Nikolai Karotamm: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne, poprawa linków
amnestia
Linia 23:
Dzięki wkroczeniu [[Armia Czerwona|wojsk radzieckich]] do [[Estonia|Estonii]] w czerwcu [[1940]] roku mógł powrócić do kraju, gdzie objął redakcję gazety ''"Kommunist"''. Na jesieni [[1940]] roku mianowano go II sekretarzem [[Komunistyczna Partia Estonii|KPE]], zastępcą [[Karl Säre|Karla Säre]]<ref name=":0" /><ref name=":1">R. Misiunas, R. Taagepera, ''The Baltic States...'', s. 76-77.</ref>. Po wybuchu [[II wojna światowa#Inwazja na ZSRR|wojny sowiecko-niemieckiej]] de facto kierował działalnością estońskich komunistów, gdyż Säre jeszcze we wrześniu 1941 r. został schwytany przez Niemców i podczas śledztwa wydał swoich towarzyszy<ref name=":1" />.
 
Po ponownym włączeniu republiki do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] w [[1944]] roku został mianowany I sekretarzem Komunistycznej Partii Estonii<ref name=":1" />. W czerwcu 1945 r. zaangażował się w kampanię na rzecz amnestii dla członków zbrojnego podziemia antykomunistycznego ([[Leśni Bracia|leśnych braci]]). Likwidacja ruchu partyzanckiego metodami politycznymi miało być dowodem słuszności jego polityki "narodowego komunizmu". W przekonaniu Karotamma aresztowaniom powinni podlegać jedynie dowódcy leśnych oddziałów oraz partyzanci, którzy dokonali zabójstw na komunistycznych działaczach. Z tego powodu I sekretarz KPE pozostawał w konflikcie z republikańskim aparatem bezpieczeństwa - estońskie NKWD dążyło do całkowitego zniszczenia podziemia i wielokrotnie dokonywało aresztowań ujawniających się partyzantów. Mimo to w 1945 r. ujawniło się ponad tysiąc leśnych braci, a większość z nich nie została aresztowana<ref name=":4">R. Wnuk, ''Leśni Bracia'', s. 481-482.</ref>. W 1946 r. Karotamm opublikował kolejną odezwę z zachętą do ujawniania się, obiecując, że wychodzący z lasów, którzy podczas niemieckiej okupacji służyli w formacjach pomocniczych, nie poniosą odpowiedzialności<ref name=":4" />.
Po ponownym włączeniu republiki do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] w [[1944]] roku został mianowany I sekretarzem Komunistycznej Partii Estonii<ref name=":1" />. Uchodzi za główną osobę odpowiedzialną za deportacje, jakie miały miejsce po zajęciu Estonii przez wojska radzieckie, m.in. [[25 marca]] [[1949]] roku. Była to tzw. druga deportacja, która doprowadziła do wywózki 20 tys. [[Estończycy|Estończyków]] na [[Syberia|Syberię]], co stanowiło ok. 3% ludności bałtyckiej republiki<ref name=":0" />. Równocześnie Karotamm początkowo sprzeciwiał się przeprowadzeniu w Estonii natychmiastowej [[Kolektywizacja|kolektywizacji]], a także starał się ograniczyć skalę wywózek, przekonując, że robotnicy i farmerzy byli potrzebni na miejscu<ref name=":2">R. Misiunas, R. Taagepera, ''The Baltic States...'', s. 81-82.</ref>. Jeszcze w styczniu 1949 r. Karotamm twierdził, że w Estonii pozostawało jedynie 5500 kułaków i gospodarzy, którzy kolaborowali z Niemcami<ref name=":3">R. Misiunas, R. Taagepera, ''The Baltic States...'', s. 101.</ref>. Widząc jednak, że taka postawa jest negatywnie oceniana przez Stalina, Karotamm przyspieszył tempo kolektywizacji<ref name=":2" /> i przeprowadził deportację w znacznie większej skali<ref name=":3" />. W rezultacie Stalin doszedł do przekonania, że polityka ta mogła zostać wdrożona już wcześniej i ostatecznie stracił zaufanie do estońskiego kierownictwa. Nikolai Karotamm stracił w 1950 r. stanowisko, a razem z nim usunięto wszystkich zaufanych współpracowników<ref name=":2" />. I sekretarzem KPE został w jego miejsce [[Johannes Käbin|Iwan (Johannes) Käbin]], działacz pochodzenia estońskiego, lecz całkowicie zrusyfikowany<ref name=":2" />. Karotamm przeprowadził się do [[Moskwa|Moskwy]], gdzie do śmierci pracował jako ekonomista<ref name=":2" /><ref name=":0" />.
 
Po ponownym włączeniu republiki do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] w [[1944]] roku został mianowany I sekretarzem Komunistycznej Partii Estonii<ref name=":1" />. Uchodzi za główną osobę odpowiedzialną za deportacje, jakie miały miejsce po zajęciu Estonii przez wojska radzieckie, m.in. [[25 marca]] [[1949]] roku. Była to tzw. druga deportacja, która doprowadziła do wywózki 20 tys. [[Estończycy|Estończyków]] na [[Syberia|Syberię]], co stanowiło ok. 3% ludności bałtyckiej republiki<ref name=":0" />. Równocześnie Karotamm początkowo sprzeciwiał się przeprowadzeniu w Estonii natychmiastowej [[Kolektywizacja|kolektywizacji]], a także starał się ograniczyć skalę wywózek, przekonując, że robotnicy i farmerzy byli potrzebni na miejscu<ref name=":2">R. Misiunas, R. Taagepera, ''The Baltic States...'', s. 81-82.</ref>. Jeszcze w styczniu 1949 r. Karotamm twierdził, że w Estonii pozostawało jedynie 5500 kułaków i gospodarzy, którzy kolaborowali z Niemcami<ref name=":3">R. Misiunas, R. Taagepera, ''The Baltic States...'', s. 101.</ref>. Widząc jednak, że taka postawa jest negatywnie oceniana przez Stalina, Karotamm przyspieszył tempo kolektywizacji<ref name=":2" /> i przeprowadził deportację w znacznie większej skali<ref name=":3" />. W rezultacie Stalin doszedł do przekonania, że polityka ta mogła zostać wdrożona już wcześniej i ostatecznie stracił zaufanie do estońskiego kierownictwa. Nikolai Karotamm stracił w 1950 r. stanowisko, a razem z nim usunięto wszystkich zaufanych współpracowników<ref name=":2" />. Ina sekretarzemczele KPE został w jego miejscez [[JohannesBoris KäbinKumm|IwanBorisem (Johannes) KäbinKummem]], działaczministrem pochodzenia estońskiego,bezpieczeństwa leczpaństwowego całkowicieEstońskiej zrusyfikowanySRR<ref name=":2" />. Karotamm przeprowadziłi sięjego dozwolennicy, głównie komuniści [[Moskwa|Moskwy]]pochodzenia estońskiego, gdziektórzy wstąpili do śmiercipartii pracowałw jakoczerwcu ekonomista<ref1940 r., zostali oskarżeni przez KC WKP (b) o name=":2niedocenianie burżuazyjnego nacjonalizmu", /><ref"niedostatki name=w pracy z kadrami":0 i "błędy w kolektywizacji"<ref>J. Lewandowski, ''Historia Estonii'', s. 233-234.</ref>.
 
I sekretarzem KPE został w jego miejsce [[Johannes Käbin|Iwan (Johannes) Käbin]], działacz pochodzenia estońskiego, lecz całkowicie zrusyfikowany<ref name=":2" />. Karotamm przeprowadził się do [[Moskwa|Moskwy]], gdzie do śmierci pracował jako ekonomista<ref name=":2" /><ref name=":0" />.
 
== Przypisy ==
Linia 32 ⟶ 36:
* J. Lewandowski, Historia Estonii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, [[Wrocław]] [[2002]], {{ISBN|83-04-04528-1}}.
* R. Misiunas, R. Taagepera, ''The Baltic States: The Years of Dependence, 1940-90'', Hurst&Company, London 1993, <nowiki>ISBN 1-85065-157-4</nowiki>.
* R. Wnuk, ''Leśni Bracia. Podziemie antykomunistyczne na Litwie, Łotwie i w Estonii 1944-1956'', Warszawa-Lublin, Bellona-Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 9788311152618.
 
{{Kontrola autorytatywna}}