Statek powietrzny wczesnego ostrzegania: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
mNie podano opisu zmian
mNie podano opisu zmian
Linia 1:
{{Dopracować|źródła=2017-11}}
[[Plik:Usaf.e3sentry.750pix.jpg|thumb|300px|Amerykański [[Boeing E-3 Sentry]] systemu [[AWACS]]]]
[[Plik:RAAF (A30-003) Boeing E-7A Wedgetail aerial display at the 2015 Warbirds Downunder Airshow at Temora.jpg|thumb|300px|Australijski [[Boeing 737 AEW&C]]]]
[[Plik:Aeronaves Ágata 7 - FAB - EMB145 Erieye.jpg|thumb|300px|Brazylijski [[Embraer P-99|Embraer R-99]]]]
 
'''Statek powietrzny wczesnego ostrzegania''' (''ang. Airborne Early Warning And Control (AEWAC)'', stosowany skrót to również '''AWACS''') – [[samolot wojskowy]], rzadziej [[śmigłowiec]] lub [[sterowiec]] dozoru [[radiolokacja|radiolokacyjnego]], którego główną rolą jest wykrywanie innych statków powietrznych, a także statków wodnych za pomocą [[radar]]u odpowiedniej konstrukcji. Często spotykanym określeniem jest [[język angielski|angielski]] skrót '''AEW''' (''Airborne Early Warning'' – „powietrzne wczesne ostrzeganie”).
 
Idea stworzenia samolotów wczesnego ostrzegania zrodziła się w latach 40. XX wieku. Ponieważ [[Promieniowanie elektromagnetyczne|fale]] radarowe rozchodzą się prostoliniowo, umieszczone na powierzchni ziemi lub morza stacje radiolokacyjne mają zasięg wykrywania samolotów ograniczony kulistością [[Ziemia|Ziemi]]. Dodatkowo możliwości wykrywania obiektów nisko lecących przez radary naziemne są ograniczone przez przeszkody terenowe i pofałdowanie terenu, powodujące odbicia i załamania fal, a w konsekwencji zakłócenia w pracy radaru, lub wręcz zasłaniają obiekt przed falami radaru. Trudność wykrycia szybko lecących celów na małej wysokości przyczyniała się do rozwoju szybkich samolotów szturmowych i myśliwsko-szturmowych, latających na małych wysokościach i mogących przenosić nawet broń atomową. Wyniesienie anteny radaru na pewną wysokość z kolei pozwala na proporcjonalne zwiększenie zasięgu wykrywania. Dlatego też zaczęto instalować radary dozoru powietrznego na odpowiednio zmodyfikowanych samolotach, patrolujących na dużej wysokości i mogących wykryć samoloty lub pociski albo inne statki powietrzne z odległości setek kilometrów. W przypadku zastosowań militarnych, pozwala to na odpowiednio wczesną reakcję systemu obronnego państwa lub naprowadzanie własnych samolotów na wykryty cel.