyklady.html | rozdział = D5 Ewolucja neodarwinowska – Dobór działający na allele | isbn = 978-83-01-16343-3}}
* {{Cytuj pismo | autor = [[Adam Łomnicki]] | tytuł = Dobór naturalny. Dostosowanie i współczynnik doboru oraz inne miary dostosowania |url = http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2009/323.pdf|czasopismo = [[Kosmos (czasopismo)|Kosmos]] : Problemy nauk biologicznych | wydawca = Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika | wydanie = 3–4 (284–285) | wolumin = 58 | strony = 323–328 | issn = 0023-4249 | data = 2009 | url = http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2009/323.pdf}}
* {{encyklopedia PWN|id = 3893949|tytuł=dostosowanie|data dostępu=2017-04-11}}
* {{Cytuj stronę | url = http://www.biolog.pl/encyclopedia-60.html | tytuł = Dostosowanie (fitness) | praca = BIOLOG Naukowy portal informacyjny | opublikowany = BIOAREA Ogólnopolski Dziennik "BIOLOG" „BIOLOG” | data dostępu = 2017-04-11}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* {{cytuj stronę |url imię= https://plato.stanford.edu/archives/fall2015/entries/fitness/ |tytuł = AlexanderFitness | nazwisko = Rosenberg | imię2imię = FredericAlexander | nazwisko2 = Bouchard |imię2 = Frederic |autor3= Edward N. Zalta (ed.) | url = https://plato.stanford.edu/archives/fall2015/entries/fitness/ | tytuł = Fitness | opublikowany = [[Stanford Encyclopedia of Philosophy]] | język = en | data = 2015-09-18 | odn = tak }} ([https://philpapers.org/sep/fitness/ Linked bibliography])
* [http://evolution.berkeley.edu/evolibrary/article/evo_27 What about fitness?] na: evolution.berkeley.edu
* [https://www.khanacademy.org/partner-content/cas-biodiversity California Academy of Sciences] > [https://www.khanacademy.org/partner-content/cas-biodiversity/biodiversity-origin/evolutionary-causes/a/activities-the-evolutionary-causes-of-biodiversity Activities: the evolutionary causes of biodiversity; Activity 1. Reproductive potential and natural selection]
 
{{Ewolucja}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Dostosowanie”