Wersja z 08:06, 3 sie 2020 edytuj Carabus (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 55 970 edycji m dr. ← poprzednia edycja		Wersja z 00:51, 4 sie 2020 edytuj anuluj edycję Pikador (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy 71 542 edycje poprawa przek., WP:SK, drobne merytoryczne, redakcyjne, poprawki przypisów, link do eBird następna edycja →
Linia 18: \|plemię = [[Androglossini]] \|rodzaj = ''[[Amazona]]'' \|gatunek = ~~'''~~amazonka żółtogardła~~'''~~ \|synonimy = ''Amazona ochrocephala oratrix'' <small>Ridgway, 1887</small> \|ranga podtaksonu = [[Podgatunek\|Podgatunki]] \|podtaksony = ''zobacz opis w tekście'' \|status IUCN = EN Linia 27: \|commons = Category:Amazona oratrix }} '''Amazonka żółtogardła''' (''Amazona oratrix'') – gatunek ~~średniego~~średniej wielkości ptaka z rodziny [[Papugowate\|papugowatych]] (Psittacidae), zzamieszkujący [[Meksyk]] i [[Ameryka Środkowa\|~~Ameryki~~Amerykę ~~Środkowej~~Środkową]]. Zagrożony wyginięciem{{r\|iucn}}.▼ ▲'''Amazonka żółtogardła''' (''Amazona oratrix'') – gatunek średniego ptaka z rodziny [[Papugowate\|papugowatych]] (Psittacidae) z [[Ameryka Środkowa\|Ameryki Środkowej]]. Zagrożony wyginięciem{{r\|iucn}}. == Taksonomia == Amazonka żółtogardła wraz z [[Amazonka żółtogłowa\|amazonką żółtogłową]] (''Amazona ochrocephala'') oraz [[Amazonka żółtoszyja\|żółtoszyją]] (''Amazona auropalliata'') stanowią zespół gatunków{{r\|IA}}. Niektórzy autorzy uznawali je za jeden gatunek{{r\|Binford}}{{r\|:0}}, traktując amazonkę żółtogardłą jako podgatunek – ''Amazona ochrocephala oratrix''{{r\|:0\|ibc}}. Obecnie (2020 r.) ~~wyróżnione~~wyróżniane są 4 podgatunki: amazonka żółtogardła (''A. o. oratrix''), ''A. o. belizensis, A. o. hondurensis''{{r\|:1}} oraz amazonka słoneczna (''A. o. tresmariae''){{r\|:2}}. Niektóre źródła traktują ostatni wymieniony podgatunek jako oddzielny gatunek ''A. tresmariae''. Czasami bywa też wspominany jeszcze jeden podgatunek – ''A. o. magna'' – wydzielany z [[Podgatunek nominatywny\|podgatunku nominatywnego]]{{r\|:1}}. == Morfologia ==▼ Amazonki żółtogardłe osiągają 36–38 cm długości oraz ważą około 500 g. Brak widocznego [[Dymorfizm płciowy\|dymorfizmu płciowego]]. W upierzeniu dominuje kolor zielony. Zasięg koloru żółtego na głowie jest różny w zależności od podgatunku. U młodych osobników jest ograniczony tylko do czoła i [[Kantarek\|kantarków]]. Na skrzydłach widoczne czerwone [[lusterko]]. Ramiona są czerwonopomarańczowe. U podgatunku nominatywnego oraz amazonki słonecznej (''A. o. tresmariae'') krawędź nadgarstka jest żółta. Ogon jest czerwony u podstawy. Dziób jest jasny, a wokół pomarańczowych oczu widoczna biała obwódka{{r\|:3}}.▼ == Podgatunki i zasięg występowania == [[Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny]] (IOC) wyróżnia następujące podgatunki oraz ich obszar występowania{{r\|:1}}: * '''amazonka żółtogardła'''{{r\|:2}} (''A. o. oratrix'') <~~sub~~small>Ridgway, 1887</~~sub~~small>: – południowy i południowo-zachodni [[Meksyk]];▼ * ''A. o. belizensis'' <~~sub~~small>Monroe & Howell, TR, 1966</~~sub~~small>: – [[Belize]];▼ * ''A. o. hondurensis'' <~~sub~~small>Lousada & Howell, SNG, 1997</~~sub~~small>: – północny [[Honduras]];▼ * '''amazonka słoneczna'''{{r\|:2}} (''A. o. tresmariae'') <~~sub~~small>Nelson, 1900</~~sub~~small>: – [[Islas ~~Tres~~ Marías]].▼ Gatunek ten został [[Introdukcja\|introdukowany]] w mieście [[Meksyk (miasto)\|Meksyk]], okolicach [[Los Angeles]], południowej [[Floryda\|Florydzie]], na [[Portoryko]]{{r\|iucn}}, a także w niemieckim mieście [[Stuttgart]]{{r\|:4}}.▼ ▲* '''amazonka żółtogardła'''{{r\|:2}} (''A. o. oratrix'') <sub>Ridgway, 1887</sub>: południowy i południowo-zachodni [[Meksyk]]; ▲* ''A. o. belizensis'' <sub>Monroe & Howell, TR, 1966</sub>: [[Belize]]; ▲* ''A. o. hondurensis'' <sub>Lousada & Howell, SNG, 1997</sub>: północny [[Honduras]]; ▲* '''amazonka słoneczna'''{{r\|:2}} (''A. o. tresmariae'') <sub>Nelson, 1900</sub>: [[Islas Tres Marías]]. ▲== Morfologia == ▲Gatunek ten został introdukowany w mieście [[Meksyk (miasto)\|Meksyk]], okolicach [[Los Angeles]], południowej [[Floryda\|Florydzie]], na [[Portoryko]]{{r\|iucn}}, a także w niemieckim mieście [[Stuttgart]]{{r\|:4}}. ▲Amazonki żółtogardłe osiągają 36–38 cm długości oraz ważą około 500 g. Brak widocznego [[Dymorfizm płciowy\|dymorfizmu płciowego]]. W upierzeniu dominuje kolor zielony. Zasięg koloru żółtego na głowie jest różny w zależności od podgatunku. U młodych osobników jest ograniczony tylko do czoła i [[Kantarek\|kantarków]]. Na skrzydłach widoczne czerwone [[lusterko]]. Ramiona są czerwonopomarańczowe. U podgatunku nominatywnego oraz amazonki słonecznej (''A. o. tresmariae'') krawędź nadgarstka jest żółta. Ogon jest czerwony u podstawy. Dziób jest jasny, a wokół pomarańczowych oczu widoczna biała obwódka{{r\|:3}}. == Ekologia i zachowanie == Linia 50 ⟶ 48: === Środowisko === Zamieszkują [[Las łęgowy\|lasy łęgowe]], liściaste, sosnowe{{r\|:3}}, [[Wilgotny las równikowy\|tropikalne]], [[namorzyny]]{{r\|:4}}, przybrzeżne lasy bagienne oraz obszary uprawne z luźno rosnącymi drzewami{{r\|:3}}. === Pożywienie === Linia 59 ⟶ 57: == Status i zagrożenia == [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody]] (IUCN) uznaje amazonkę żółtogardłą za [[gatunek zagrożony]] (EN – ''Endangered'') nieprzerwanie od 1994 r. Liczbę dojrzałych osobników szacuje się na ~~4 700~~4700. ~~Populacja~~Liczebność populacji ma trend ~~malejący~~spadkowy. Gatunkowi zagrażają utrata środowiska, nielegalny handel dzikimi ptakami. W [[Belize]] uznawane są za szkodniki upraw{{r\|iucn}}. Gatunek objęty jest I załącznikiem [[Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem\|CITES]]{{r\|CITES}}. == Przypisy == {{Przypisy\|<ref name="IA">{{Cytuj \|tytuł = A guide to the birds of Mexico and northern Central America : Howell, Steven N. G : Free Download, Borrow, and Streaming \|data dostępu = 2020-07-31 \|opublikowany = Internet Archive \|url = https://archive.org/details/guidetobirdsofme0000howe \|język = en}}</ref> <ref name="Binford">{{Cytuj \|autor = Binford, L.C. \|tytuł = A distributional survey of the birds of the Mexican state of Oaxaca \| czasopismo = Ornithological Monographs \| wolumin = 43 \| s = 1–418 \| data = 1989 \| url = https://sora.unm.edu/node/167}}</ref> <ref name=":0">{{Cytuj \|autor = \|tytuł = Double Yellow Headed Amazon \|data = 2006-01-25 \|url = http://rosamondgiffordzoo.org/assets/uploads/animals/pdf/DoubleYellowHeadedAmazon.pdf}}</ref> <ref name=":1">{{Cytuj stronę \|autor = F. ~~\|tytuł~~Gill, =D. ~~IOC~~Donsker ~~World~~& ~~Bird~~P. ~~List~~Rasmussen ~~\|data = \|data dostępu = 2020-07-31 \|opublikowany = www~~(red.~~worldbirdnames.org~~) \|url = https://www.worldbirdnames.org/bow/parrots/ \|tytuł = Parrots, cockatoos \|opublikowany = IOC World Bird List (v10.2) \|język = en \|data dostępu = 2020-08-04}}</ref> <ref name=":2">Systematyka i nazwy polskie za: {{cytuj stronę\|autor = P. Mielczarek & M. Kuziemko \|url = http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/nonpasserines3.html#Androglossini\|tytuł = Plemię: Androglossini Sundevall, 1872 (wersja: 2020-01-11)\|opublikowany = Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego \|praca = Kompletna lista ptaków świata\|data dostępu = 2020-08-04}}</ref> ~~<ref name=":2">{{Cytuj \|tytuł = Kompletna lista ptaków świata \|data dostępu = 2020-07-31 \|opublikowany = listaptakow.eko.uj.edu.pl \|url = http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/}}</ref>~~ <ref name=":3">{{Cytuj \|autor = \|tytuł = Yellow-headed Amazon (Amazona oratrix) \|data = \|data dostępu = 2020-08-01 \|opublikowany = World Parrot Trust \|url = https://www.parrots.org/encyclopedia/yellow-headed-amazon \|język = en}}</ref> <ref name=":4">{{Cytuj \|tytuł = Double Yellow-headed Amazon Parrots {{!}} Beauty of Birds \|data dostępu = 2020-08-01 \|~~opublikowany~~praca = ~~www.~~beautyofbirds.com \|url = https://www.beautyofbirds.com/doubleyellowheadedamazonparrots.html}}</ref> <ref name=ibc>{{cytuj stronę \|url = http://ibc.lynxeds.com/species/yellow-crowned-amazon-amazona-ochrocephala \|tytuł = Yellow-crowned Amazon (''Amazona ochrocephala'')\|opublikowany = IBC: The Internet Bird Collection\| język = en \| archiwum = http://web.archive.org/web/20160323122647/http://ibc.lynxeds.com/species/yellow-crowned-amazon-amazona-ochrocephala \| zarchiwizowano = 2016-03-23}}</ref> <ref name="Nesting habitat">{{Cytuj \|autor = Tiberio C. Monterrubio-Rico, Margarito Álvarez-Jara, Lorena Téllez-García, Carlos Tena-Morelos \|tytuł = Nesting habitat characterization for Amazona oratrix (Psittaciformes: Psittacidae) in the Central Pacific, Mexico \|czasopismo = Revista de Biología Tropical \|data = 2014-09 \|data dostępu = 2020-08-02 \|issn = 0034-7744 \|wolumin = 62 \|numer = 3 \|s = 1053–1072 \|url = http://www.scielo.sa.cr/scielo.php?script=sci_abstract&pid=S0034-77442014000300020&lng=en&nrm=iso&tlng=en \|język = en}}</ref> <ref name="CITES">{{Cytuj \|tytuł = Amazona oratrix {{!}} CITES \|data dostępu = 2020-08-02 \|opublikowany = cites.org \|url = https://cites.org/eng/node/19434}}</ref> }} == Linki zewnętrzne == * {{Cytuj stronę \| url = https://ebird.org/species/yehpar \| tytuł = Zdjęcia i materiały multimedialne \| praca = eBird \| opublikowany = Cornell Lab of Ornithology \| język = en}} [[Kategoria:Amazona\|Żółtogardła, Amazonka]] [[Kategoria:Ptaki ozdobne]]

Amazonka żółtogardła: Różnice pomiędzy wersjami