Wikipedia

Świadkowie Jehowy w Polsce: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
(Pokaż wszystkie zmiany oczekujące na przejrzenie)
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Per excellence (dyskusja | edycje)
41 892 edycje
→‎Kongresy: poprawa linków
Per excellence (dyskusja | edycje)
41 892 edycje
poprawa linków
Linia 70:
Franciszek Puchała, który od 1913 roku przebywał na emigracji w Stanach Zjednoczonych, a Badaczem Pisma Świętego został w roku 1918, w 1921 roku powrócił w rodzinne strony. Tu z powodu wyznawanej przez niego religii spotkał się z szykanami ze strony miejscowego księdza Zygmunta Migdała z parafii Niepołomice i okolicznej ludności. Z tego względu wydał on własnym kosztem ulotkę, zawierającą krytykę 13 doktryn katolickich. Ulotkę tę Puchała przygotował w oparciu o książkę ks. Antoniego Wapplera „''Historya Kościoła Katolickiego''”<ref>{{Cytuj | autor = [[Krzysztof Biliński]] | tytuł = Hiobowie XX wieku | wydawca = Wydawnictwo A PROPOS | miejsce = Wrocław | data = 2012 | s = 71–88 | isbn = 978-83-63306-15-1}}</ref>. Obiecał w niej, że za udowodnienie ich biblijnego pochodzenia zapłaci po 10&nbsp;000 [[marka polska|marek polskich]] za każdą z doktryn. Treść ulotki stała się podstawą dyskusji, która miała miejsce 10 sierpnia 1922 roku w Krakowie na Podgórzu, w lokalu Badaczy Pisma Świętego. Uczestniczyli w niej ze strony Badaczy Pisma Świętego: Franciszek Puchała, Czesław Kasprzykowski i Wacław Narodowicz, a ze strony jezuitów: [[Jan Rostworowski (jezuita)|Jan Rostworowski]]{{odn|Rocznik Świadków Jehowy|1994|s=180}}, Józef Gliwa i Stanisław Chodoleński, którym towarzyszył prawnik Adam Konopka. Na życzenie jezuitów odbyła się ona przy drzwiach zamkniętych z udziałem kilku świadków i stenotypistek. Treść dyskusji podjętej i przegranej przez teologów [[jezuici|jezuickich]] została wydana w formie broszury pt. ''„Bitwa na niebie”'' w nakładzie 10&nbsp;000 egzemplarzy, nie licząc późniejszych dodruków{{odn|Rocznik Świadków Jehowy|1994|s=184}}. Między innymi dzięki temu w 1923 roku w Krakowie na uroczystości Pamiątki zgromadziło się 69 osób. Z czasem władze kościelne wywierały coraz większą presję na władze świeckie, nakłaniając je do aresztowań Badaczy Pisma Świętego{{odn|Rocznik Świadków Jehowy|1994|s=184}}.
 
Strona katolicka zarzucała Badaczom Pisma Świętego, iż ich działalność jest finansowana przez środowiska amerykańskich Żydów względnie masonów, a także sprzyjanie komunizmowi i dążenie do anarchii co miało prowadzić do odrywania słabszych jednostek od wiary przodków{{r|Palka}}<ref>{{Cytuj | autor = Stanisław Ufniarski | tytuł = Międzynarodowe Stowarzyszenie Badaczy Pisma Św. (Świadkowie Jehowy) | wydawca = Wydawnictwo Mariackie | miejsce = Kraków | data = 1947 | s = 28, 29}}</ref>. W wyniku donosów w 1921 roku policja krakowska przerywała zebrania, w których uczestniczyło około 40 osób. Powoływano się wówczas na brak odpowiedniego zezwolenia ze strony władz na urządzanie zebrań w mieszkaniach prywatnych w celu wysłuchania wykładów biblijnych. Chrztu udzielano w Wiśle (np. w lipcu 1921 roku pod Wawelem)<ref>{{Cytuj | autor = Czesław Brzoza | tytuł = Kraków między wojnami: kalendarium 28 X 1918-6 IX 1939 | miejsce = Kraków | data = 1998 | s = 75| wydawca = Towarzystwo Sympatyków Historii}}</ref>, a w porze zimowej w wielkim basenie łaźni parowej hotelu Krakowskiego. Przy jednej z takich okazji – w grudniu 1921 roku – na skutek donosu na teren basenu wkroczyła policja, przerywając uroczystość, której przewodził Jan Kusina, a chrztu udzielał Czesław Kasprzykowski<ref>{{Cytuj | autor = Stefan Machalewski | tytuł = Nowa sekta. Tajemne zebranie „badaczy pisma świętego”. Gromadny chrzest sekciarzy | czasopismo = Postęp. Pismo codzienne dla rodzin polskich. | wydawca = Stanisław Strzyżowski | wolumin = XXXII | s = 2 | data = 31 grudnia 1921}}</ref> (chrztu udzielał również sam Jan Kusina)<ref>{{Cytuj| url = http://mbc.malopolska.pl/dlibra/plain-content?id=78696|tytuł= Nie mamy Jordanu, ale jest Wisła|czasopismo = Ilustrowany Kuryer Codzienny | data = 15 stycznia 1922|s= 3}}</ref>. Takim działaniom sprzyjał brak uregulowania [[prawo wyznaniowe|prawa wyznaniowego]] w okresie międzywojennym, stąd na organizowanie zebrań publicznych potrzebne było posiadanie jednorazowego zezwolenia wydawanego przez urząd starosty{{u|uwaga13}}{{r|Palka}}{{odn|Matelska|2010|s=43, 44}}. 26 kwietnia 1921 roku Jan Kusina w czasie [[Praktyki religijne Świadków Jehowy#Ewangelizacja|działalności kaznodziejskiej]] w Krakowie został aresztowany, pobity i oskarżony o herezję i [[bolszewicy|bolszewizm]]. W czerwcu tego samego roku Czesław Kasprzykowski złożył w [[Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego|Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego]] (MWRiOP) skargę na to aresztowanie, w której poinformował, że Jan Kusina na polecenie księży był aresztowany cztery razy i trafił do [[Pałac Górków w Krakowie|więzienia „Pod Telegrafem” w Krakowie]]. 11 sierpnia tego samego roku Kusina został uniewinniony przez krakowski Sąd Okręgowy. 30 kwietnia 1921 roku Badaczy Pisma Świętego zaliczono do stowarzyszeń religijnych, którym przysługiwało prawo do odprawiania nabożeństw domowych. W odpowiedzi na interpelację poselską wniesioną przez [[Kazimierz Czapiński|Kazimierza Czapińskiego]], MWRiOP stwierdziło, że Kusina „bezprawnie urządzał zgromadzenia i wygłaszał na nich przemówienia, w których uczestnicy dopatrywali się antyreligijnej i antypaństwowej agitacji”. Opinia ta została wydana wbrew uniewinniającemu wyrokowi sądowemu. Dała ona postawy do podejmowania dalszych działań szykanujących Badaczy Pisma Świętego<ref>Witold Kaszewski ''Wierni Jehowie. Dzieje Świadków Jehowy w regionie łódzkim'' Wydawnictwo A Propos, 2011, ss. 26–28 {{ISBN|978-83-917339-8-1}}</ref>.
 
W 1922 roku na Pamiątce w 32 miastach Polski zebrało się 657 osób, a podczas kilku zgromadzeń chrzest przyjęło 108 osób{{odn|Rocznik Świadków Jehowy|1994|s=181, 182}}. W roku 1923 największe skupiska wyznawców i zainteresowanych były (według liczby obecnych na Pamiątce) w Warszawie – 285, w Krakowie – 69, [[Gaj (województwo małopolskie)|Gaju]] i [[Jugowice (Kraków)|Jugowicach]] – 34, Łodzi – 30, [[Pisarzowa|Pisarzowej]] – 26 i w Lublinie – 23 oraz w [[Domaczewo|Domaczewie]] (obecnie na terenie [[Białoruś|Białorusi]]) – 20 osób<ref>{{Cytuj | autor = C.T. Russell | tytuł = Memorial Report | czasopismo = Strażnica i Zwiastun Obecności Chrystusa | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | s = 218, 223 | data = 15 czerwca 1923 | język = en}}</ref>. W sierpniu tego samego roku w Woli Batorskiej koło Krakowa odbyła się konwencja z udziałem około 100 osób m.in. z Poznania, Warszawy, Krakowa, Częstochowy, Jaworzna i innych miejscowości.
Linia 117:
24 października 1929 roku [[Felicjan Sławoj Składkowski]] [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (1918–1939)|minister spraw wewnętrznych]] cofnął [[debit|debit pocztowy]] na sprowadzanie czasopisma „Złoty Wiek” w języku polskim ze Szwajcarii<ref>{{Monitor Polski|1929|258|604}}</ref><ref>{{Cytuj | url = http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/monitor_pl/1929-11/numer258/imagepages/image1.htm | tytuł = Monitor Polski Nr 258 | data = 8 listopada 1929 | opublikowany = buwcd.buw.uw.edu.pl | data dostępu = 2017-07-22}}</ref>. Po kilku tygodniach musiał zrezygnować ze stanowiska, a jego następca [[Henryk Józewski]] 22 stycznia 1930 roku ponownie zezwolił na sprowadzenie czasopisma i rozsyłanie go pocztą{{odn|Slupina|2010|s=272}}<ref>{{Monitor Polski|1930|021|0038}}</ref>. Gdy w 1933 roku uniemożliwiono sprowadzanie „Złotego Wieku” ze Szwajcarii, zaczęto drukować czasopismo w Łodzi. Kilkakrotnie jednak zmieniano wydawców, gdyż strona kościelna wywierała na nich presję by zaprzestali wydawania pisma. Po licznych konfiskatach czasopisma zarządzonych przez urząd cenzury doszło do zakazu publikacji „Złotego Wieku”. Po wniesionej apelacji wydawano „Złoty Wiek” aż do czasu wydania decyzji o nieodwołalnym zakazie wydawania czasopisma. Augustyn Raczek odpowiedzialny za wydawanie „Złotego Wieku” został skazany na 15 miesięcy więzienia{{odn|Rocznik Świadków Jehowy|1994|s=198}}{{odn|Slupina|2010|s=273}}.
[[Plik:Nowy Dzień 1936 no. 04.JPG|thumb|200px|„Nowy Dzień” (15 listopada 1936) ujawniający zbrodnie dokonywane przez III Rzeszę.]]
Ostatni numer „Złotego Wieku” ukazał się 1 września 1936 roku. Jednak w miejsce tego czasopisma 1 października 1936 roku zaczęto w Warszawie wydawać czasopismo pod tytułem „Nowy Dzień”. Miało ono taki sam charakter jak „Złoty Wiek”. Ukazywało się ono do samego wybuchu II wojny światowej{{odn|Rocznik Świadków Jehowy|1994|s=198}}. Redaktorem nowego czasopisma został [[Ludwik Kinicki]]<ref>{{cytuj | tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 2002 | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/302002012#h=49| wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | miejsce = Nowy Jork | data = 2002 | s = 136, 137 | isbn = 83-86930-54-3}}</ref>.
 
Krótko po zakazie wydawania polskiej edycji „Złotego Wieku” cofnięto debit pocztowy dla „Das Goldene Zeitalter” (niemieckiego wydania „Złotego Wieku”). 18 października 1937 roku Łódzki Sąd Okręgowy pierwszej instancji skazał Wilhelma Scheidera, nadzorcę Biura Oddziału w Łodzi na 18 miesięcy więzienia z powodu sprowadzenia trzech wydań niemieckiego czasopisma „Das Goldene Zeitalter”. Na rozprawie apelacyjnej adwokat prosił o łagodniejszy wyrok w zawieszeniu, a Sąd Apelacyjny w Warszawie wydał wyrok uniewinniający i zarządził zwrot skonfiskowanych egzemplarzy czasopism argumentując, że „pismo to nie nosi charakteru lżenia i wyszydzania dogmatów i wierzeń chrześcijaństwa, lecz jest popartą cytatami z Pisma Świętego polemiką religijną”{{odn|Slupina|2010|s=273, 274}}.
 
=== Nazwa Świadkowie Jehowy ===
W lipcu 1931 roku w [[Columbus]] w stanie Ohio zorganizowano międzynarodowe zgromadzenie, którego część była [[transmisja|transmitowana]] przez rozgłośnię radiową [[WBBR (rozgłośnia Towarzystwa Strażnica)|WBBR]] oraz 450 stacji radiowych w Ameryce Północnej, Australii i Europie. Na zgromadzeniu tym Badacze Pisma Świętego związani z Towarzystwem Strażnica przyjęli nazwę Świadkowie Jehowy<ref>{{cytuj | tytuł = Królestwo Boże panuje! | url = httphttps://wolwww.jw.org/pl/wolbiblioteka/dksi%C4%85%C5%BCki/r12kr%C3%B3lestwo-bo%C5%BCe/lpprawda-o-kr%C3%B3lestwie/imi%C4%99-bo%C5%BCe-pjehowa/1102014246| data = 2014 | wydawca = Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe | s = 73}}</ref>. W Polsce program kongresowy poprzez Magdeburg retransmitowano na zgromadzeniu w Łodzi<ref>{{Cytuj | autor = Watchtower | tytuł = The Columbus Convention Will Have Its Closing Sessions Next Friday, Saturday and Sunday in 166 Cities in Every Parth of the Earth | czasopismo = Messenger | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | s = 2 | język = en | data = 25 lipca 1931}}</ref>. Również na łamach „Strażnicy” podano biblijną nazwę jaką przyjęli Badacze Pisma Świętego na zgromadzeniu w Columbus. Zaczęto wówczas posługiwać się nazwą „Świadkowie Jehowy (Badacze Pisma Świętego)” i zastępować nazwę Badacze Pisma Świętego{{u|uwaga24}}<ref>{{Cytuj | autor = [[Krzysztof Biliński]] | tytuł = Hiobowie XX wieku | wydawca = Wydawnictwo A PROPOS | miejsce = Wrocław | data = 2012 | s = 164 | isbn = 978-83-63306-15-1}}</ref>. W roku 1932 w kraju w działalności kaznodziejskiej brało udział 600 głosicieli. W tym też roku stałą siedzibą Towarzystwa Strażnica został budynek przy ul. Rzgowskiej 24 w Łodzi<ref name =r>{{cytuj | tytuł = Status prawny w Unii Europejskiej | wydawca = Watchtower | data= 2016 | s = 3 | url = https://download-a.akamaihd.net/files/content_assets/08/1012748_E_cnt_1.pdf | język = en}}</ref>.
 
Z powodu nietolerancji religijnej od 1933 roku ataki grup ludności, napuszczanych przez duchownych na Świadków Jehowy stały się bardzo częste. W tym samym roku odnotowano też około 100 przypadków zatrzymań głosicieli przez policję. W 1935 roku dokonano ponad 3000 zatrzymań Świadków Jehowy oraz 41 ciężkich pobić. Choć sprawy pobić czy niszczenia mienia Świadków Jehowy były zgłaszane do sądów to wiele z nich kończyło się umorzeniem postępowania lub wydaniem wyroku uniewinniającego, a rzadko na ławie oskarżonych stawiano rzeczywistych inicjatorów zajść. Mimo rosnącego sprzeciwu liczebność Świadków Jehowy ciągle wzrastała. W roku 1933 wyniosła 508, rok później wzrosła do 969 głosicieli. W 1935 roku na skutek dekretu władz francuskich 280 głosicieli polskiego pochodzenia powróciło z Francji do Polski. Liczba głosicieli wyniosła 1090{{odn|Slupina|2010|s=273}}.
Linia 208:
 
=== Prześladowania ===
Cztery miesiące wcześniej liczebność Świadków Jehowy wynosiła około 18 tysięcy głosicieli w 864 zborach. Działalność znowu zaczęto prowadzić konspiracyjnie. Represje [[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego|UB]] dotknęły około 90 procent Świadków Jehowy w Polsce. Niektórych, jak np. Józefa Szlauera, zastrzelił podczas przesłuchań oficer UB. Alojzy Prostak, nadzorca podróżujący z Krakowa aresztowany w Szczecinie w maju 1952 roku, następnie przetrzymywany dwa lata w warszawskim i łódzkim areszcie, był tak brutalnie przesłuchiwany, że znalazł się w szpitalu więziennym. Po prośbie żony złożonej za namową adwokata został zwolniony, lecz tydzień później 11 września 1954 roku zmarł{{odn|Rocznik Świadków Jehowy|1994|s=216}}<ref>{{cytuj | tytuł = Jehowa hojnie nagradza tych, którzy trzymają się Jego dróg | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/2005564| czasopismo = [[Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy]] | data = 1 sierpnia 2005 | s = 19 | issn = 1234-1150}}</ref>. Do końca 1956 roku zmarło 16 Świadków Jehowy w wyniku tortur lub odmowy udzielenia pomocy lekarskiej (do końca roku 1958 udokumentowano 18 takich przypadków). Przebywający w więzieniu wspólnie z Alojzym Prostakiem adwokat [[Witold Lis-Olszewski]], poruszony jego niezłomną postawą, złożył mu obietnicę podejmowania się po wyjściu z więzienia obrony Świadków Jehowy. Zorganizował on zespół adwokacki, który w okresie największego zakazu działalności Świadków Jehowy bronił członków tego wyznania w około 30 procesach miesięcznie<ref name=w05-08>{{Cytuj | autor = Watchtower | tytuł = Jehowa hojnie nagradza tych, którzy trzymają się Jego dróg | url = httphttps://wolwww.jw.org/pl/wolbiblioteka/dczasopisma/r12w20050801/lpJehowa-phojnie-nagradza-tych-kt%C3%B3rzy-trzymaj%C4%85-si%C4%99-Jego-dr%C3%B3g/2005564?q=olszewski&p=par| czasopismo = Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | s = 16–20 | data = 1 sierpnia 2005}}</ref>.
 
W dniach od 16 do 22 marca 1951 roku przed Wojskowym Sądem Rejonowym przy ulicy Koszykowej w Warszawie przeprowadzono rozprawę sądową przy drzwiach zamkniętych, w której na ławie oskarżonych znalazło się siedem osób, w tym czterech członków zarządu krajowego: Wilhelm Scheider, Edward Kwiatosz, Harold Abt i Władysław Jędzura. Wilhelm Scheider, dla którego prokurator domagał się kary śmierci, otrzymał wyrok dożywotniego więzienia, pozostałym członkom zarządu zasądzono po 15 lat więzienia, natomiast Władysława Sukiennika skazano na 10 lat, Jana Liczkego na 6 lat, a Naftalego Glasberga na 5 lat więzienia{{u|uwaga5}}{{odn|Rocznik Świadków Jehowy|1994|s=227, 228}}{{odn|Matelska|2010|s=60}}. Od 10 do 14 marca 1955 roku w Łodzi odbył się proces przeciw Janowi Lorkowi, Władysławowi Sklarzewiczowi, Tadeuszowi Chodarze, Mieczysławowi Cyrańskiemu i Stanisławowi Nabiałczykowi, uznanymi przez władze za kierownictwo Świadków Jehowy. Lorek, Sklarzewicz i Chodara zostali skazani na 12 lat więzienia, Cyrański na 8 lat, a Nabiałczyk na 6 lat więzienia{{r|Kurier|Zolnierz}}<ref>{{cytuj | url= http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=97740&from=&dirids=1&ver_id=&lp=5&QI=| tytuł = Nadużywając wolności wierzeń kierownicy sekty „Świadkowie Jehowy” prowadzili antypolską działalność | czasopismo = Echo Krakowskie| s = 2 | data = 23 marca 1955 (nr 70)}}</ref><ref>{{cytuj|url=https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/123169/edition/115727/content|czasopismo=Trybuna Robotnicza|s=2|data=1955-03-23|tytuł= Kierownicy sekty „świadkowie Jehowy” nadużywali wolności wierzeń do antypolskiej działalności}}</ref>. W wyniku brutalnych przesłuchań, w okresie przygotowawczym do tej rozprawy szósty z oskarżonych zmarł w areszcie śledczym, a inni, postawieni później na ławie oskarżonych, doznali w trakcie śledztwa załamania nerwowego{{u|uwaga17}}{{odn|Matelska|2010|s=60}}.
Linia 242:
Jeszcze w 1954 roku z zachowaniem szczególnej ostrożności urządzono szereg kilkudniowych zgromadzeń dla [[pionier (Świadkowie Jehowy)|pionierów]], w trakcie których przedstawiono część tematów z kongresu międzynarodowego pod hasłem „Społeczeństwo nowego świata”, jaki zorganizowanego w 1953 roku w Nowym Jorku. Ponieważ represyjne działania [[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego|UBP]] przynosiły skutek odwrotny od zamierzonego{{odn|Rocznik Świadków Jehowy|1994|s=222–224}}<ref>{{Cytuj | autor = Kazimierz Urban | tytuł = Zwalczani i koncesjonowani. O mniejszościach wyznaniowych w PRL z Kazimierzem Urbanem rozmawia Barbara Polak | url = http://pl.scribd.com/doc/14138777/biuletyn338 | czasopismo = [[Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej]] | wolumin= 3 |numer=38 | data = marzec 2004 | s = 10 | issn = 1641-9561}}</ref> (po 3 latach represji było w Polsce 37&nbsp;411 Świadków Jehowy, co stanowiło ponad 80-procentowy wzrost), władze zaczęły łagodzić swoje postępowanie i stopniowo zaczęto nawet zwalniać z więzień (choć niektóre osoby otrzymały kilkunastoletnie, a nawet dożywotnie wyroki).
 
3 czerwca 1955 roku, zostało wydane zarządzenie Prezesa Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, w sprawie pozbawienia debitu komunikacyjnego. Zakazano w nim rozpowszechniania wszelkich wydawnictw Świadków Jehowy (nr 54, poz. 638). W czasie zakazu, tajne miejsca produkcji literatury nazywano „piekarniami”. Nadzór nad drukarniami sprawowali nadzorcy okręgów<ref>{{Cytuj r| autor = Watchtower | tytuł = Jehowa hojnie nagradza tych, którzy trzymają się Jego dróg | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lpw05-p/2005564#h=23| czasopismo = Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | wolumin = CXXVI | s = 16–20 | issn = 1234-1150 | data = 1 sierpnia 200508}}</ref>. Urządzano je w ustronnych miejscach, którymi często były stodoły, piwnice czy strychy. Osoby, które zostały przyłapane na tej działalności, trafiały do więzień. W latach 1956–1969 służba bezpieczeństwa – jak wynika z jej statystyk – wykryła i zlikwidowała 34 ośrodki produkcji i dystrybucji publikacji biblijnych. Choć po każdej konfiskacie maszyny drukarskiej powstawała dotkliwa luka, to jednak około 50 drukarskich maszyn offsetowych udało się Świadkom zbudować we własnym zakresie. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych podsumowało całokształt pracy na tym polu IV Wydziałów KW MO słowami: „Województwa nie potrafią zlikwidować drukarni świadków Jehowy” (IPN BU, 01283/1487, s. 29)<ref>{{Cytuj | autor = [[Grzegorz Jasiński (historyk)|Grzegorz Jasiński]] | tytuł = Kościoły i wyznania niekatolickie w województwie olsztyńskim w latach 1965 i 1966 w świetle sprawozdania Służby Bezpieczeństwa | czasopismo = Komunikaty Mazursko-Warmińskie | s = 274 | issn = 0023-3196 | data = 2013}}</ref>.
 
Na początku lat pięćdziesiątych „Strażnica” była drukowana na prymitywnych powielaczach ręcznych i matrycach woskowych. Z tego względu jakość druku była niska. Z powodu deficytu papier był kupowany po wygórowanych cenach. Pod koniec lat pięćdziesiątych jakość druku została znacznie poprawiona. Zastosowano fotograficzne zmniejszanie rozmiaru stron, a w 1956 roku offsetowe powielacze typu rotaprint. W roku 1960 rozpoczęto w podziemiu również druk i oprawę książek. Pierwszą książką, wydrukowaną w konspiracji była „''Od raju utraconego do raju odzyskanego''”. Przez dziesięć lat do roku 1974 nadzór nad produkcją literatury w całej Polsce sprawował Jan Ferenc, który był kilkakrotnie więziony za działalność kaznodziejską i druk literatury<ref name=g00-11>{{Cytuj | autor = Watchtower | tytuł = Przeżyłem próby wiary w Polsce | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/102000805| czasopismo = Przebudźcie się! | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | wolumin = LXXXI | s = 19–21 | issn = 1234-1169 | data = 8 listopada 2000}}</ref>. W latach piećdziesiątych XX w. nakład powielanych czasopism wynosił około 30 tysięcy, w latach osiemdziesiątych wzrósł do 800 tysięcy egzemplarzy. W Polsce funkcjonowało około 10 takich drukarni, w każdej z nich pracowało 7–8 osób.
 
Na początku lat 60. XX wieku Świadkowie Jehowy rozpoczęli organizowanie latem grupowej, wyjazdowej działalności kaznodziejskiej na terenach, gdzie mieszka mniej głosicieli (dawne nazwy: grupy [[pionier (Świadkowie Jehowy)|pionierskie]], ''ośrodki pionierskie'', ''obozy pionierskie''). Grupy te, liczące najczęściej po kilkanaście osób, kwaterowały w zabudowaniach gospodarskich współwyznawców, a gdy nie było takiej możliwości – pod namiotami. Początkowo działalność ta spotykała się ze sprzeciwem władz, na przykład w roku 1962 w województwie poznańskim Służba Bezpieczeństwa rozwiązała 6 takich obozów{{r|Miłosz52}}.
Linia 259:
 
=== Czas „odwilży” ===
Czas „odwilży” dla Świadków Jehowy rozpoczął się w roku 1977{{odn|Slupina|2010|s=295}}. Jeszcze w okresie represyjnego zakazu z nieoficjalną wizytą przebywał w Polsce trzeci prezes Towarzystwa Strażnica [[Nathan Homer Knorr|Nathan H. Knorr]] wraz z żoną<ref>{{Cytuj | autor = Watchtower | tytuł = Szczęśliwe życie pomimo bolesnych ciosów | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/2004485| czasopismo = Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | wolumin = CXXV | s = 23–29 | issn = 1234-1150 | data = 1 lipca 2004}}</ref>. W połowie lat siedemdziesiątych, po wyborze na członka Ciała Kierowniczego, nieoficjalnie odwiedził Polskę [[Theodore Jaracz|Teodor Jaracz]] z żoną. Ze względu na możliwość podsłuchu, rozmowy z nadzorcami działalności w Polsce przeprowadzał podczas spacerów na świeżym powietrzu<ref>{{Cytuj | autor = Watchtower | tytuł = Błogosławieństwa Jehowy wzbogaciły moje życie | url = http://www.jw.org/pl/publikacje/czasopisma/w20150915/blogoslawienstwa-w-zyciu-melity-jaracz/| czasopismo = Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | wolumin = CXXXVI | s = 28–32 | issn = 1234-1150 | data = 15 września 2015}}</ref>. W 1977 roku już oficjalnie do Polski przyjechało trzech członków [[Ciało Kierownicze Świadków Jehowy|Ciała Kierowniczego]]: [[Frederick William Franz|Frederick W. Franz]], Teodor Jaracz i [[Daniel Sydlik]], którzy spotkali się z niektórymi współwyznawcami w różnych częściach kraju, a w następnym roku Polskę odwiedzili [[Milton George Henschel|Milton G. Henschel]] i Teodor Jaracz, którzy złożyli wizytę w Urzędzie do Spraw Wyznań<ref>{{Cytuj r| autor = Watchtower | tytuł = Przeżyłem próby wiary w Polsce | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lpg00-p/102000805| czasopismo = Przebudźcie się! | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | wolumin = CXXV | s = 19–21 | issn = 1234-1169 | data = 8 listopada 200011}}</ref>. W roku 1980 działalność kaznodziejską prowadziło 62&nbsp;233 głosicieli{{odn|Watchtower|1992|s=15}}.
 
Pod koniec lat 70. XX wieku niektórym głosicielom udało się wyjechać na [[kongres (Świadkowie Jehowy)|kongresy międzynarodowe]] poza granice Polski – w roku 1978 na kongres pod hasłem „[[Zwycięska wiara]]” do [[Lille]] we Francji oraz do [[Kopenhaga|Kopenhagi]] w Danii. Latem 1980 roku 1883 Świadków Jehowy otrzymało oficjalne zezwolenie na wyjazd na kongres pod hasłem „[[Miłość Boża]]” do [[Wiedeń|Wiednia]]. Rok później do stolicy Austrii na kongres pod hasłem „[[Lojalność wobec Królestwa]]” przyjechało ponad 5000 polskich Świadków Jehowy. W następnych latach władze zezwalały na organizowanie zgromadzeń w Polsce, na początku w halach – w 1981 roku pod hasłem „Lojalność wobec Królestwa” (5 lipca w gdańskiej [[Hala Olivia|Hali Olivia]] – 5751 obecnych, nieco później w mniejszej hali w [[Skawina|Skawinie]] i w sali w [[Oświęcim]]iu). W roku 1982 zorganizowano 80 zgromadzeń pod hasłem „Prawda o Królestwie” w różnych halach w kraju, a od roku 1983 kongresy zaczęto organizować na stadionach sportowych. W roku 1983 („[[Jedność dzięki Królestwu]]”) oraz 1984 („Rozwój Królestwa”) odbyło się po 12 kongresów. W 1985 roku na czterech stadionach: w [[Chorzów|Chorzowie]], [[Poznań|Poznaniu]], [[Wrocław]]iu i w Warszawie odbyły się pierwsze kongresy międzynarodowe noszące temat „[[Lud zachowujący prawość]]”. Przemawiało czterech członków Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy – [[Albert D. Schroeder]], Milton Henschel, Teodor Jaracz i Daniel Sydlik. Na tych kongresach były obecne w sumie 94 134 osoby, w tym również delegaci z 16 krajów, a [[chrzest#Świadkowie Jehowy|ochrzczono]] 3140 osób. W roku 1986 („[[Pokój Boży (kongres)|Pokój Boży]]”) odbyło się 9 kongresów, a w roku 1987 („Zaufaj Jehowie”) oraz 1988 („[[Sprawiedliwość Boża]]”) odbyło się po 12 kongresów rocznie.
Linia 293:
W roku 1997 – „Wiara w słowo Boże”, w 1998 – „[[Boża droga życia]]”, w 1999 – „Prorocze słowo Boże”, w 2000 roku – „Wykonawcy słowa Bożego”, w 2001 – „[[Nauczyciele słowa Bożego]]”, w 2002 – „Gorliwi głosiciele Królestwa”, w 2003 – „[[Oddajcie chwałę Bogu]]” (po 22 kongresy), w roku 2004 – „Chodź z Bogiem” (23 kongresy) i w 2005 – „Posłuszni Bogu” (22 kongresy).
 
W sierpniu 2006 roku w Chorzowie i Poznaniu zorganizowano (po raz czwarty w Polsce) kongresy międzynarodowe – pod hasłem „[[Wyzwolenie jest blisko!]]”. Na kongresy te przybyło około 15 tysięcy delegatów zagranicznych oraz niektórzy z członków Ciała Kierowniczego<ref>{{cytuj | tytuł = Dzieli nas język, ale łączy miłość | url = httphttps://wolwww.jw.org/pl/wolbiblioteka/dczasopisma/r12w20070701/lpDzieli-pnas-j%C4%99zyk-ale-%C5%82%C4%85czy-mi%C5%82o%C5%9B%C4%87/2007481| czasopismo = Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy | s = 7–10 | data = 1 lipca 2007 | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Watch Tower Bible and Tract Society]]}}</ref>. W Polsce chrzest przyjęło wówczas łącznie 2037 osób.
 
W lipcu 2007 roku na 22 kongresach pod hasłem „Naśladuj Chrystusa!” ochrzczono 1093 osoby{{r|km07-11}}. Latem 2008 roku odbyły się 24 kongresy „Kierowani duchem Bożym” (także po raz pierwszy kongres w polskim j. migowym), ochrzczono 1052 osoby{{r|km08-11}}. W lipcu 2009 roku w Poznaniu odbył się po raz piąty kongres międzynarodowy w Polsce – pod hasłem „[[Czuwajcie!]]” (20 133 obecnych, delegacje z 10 krajów), Ciało Kierownicze reprezentował Samuel F. Herd, a niektóre punkty programu były transmitowane do innych miejsc zgromadzeń.
Linia 334:
 
=== Działalność w ośrodkach penitencjarnych ===
W całym kraju ponad 450 odpowiednio przygotowanych kaznodziejów systematycznie odwiedza ponad 150 ośrodków penitencjarnych i więzień. Odpowiadają oni na średnio 20 listów miesięcznie kierowanych do Biura Oddziału z prośbami o literaturę biblijną, odwiedziny lub studium biblijne. W niektórych zakładach penitencjarnych są regularnie prowadzone zebrania chrześcijańskie oraz odbywają się indywidualne lub grupowe studia biblijne. Tylko w latach 2006 i 2007 ochrzczono 19 skazanych<ref name=g08>{{cytuj | tytuł = Wkrótce przestępczości „już nie będzie” |url = httphttps://wolwww.jw.org/pl/wolbiblioteka/dczasopisma/r12g200802/lpWkr%C3%B3tce-pprzest%C4%99pczo%C5%9Bci-ju%C5%BC-nie-b%C4%99dzie/102008043| czasopismo = [[Przebudźcie się!]] | wolumin = LXXXIX | s = 8, 9 | data = luty 2008 | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Watch Tower Bible and Tract Society]] | issn = 1234-1169}}</ref><ref>{{Cytuj | url = http://www.gk24.pl/magazyn/art/4378975,nawrocil-sie-w-wiezieniu-za-kratami-bog-mi-wybaczyl,id,t.html | tytuł = Nawrócił się w więzieniu. Za kratami Bóg mi wybaczył | autor = Joanna Krężelewska | data = 2010-01-31 | opublikowany = gk24.pl | data dostępu = 2018-01-10}}</ref>. W zakładach karnych i aresztach śledczych dla osób zainteresowanych organizuje się również uroczystość Wieczerzy Pańskiej<ref>{{Cytuj | url = http://web.archive.org/web/20160409194658/http://www.sw.gov.pl/pl/okregowy-inspektorat-sluzby-wieziennej-warszawa/areszt-sledczy-warszawa---bialoleka/news,15042,pamiatka-smierci-jezusa.html | tytuł = „Pamiątka Śmierci Jezusa Chrystusa” według Świadków Jehowy | autor = Marzanna Mańkowska | data = 2013-03-29 | opublikowany = sw.gov.pl | data dostępu = 2015-09-05}}</ref>, a w Zakładzie Karnym w [[Kamińsk (województwo warmińsko-mazurskie)|Kamińsku]]<ref>{{Cytuj | url = http://www.sw.gov.pl/aktualnosc/Chrze%C5%9Bcija%C5%84ski%20Zb%C3%B3r%20%C5%9Awiadk%C3%B3w%20Jehowy | tytuł = Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy | autor = Paweł Kuźniecow | data = 2017-05-05 | opublikowany = sw.gov.pl | data dostępu = 2018-01-10}}</ref>, [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie Trybunalskim]] oraz w [[Sztum]]ie także zebrania zborowe.
 
=== Język migowy i alfabet Braille’a ===
Linia 356:
Pod koniec roku 2010 do kraju przybyli misjonarze ze 129. klasy [[Biblijna Szkoła Strażnicy – Gilead|Szkoły Gilead]], aby pomóc w działalności wśród obcokrajowców w Polsce. Skierowani zostali do jednego z [[Kielce|kieleckich]] zborów. W marcu 2013 roku, we wrześniu 2014 i 2015 roku, w marcu 2016 i 2018 roku, we wrześniu 2018 roku oraz marcu 2019 roku wśród absolwentów: 136.<ref>{{cytuj | url = http://www.jw.org/pl/%C5%9Bwiadkowie-jehowy/dzia%C5%82alno%C5%9B%C4%87/wydarzenia/bible-school-of-gilead-class-136/ | tytuł = Zakończenie nauki przez 136 klasę Biblijnej Szkoły Strażnicy – Gilead | autor = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Watchtower]] | opublikowany = jw.org | data = 2014-04-21 | data dostępu = 2014-04-22}}</ref>, 137.<ref>{{cytuj | url = http://www.jw.org/pl/%C5%9Bwiadkowie-jehowy/dzia%C5%82alno%C5%9B%C4%87/wydarzenia/137-klasa-gilead/ | tytuł = Zakończenie nauki przez 137 klasę Biblijnej Szkoły Strażnicy – Gilead | autor = Watchtower | opublikowany = jw.org | data = 2014-12-12 | data dostępu = 2014-12-12}}</ref><ref>{{cytuj | url = https://tv.jw.org/#en/mediaitems/VODPgmEvtGilead/docid-502015144_1_VIDEO | tytuł = 137th Gilead Graduation Program | autor = Watchtower | opublikowany = jw.org | data = 2014-10-06 | język = en | data dostępu = 2014-11-08}}</ref>, 139.<ref>{{cytuj | url = https://tv.jw.org/#en/mediaitems/VODPgmEvtGilead/pub-jwbgg_201509_3_VIDEO | tytuł = 139th Gilead Graduation Program: Part 3 – Concluding Talk and Assignments | autor = Watchtower | opublikowany = tv.jw.org | język = en | data dostępu = 2016-08-06}}</ref> 140.<ref>{{cytuj | url = https://tv.jw.org/#en/mediaitems/VODPgmEvtGilead/pub-jwbgg_201603_3_VIDEO | tytuł = 140th Gilead Graduation Program: Part 3 – Concluding Talk and Assignments | autor = Watchtower | opublikowany = jw.org | język = en | data dostępu = 2016-08-06}}</ref>, 144.<ref>{{cytuj | url = https://tv.jw.org/#pl/mediaitems/VODPgmEvtGilead/pub-jwb_201806_4_VIDEO | tytuł = Zakończenie nauki przez 144 klasę Szkoły Gilead — Przemówienie końcowe i rozdanie dyplomów | autor = Watchtower | opublikowany = jw.org | data dostępu = 2018-08-27}}</ref>, 145.<ref>{{cytuj | url = https://tv.jw.org/#pl/mediaitems/VODPgmEvtGilead/pub-jwb_201812_9_VIDEO| tytuł = Zakończenie nauki przez 145 klasę Szkoły Gilead — Przemówienie końcowe i rozdanie dyplomów | data dostępu = 2019-04-13 | autor = Watchtower | opublikowany = jw.org | data = 2018-12-03}}</ref>, 146.<ref>{{cytuj | url = https://tv.jw.org/#pl/mediaitems/VODPgmEvtGilead/pub-jwb_201906_7_VIDEO| tytuł = Zakończenie nauki przez 146 klasę Szkoły Gilead — Przemówienie końcowe i rozdanie dyplomów | data dostępu = 2019-07-23 | autor = Watchtower | opublikowany = jw.org | data = 2019-06-02}}</ref> oraz 148.{{r|148g}} klasy Szkoły Gilead, znaleźli się absolwenci z Polski.
 
W 2015 roku wydano pierwsze publikacje Świadków Jehowy w [[Język kaszubski|języku kaszubskim]]<ref>{{cytuj | url = http://www.jw.org/pl/publikacje/?contentLanguageFilter=csb | tytuł = Publikacje Świadków Jehowy: kaszubski| autor = Watchtower | opublikowany = jw.org | data dostępu = 2015-04-04}}</ref>, [[Etnolekt śląski|po śląsku]] (w [[gwara cieszyńska|gwarze cieszyńskiej]])<ref>{{cytuj | url = http://www.jw.org/pl/publikacje/?contentLanguageFilter=szl | tytuł = Publikacje Świadków Jehowy: śląski (Cieszyn)| autor = Watchtower | opublikowany = jw.org | data dostępu = 2015-04-04}}</ref> oraz w dialekcie [[język romski|języka romskiego]], używanym przez [[Romowie w Polsce|polskich Romów]] ([[Polska Roma]])<ref>{{cytuj | url = http://www.jw.org/pl/publikacje/?contentLanguageFilter=rml | tytuł = Publikacje Świadków Jehowy: romani (Polska)| autor = Watchtower | opublikowany = jw.org | data dostępu = 2015-05-07}}</ref>. W kwietniu 2016 roku zorganizowano specjalną kampanię ewangelizacyjną w tych językach<ref name=sprawPolska>{{cytuj | url = https://tv.jw.org/#pl/mediaitems/VODPgmEvtSpecial/pub-jwb_201801_2_VIDEO | tytuł = Sprawozdanie z Polski i Ukrainy | autor = Watchtower | opublikowany = tv.jw.org | data=2018-01-08| data dostępu = 2018-01-10}}</ref>. Natomiast w marcu 2019 roku zorganizowano specjalną ogólnopolską kampanię wyszukiwania osób posługujących się językiem ukraińskim<ref>{{cytuj | url = https://www.dziennikwschodni.pl/lublin/swiadkowie-jehowy-szukaja-ukraincow,n,1000239724.html | tytuł = Lublin: Świadkowie Jehowy pukają do mieszkań i szukają Ukraińców | opublikowany = dziennikwschodni.pl | data=2019-03-25| data dostępu = 2019-04-13}}</ref>.
 
=== Pomoc dla potrzebujących ===
Linia 373:
| wielkość = 240|Plik:POL Cieszyn Sala Królestwa Orzeszkowa 52.JPG|w [[Cieszyn]]ie|Plik:Sala krolestwa w tczewie.jpg|w [[Czarlin]]ie k. [[Tczew]]a|Plik:POL Harbutowice Sala Królestwa.JPG|w [[Harbutowice (województwo śląskie)|Harbutowicach]]|Plik:Kingdom Hall of Jehovah's Witnesses Jablonowo.JPG|w [[Jabłonowo Pomorskie|Jabłonowie Pomorskim]]|Plik:Sala Królestwa Krzeszowice 01 003.jpg|w [[Krzeszowice|Krzeszowicach]]|Plik:Sala Królestwa Rudno.jpg|w [[Rudno (województwo małopolskie)|Rudnie]]|Plik:Buildings in Sanok Jehowy.JPG|w [[Sanok]]u|Plik:POL Skoczów Sala Królestwa.JPG|w [[Skoczów|Skoczowie]]|Plik:POL Wisła Malinka Sala Królestwa.JPG|w [[Wisła (miasto)|Wiśle]]|Plik:Sala Królestwa Wolsztyn.JPG|i w [[Wolsztyn]]ie
}}
21 stycznia 2004 roku w [[Centrum Kultury Żydowskiej]] w Krakowie odbyła się polska premiera filmu ''Niezłomni w obliczu prześladowań – Świadkowie Jehowy a hitleryzm'' z udziałem przedstawicieli [[Auschwitz-Birkenau|Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau]] oraz żyjących jeszcze wówczas trzech Świadków Jehowy – byłych więźniów tego obozu. Film był wyświetlany również w kilku telewizjach kablowych oraz otwarcie dwutygodniowej wystawy na temat tych prześladowań. Podobna wystawa była prezentowana też w Wodzisławiu Śląskim<ref>{{Cytuj|tytuł=Die polnischen Zeugen Jehovas im KZ Ebensee |autor=Justyna Haas |data = 2008|s=22 |url = https://memorial-ebensee.at/website/content/stories/Medien/Zeitschriftenarchiv/pdf_bw87.pdf|język =de}}</ref>. W dniach od 21 września do 21 listopada 2004 roku w byłym hitlerowskim obozie koncentracyjnym [[Auschwitz-Birkenau]] była prezentowana wystawa „Więzieni za wiarę – Świadkowie Jehowy a hitleryzm”, poświęcona zdecydowanej neutralności i [[Martyrologia|martyrologii]] Świadków Jehowy w okresie [[narodowy socjalizm|narodowego socjalizmu]] <ref>{{Cytuj | autor = Watchtower | tytuł = „Więzieni za wiarę” | url = https://www.jw.org/pl/biblioteka/czasopisma/g200604/Wi%C4%99zieni-za-wiar%C4%99/| czasopismo =Przebudźcie się! | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | s = 10, 11 |data=kwiecień 2006}}</ref>. Zwiedziło ją 142 095 osób z 71 krajów świata. Od 26 kwietnia do końca września 2006 roku prezentowano ją w [[Stutthof (KL)|KL Stutthof]]{{r|gdynia.naszemiasto}}, od 20 czerwca do końca sierpnia 2006 w [[Lublin (KL)|KL Lublin]] (Majdanek){{r|zamek-lublin}}, od 20 maja 2008 roku w byłym hitlerowskim [[Obóz karno-śledczy w Żabikowie|obozie karno-śledczym w Żabikowie]]{{r|zabikowo.home}}, a od 2 kwietnia 2009 roku również w [[Groß-Rosen|Gross-Rosen]]<ref>{{Cytuj | url = http://www.gross-rosen.eu/wiezieni-za-wiare-swiadkowie-jehowy/ | tytuł = Wernisaż wystawy „Więzieni za wiarę. Świadkowie Jehowy a hitleryzm” | data = 28 kwietnia 2009 | opublikowany = gross-rosen.eu | data dostępu = 2017-03-26}}</ref>{{odn|Matelska|2010|s=28}}<ref>{{Cytuj | autor = Henryk Dornik | tytuł = Wytrwałem dzięki miłości Bożej | wydawca = Wydawnictwo A PROPOS | miejsce = Wrocław | data = 2007 | s = 164 | isbn = 978-83-925695-5-8 | rozdział = Świadkowie Jehowy w okresie reżimu hitlerowskiego | autor r = Aleksandra Boczek}}</ref>. W marcu 2004 roku skrótowa wystawa prezentowana była też w Miejskim Ośrodku Kultury w Olkuszu<ref>{{Cytuj | url = https://dziennikpolski24.pl/zgineli-za-wiare/ar/1795490 | tytuł = Zginęli za wiarę | opublikowany = dziennikpolski24.pl|data=2004-03-18}}</ref><ref>{{cytuj|czasopismo=Przegląd Olkuski|data= Nr 12/455, 19.03.2004}}</ref>. 6 czerwca 2014 roku w czasie „V Ogólnopolskiej Konferencji Auschwitz i Holokaust na tle zbrodni ludobójstwa w XX wieku. Kobiety wojny” w [[Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu|Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu]] wygłoszony został wykład naukowy „Więźniarki IBV. Losy Świadków Jehowy w obozie Auschwitz”<ref>{{cytuj | url = http://pl.auschwitz.org/m/files/program_kobiety_2014.pdf | tytuł = V Ogólnopolska Konferencja Auschwitz i Holokaust na tle zbrodni ludobójstwa w XX wieku. Kobiety wojny | autor = Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu | opublikowany = auschwitz.org | data dostępu = 2014-09-17}}</ref>. 14 czerwca 2013 roku w czasie „IV Ogólnopolskiej Konferencji Auschwitz i Holokaust na tle zbrodni ludobójstwa w XX wieku. Słowa w służbie nienawiści” w Oświęcimiu wygłoszony został wykład „Świadkowie Jehowy w propagandzie sowieckiej”<ref>{{cytuj | url = http://s.v3.tvp.pl/repository/attachment/9/7/2/9722db1be695d019997d5d6f7b05a2471368782119441.pdf | tytuł = IV Ogólnopolska Konferencja Auschwitz i Holokaust na tle zbrodni ludobójstwa w XX wieku. Słowa w służbie nienawiści | opublikowany = s.v3.tvp.pl | data dostępu = 2017-09-27}}</ref>.
 
W czerwcu 2006 roku w ogólnopolskim konkursie ''Życie religijne w czasach PRL – jednostka, wspólnota, instytucja'' II nagroda zespołowa przypadła za pracę „...lecz Jehowa stał się moją podporą – Świadkowie Jehowy w rzeczywistości PRL”{{r|katowice.gazeta}}{{u|uwaga6}}.
Linia 397:
Świadkowie Jehowy polskiego pochodzenia przyczynili się do rozwoju działalności wśród Polonii [[Świadkowie Jehowy w Stanach Zjednoczonych|w Stanach Zjednoczonych]] już od roku 1891{{odn|Rocznik Świadków Jehowy|1994|s=175, 176}} oraz do rozwoju dzieła m.in. na terenie obecnej [[Świadkowie Jehowy w Rosji|Rosji]] – początek XX wieku<ref>{{cytuj | tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 2008 | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/302008006#h=17| wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | miejsce = Nowy Jork | data = 2008 | s = 75–77 | isbn = 83-86930-93-4}}</ref>, [[Świadkowie Jehowy we Francji|we Francji]] – w roku 1923{{r|PolskaF}}, [[Świadkowie Jehowy w Belgii|w Belgii]]<ref>{{cytuj |url=https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/301984003 | tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 1984 | wydawca = Towarzystwo Strażnica | miejsce = Nowy Jork | data = 1984 | s = 33–78 | język = en}}</ref> i [[Świadkowie Jehowy w Wielkiej Brytanii|Wielkiej Brytanii]]{{odn|Rocznik Świadków Jehowy|1994|s=179}}, w latach 20. XX wieku [[Świadkowie Jehowy na Ukrainie|na terenie dzisiejszej Ukrainy]]<ref>{{cytuj | tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 2002 | url = https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/302002012 | wydawca = Towarzystwo Strażnica | miejsce = Nowy Jork | data = 2002 | s = 118–225}}</ref>, [[Świadkowie Jehowy na Białorusi|Białorusi]]<ref>{{Cytuj | autor = [[Krzysztof Biliński]] | tytuł = Hiobowie XX wieku | wydawca = Wydawnictwo A PROPOS | miejsce = Wrocław | data = 2012 | s = 220–240 | isbn = 978-83-63306-15-1}}</ref> i [[Świadkowie Jehowy na Litwie|Litwy]], w 1927 [[Świadkowie Jehowy w Brazylii|w Brazylii]]<ref>{{cytuj |url=https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/301973002 | tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 1973 | wydawca = Towarzystwo Strażnica | miejsce = Nowy Jork | data = 1973 | s = 33–78 | język = en}}</ref> oraz [[Świadkowie Jehowy w Holandii|w Holandii]]<ref>{{cytuj |url= https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/301986012| tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 1986 | wydawca = Towarzystwo Strażnica | s=110| miejsce = Nowy Jork | data = 1986 | język = en}}</ref>, w latach 30. XX wieku [[Świadkowie Jehowy w Argentynie|w Argentynie]]<ref>{{cytuj | tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 2001 | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/302001011#h=10:0-10:237| wydawca = Towarzystwo Strażnica | miejsce = Nowy Jork | data = 2001 | s = 152}}</ref> oraz [[Świadkowie Jehowy w Paragwaju|Paragwaju]]<ref>{{cytuj | url = https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/301998002#h=10| tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 1998 | wydawca = Towarzystwo Strażnica | miejsce = Nowy Jork | data = 1998 | s = 214–220}}</ref>, w latach 50. XX wieku [[Świadkowie Jehowy w Izraelu|w Izraelu]]<ref>{{cytuj | url= https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/301980005|tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 1980 | wydawca = Towarzystwo Strażnica | miejsce = Nowy Jork | data = 1980 | s = 210–256 | język = en}}</ref>, w roku 1955 na [[Świadkowie Jehowy na Madagaskarze|Madagaskarze]]<ref>{{cytuj | tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 2000 | url= http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/302000012#h=17 | wydawca = Towarzystwo Strażnica | miejsce = Nowy Jork | data = 2000 | s = 228–231}}</ref>, w roku 1958 [[Świadkowie Jehowy w Ekwadorze|w Ekwadorze]]<ref>{{cytuj |url=https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/301989014#h=116 | tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 1989 | wydawca = Towarzystwo Strażnica | miejsce = Nowy Jork |data = 1989 | s = 230–233 | język = en}}</ref><ref>{{cytuj |url=https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1101993021#h=86| tytuł = Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego | wydawca = Towarzystwo Strażnica | miejsce = Nowy Jork | s = 301}}</ref>, w roku 1959 [[Świadkowie Jehowy na Reunionie|na Reunionie]]<ref>{{cytuj | tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 2007 | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/302001011#h=10| wydawca = Towarzystwo Strażnica | miejsce = Nowy Jork | data = 2007 | s = 222–224}}</ref>, a w późniejszych latach głównie wśród Polaków mieszkających m.in. [[Świadkowie Jehowy w Australii|w Australii]], [[Świadkowie Jehowy w Austrii|w Austrii]], [[Świadkowie Jehowy na Cyprze|na Cyprze]], [[Świadkowie Jehowy w Czechach|Czechach]], [[Świadkowie Jehowy w Danii|w Danii]], [[Świadkowie Jehowy w Grecji|Grecji]], [[Świadkowie Jehowy w Hiszpanii|Hiszpanii]], Holandii, [[Świadkowie Jehowy w Irlandii|Irlandii]], [[Świadkowie Jehowy w Islandii|Islandii]], [[Świadkowie Jehowy w Kanadzie|Kanadzie]], [[Świadkowie Jehowy w Luksemburgu|Luksemburgu]], [[Świadkowie Jehowy w Niemczech|Niemczech]], [[Świadkowie Jehowy w Norwegii|Norwegii]], [[Świadkowie Jehowy w Szwajcarii|Szwajcarii]] oraz [[Świadkowie Jehowy w Szwecji|w Szwecji]].
 
Od października 1992 roku ponad 170 pionierów z Polski wyjechało aby wspierać działalność kaznodziejską w Rosji<ref>{{cytuj | tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 2008 | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/302008006#h=338| wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | miejsce = Nowy Jork | data = 2008 | s = 204 | isbn = 83-86930-93-4}}</ref>. W 1995 roku 14 pionierów specjalnych z Polski przeniosło się do Wilna na Litwie<ref>{{cytuj |url = https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/301996003#h=23 | tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 1996 | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | miejsce = Nowy Jork | data = 1996 | s = 51 | isbn = 83-904630-5-9}}</ref>. Polscy absolwenci Kursu Biblijnego dla Małżeństw działają także m.in. [[Świadkowie Jehowy w Bułgarii|w Bułgarii]], Irlandii, Niemczech oraz [[Świadkowie Jehowy w Słowenii|w Słowenii]]{{r|km15-03|km14-10}}. Pionierzy z Polski prowadzą działalność kaznodziejską [[Świadkowie Jehowy w Dominikanie|w Dominikanie]]<ref>{{cytuj | tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 2015 | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/302015017| wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | miejsce = Nowy Jork | data = 2015 |s = 135}}</ref> oraz innych krajach – głównie w 20, w których znajdują się zbory i grupy polskojęzyczne, w specjalnych kampaniach ewngelizacyjnych (m.in. [[Świadkowie Jehowy w Bośni i Hercegowinie|w Bośni i Hercegowinie]], [[Świadkowie Jehowy w Bułgarii|w Bułgarii]], [[Świadkowie Jehowy w Chorwacji|w Chorwacji]], [[Świadkowie Jehowy w Izraelu|w Izraelu]], [[Świadkowie Jehowy na Litwie|na Litwie]])<ref>{{Cytuj | autor = Watchtower | tytuł = Specjalna kampania w Bułgarii wydaje plon | url = https://wolwww.jw.org/pl/wolbiblioteka/dczasopisma/r12w20100915/lpSpecjalna-pkampania-w-Bu%C5%82garii-wydaje-plon/2010687| czasopismo = Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | s = 30–32 | issn = 1234-1150 | data = 15 września 2010}}</ref>, a także w Biurach Oddziału m.in. w [[Świadkowie Jehowy w Indiach|Indiach]]<ref>{{Cytuj | tytuł = Zakończenie nauki przez 145 klasę Szkoły Gilead — Przemówienie końcowe i rozdanie dyplomów | data dostępu = 2019-04-24 | opublikowany = jw.org | url = https://tv.jw.org/#pl/mediaitems/VODPgmEvtGilead/pub-jwb_201812_9_VIDEO}}</ref> i [[Świadkowie Jehowy w Niemczech|Niemczech]]<ref name =148g>{{Cytuj | tytuł = Zakończenie nauki przez 148 klasę Szkoły Gilead — Przemówienie końcowe i rozdanie dyplomów | data dostępu = 2020-06-29 | opublikowany = jw.org | url = https://www.jw.org/pl/biblioteka/filmy/#pl/mediaitems/pub-jwb_202006_6_VIDEO}}</ref>.
 
W 2018 roku językiem polskim posługiwało się na całym świecie 127 tysięcy Świadków Jehowy{{r|NWT2018}}.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Świadkowie_Jehowy_w_Polsce”