Języki papuaskie: Różnice pomiędzy wersjami

Do lat 50. prawie wszystkie języki papuaskie pozostawały nieudokumentowane, a ich związki rodzinne były całkowicie niezbadane<ref name=":3" />. Przed kontaktem europejskim nie wypracowały własnych systemów pisma<ref name=":1" />. Dopiero później wyodrębniono dziesiątki grup genetycznych, łączonych w większe zespoły, na podstawie danych z zakresu leksykostatystyki, [[Typologia języków|typologii]] oraz [[Językoznawstwo historyczno-porównawcze|językoznawstwa historyczno-porównawczego]]<ref name=":3" />. Nie jest jednak jasne, czy grupy te można sprowadzić do jednej rodziny językowej<ref name=":1" />. [[William Foley|William A. Foley]] (1986) wskazuje na istnienie co najmniej sześćdziesięciu rodzin języków papuaskich, trudnych do powiązania bez adekwatnej dokumentacji i wiedzy [[Językoznawstwo synchroniczno-porównawcze|komparatystycznej]]<ref>{{Cytuj |autor = [[William Foley|William A. Foley]] |tytuł = The Papuan Languages of New Guinea |data = 1986 |isbn = 978-0-521-28621-3 |wydawca = Cambridge University Press |s = 3 |url = https://books.google.com/books?id=KCATREJERGoC |język = en}}</ref>. Wątpliwości budzi również kwestia związku języków [[Nowa Gwinea|Nowej Gwinei]] z nieaustronezyjskimi językami wschodniej Indonezji i [[Timor Wschodni|Timoru Wschodniego]]<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Berita antropologi |data = 1978 |wydawca = Facultas Sastra, Djurusan Antropologi, Universitas Indonesia |s = 80 |url = https://books.google.com/books?id=aUW2AAAAIAAJ |język = id}}</ref>.

 

 

== Rozmieszczenie i różnorodność ==

Większość języków papuaskich używana jest na [[Nowa Gwinea|Nowej Gwinei]] (podzielonej między [[Indonezja|indonezyjskie]] prowincje [[Papua (prowincja)|Papua]] i [[Papua Zachodnia]] oraz państwo [[Papua-Nowa Gwinea|Papuę-Nową Gwineę]]){{odn|Genzor|2015|s=423, 427}}. Języki papuaskie zakorzeniły się również na sąsiednich wyspach i archipelagach – w [[Archipelag Bismarcka|archipelagu Bismarcka]], na [[Wyspa Bougainville’a|wyspach Bougainville]] i [[Wyspy Salomona|Wyspach Salomona]] na wschodzie<ref name=":2">{{Cytuj |autor = [[Darrell T. Tryon]] |tytuł = Comparative Austronesian Dictionary: An Introduction to Austronesian Studies |data = 2011 |isbn = 978-3-11-088401-2 |wydawca = Walter de Gruyter |s = 5 |url = https://books.google.com/books?id=yuACCVs8Dx8C |język = en}}</ref>, a także w [[Moluki Północne|północnej części Moluków]] (północna [[Halmahera]], [[Ternate (wyspa)|Ternate]], [[Tidore]], [[Morotai]], [[Makian (wyspa)|Makian]])<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |autor = Harry Widianto |tytuł = Jejak Austronesia Di Indonesia |data = 2019 |isbn = 978-602-386-158-3 |wydawca = UGM PRESS |s = 196 |url = https://books.google.com/books?id=xSSjDwAAQBAJ |język = id}}</ref> oraz na wyspach [[Timor]], [[Alor]] i [[Pantar]] na zachodzie{{odn|Genzor|2015|s=423}}. Ponadto w granicach [[Australia|Australii]], na wschodnich wyspach [[Cieśnina Torresa|Cieśniny Torresa]], używa się [[Język meriam|języka meriam]]<ref>{{Cytuj |autor = Ian D. Clark, Luise Hercus, Laura Kostanski |tytuł = Indigenous and Minority Placenames: Australian and International Perspectives |data = 2014 |isbn = 978-1-925021-63-9 |wydawca = ANU E Press |s = 166 |url = https://books.google.com/books?id=zMjIBAAAQBAJ |język = en}}</ref>. Jedynym krajem, w którym języki papuaskie mają oficjalny status, jest [[Timor Wschodni]].

 

 

Nowa Gwinea jest obszarem świata najbardziej zróżnicowanym pod względem językowym. Oprócz rodziny austronezyjskiej w użyciu jest tu około 800 innych języków, podzielonych na około 60 małych rodzin o wciąż nieustalonych relacjach względem siebie i innych języków, a także duża liczba [[Języki izolowane|izolatów]]. Chociaż w porównaniu z rodziną austronezyjską języki te są stosunkowo słabo poznane, dokonano trzech wstępnych prób systematyki. Są to klasyfikacje [[Joseph Greenberg|Josepha Greenberga]], [[Stephen Wurm|Stephena Wurma]] i [[Malcolm Ross|Malcolma Rossa]].

* [[Języki wschodniej Ptasiej Głowy]] (3)

* [[Języki wschodniopapuaskie]] (36)

* [[Język yuri]] ([[Języki izolowane|izolat]])

* [[Języki porome]] ([[Języki izolowane|izolat]])

* [[Języki mairasi]] (4)

* [[Języki zachodniej Zatoki Geelvink]] (10)

* [[Języki tor-kwerba]] (17)

* [[Języki nimborańskie]] (5)