Matiaszów: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Historia i położenie: drobne techniczne
Linia 42:
Opatów Las nie pojawia się w księgach poborowych województwa sandomierskiego z 1508 roku, które wymieniają tylko 4 wsie w parafii Niekrasów: Tursko, Trzciankę, Niekrasów i Ossalę a spośród najbliższych wsi leżących obecnie również na lewym brzegu Wisły wymieniona jest jeszcze tylko Niekurza jako należąca do parafii Gawłuszowice. Najwcześniejsza wzmianka o Opatowym Lesie pochodzi z 1565 roku i znajduje się w dokumentach działowych rodziny Turskich, którzy dzielą się między sobą dobrami Tursko Wielkie, w tym gruntem ,,ktory zwano Opatow Las na ktorym juz z obu stron kmiecie pewni są posadzeni y pola są w wielkiey cześci rozkopane y pozytki poczynione", co świadczy, że była to wówczas nowo osiedlona wieś. Niedługo potem, księgi poborowe województwa sandomierskiego z 1578 roku już wymieniają w parafii Niekrasów wieś Opatów Las ''alias'' Bieńkowice. Oprócz niej i wcześniej wspomnianych 4 wsi wymienione zostają także wsie Kępka oraz Nakole Las. W księgach metrykalnych parafii Niekrasów, zachowanych od 1680 roku, wielokrotnie wymieniany jest nie tylko Matiaszów ale również tamtejszy dwór jako ''aula in Mathyaszow''.
 
Polski jezuita i przyrodnik Gabriel Rzączyński (1664-1737) wymienia ''Matyaszow'' jako miejsce występowania krzewinki z gatunku września pobrzeżna (''Myricaria germanica''), której stanowisko odkrył tam w roku 1721. Wiadomość ta pojawia się w niemieckim roczniku botanicznym z roku 1900<ref>{{Cytuj |autor = Franz Błoński |tytuł = Allgemeine Botanische Zeitschrift für Systematik, Floristik, Pflanzengeographie etc. |data = 1900 |opisurl = https://ia902708.us.archive.org/35/items/allgemeinebotani61900kneu/allgemeinebotani61900kneu.pdf |s = 205-207}}</ref>. W dokumentach XIX-wiecznych najczęściej spotykany jest zapis ''Matyaszow'' i ''Matyaszów''<ref name="m-2" /><ref name="m-3" /><ref name="m-4" />. Matiaszów w przeszłości był wsią szlachecką i należał po sprzedaniu przez Matyasza Dębickiego m.in. do Orzechowskich i Żelińskich (Żeleńskich)<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = AGAD, Metryka Koronna, Lustracje dz. XVIII, sygn. 70 |data = 1744}}</ref> a w XIX wieku do Radziwiłłów i Potockich. Nazwa wsi pochodzi od imienia ''Matias'' lub bardziej po polsku ''Matyjasz'' – węgierskiego brzmienia imion [[Maciej]] jak i Mateusz, którego słowiańską formą jest właśnie Maciej.
 
Na obszarze Matiaszowa znajduje się pozostałe w starorzeczu Jezioro Matiaszowskie oraz mokradła zwane ''Starym Wiślem'', co na Sandomierszczyźnie oznacza dawne koryto wiślane. Od XVII wieku stał tu dwór, który istniał mniej więcej do drugiej połowy XIX wieku. W latach 40. XIX wieku utworzono pod folwark i cukrownię sąsiednią wieś – [[Szwagrów]], przez co zmniejszyła się powierzchnia gruntów południowej części Matyaszowa. Jeszcze w owych czasach miejsce niegdysiejszych zabudowań wiejskich znacząco różniło się od wyglądu współczesnego (wówczas teraźniejszego), bowiem: domy we wsi stały tylko na terenie [[wysiółek|wysiółka]] Górka i po drugiej stronie Jeziora Matiaszowskiego, na przedłużeniu drogi biegnącej przez Górkę, a jezioro jakby połowiło wieś<ref name=m-12 >{{Cytuj książkę| tytuł = XIX-wieczne mapy Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie}}</ref>.