Schweriner See: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Podanie licznych wiadomości o jeziorze. Źródło wskazane w bibliografii.
Linia 30:
|commons = Category:Schweriner See
}}
[[Plik:Schwerinersee.png|thumb|250px|Schweriner See]]
'''Schweriner See''' ([[język polski|pol.]] hist. ''Jezioro Zwierzynieckie''<ref>Zofia Kossak-Szczucka, Zygmunt Szatowski, ''Troja północy'', Warszawa 1960, s. 295.</ref><ref>Andrzej Michałek, ''Słowianie – Słowianie zachodni. Monarchie wczesnofeudalne'', Warszawa 2007, s. 136.</ref> lub ''Jezioro Swarzyńskie''<ref>Lech Leciejewicz, ''Słowianie zachodni. Z dziejów tworzenia się średniowiecznej Europy'', Wrocław 1989, s. 57.</ref> obecnie także ''Jezioro Szweryńskie'') – [[jezioro]] w północnych [[Niemcy|Niemczech]], w [[Meklemburgia-Pomorze Przednie|Meklemburgii-Pomorzu Przednim]].
 
Jezioro jest drugim co do wielkości jeziorem Meklemburgii, a czwartym w Niemczech. Geologicznie jest akwenem moreny dennej, poprzecinanym na dnie rynnami lodowcowymi, które mają dość dużą głębokość. Dzieli się na dwie, mniej więcej równe części, z których północna nazywana jest ''Aussersee'' (Jezioro Zewnętrzne), a południowa ''Innensee'' (Jezioro Wewnętrzne). Nazwy te nadali, oceniając akweny z własnego punktu widzenia, mieszkańcy [[Schwerin|Schwerina]]a, stolicy Meklemburgii, który leży nad ''Innensee'' oraz nad połączonymi z nim mniejszymi jeziorami.
 
Część południowa (''Innensee'') jest głębsza (przeważnie od 15 do 30 m), choć występują na niej mielizny i głazy. Część północna (''Aussersee'') ma więcej płycizn, ale to właśnie w tej części znajduje się najgłębsze miejsce jeziora (52 m). Ponieważ lustro wody leży na wysokości niespełna 38 m. n.p.m., jezioro w kilku miejscach jest [[Kryptodepresja|kryptodepresją]]. Obie części jeziora niegdyś łączyła wąska cieśnina, przez którą w 1842 r. usypano groblę ''Paulsdamm'' w celu zbudowania na niej drogi. Obecnie pozostał z cieśniny żeglowny przesmyk ''Paulsdammgraben'', nad którym droga przebiega mostem.
 
Nad częścią południową leży Schwerin, jedyne miasto nad jeziorem, które po powiększeniu go o okoliczne osiedla otacza ten akwen od południa i zachodu. Na znajdującej się na jeziorze, tuż przy zachodnim brzegu, Wyspie Zamkowej (''Burginsel'') leży [[Zamek w Schwerinie|zamek]] będący siedzibą m.in. parlamentu landu Meklemburgia - Pomorze Przednie oraz miejscowego muzeum.
Linia 45:
Na jeziorze leży kilka wysp: największa, Lieps, na części północnej, a na południowej dwie niegdyś wykorzystywane, Kaninchenwerder i Ziegelwerder (kopalnie gliny, gospodarstwa, a w XIX w. obóz jeniecki). Obecnie wyspy te zamieszkałe już nie są i stanowią rezerwaty przyrody. Całe jezioro jest rezerwatem jako miejsce lęgowe ptaków, objęte jest programem [[Natura 2000]]. Mimo to jest wykorzystywane żeglugowo, pływają po nim statki pasażerskie oraz bardzo liczne jachty rekreacyjne. Na jeziorze leży kilkanaście portów jachtowych, większość z nich w Schwerinie.
 
Południowa część jeziora połączona jest [[kanałem Stör]] z rzeką [[Elde]], a tym samym ze szlakiem żeglownym biegnącym z jeziora [[Müritz]] do [[Łaba|Łaby]]. Kanał ten przekopano w XVI w. (jeszcze przed uregulowaniem rzeki Elde), wykorzystując odwadniającą naturalnie jezioro rzeczkę. Północną część jeziora próbowano połączyć drogą wodną z [[Zatoka Meklemburska|Zatoką Meklemburską]], przekopując kanał do [[Wismar|Wismaru]]u (budowniczy kanału Stör, [[Tillemann Stella]], zaprojektował również kanał do Wismaru), ale prace nad drugim kanałem mimo niewielkiej odległości od morza (14 km) szybko przerwano i nigdy ich nie wznowiono. Pozostał po nich niewielki, sztuczny ciek o nazwie ''Wallensteingraben'', który odprowadza część wód jeziora do [[Morze Bałtyckie|Morza Bałtyckiego]]. Tym samym jezioro należy do zlewisk zarówno [[Morze Północne|Morza Północnego]] (przez Łabę), jak i Morza Bałtyckiego.
 
== Zobacz też ==
* [[UrządAmt Ostufer Schweriner See]]
 
== Bibliografia ==
 
* Maciej Strączyński, ''Pojezierze Meklemburskie: Przewodnik dla wodniaków'', Szczecin: Zapol Sobczyk, 2019, ​ISBN 978-83-7518-902-5​.
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* Maciej Strączyński, ''Pojezierze Meklemburskie: Przewodnik dla wodniaków'', Szczecin: Zapol Sobczyk, 2019, ​ISBNISBN 978-83-7518-902-5​5.
 
[[Kategoria:Jeziora w Meklemburgii-Pomorzu Przednim]]