Wersja z 15:54, 6 lut 2020 edytuj Hoa binh (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Uprawnieni do logowania się z zablokowanych adresów IP 194 569 edycji z treści ← poprzednia edycja		Wersja z 09:30, 14 sie 2020 edytuj anuluj edycję Uzyj (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 8796 edycji WP:SK, poprawa linków następna edycja →
Linia 3: \|imię i nazwisko org = \|pseudonim = \|grafika = \|opis grafiki = \|pełne imię i nazwisko = \|data urodzenia = [[24 października]] [[1882]] \|miejsce urodzenia = [[Siófok]] \|data śmierci = [[30 października]] [[1953]] \|miejsce śmierci = [[Paryż]] \|narodowość = węgierska Linia 28: \|www = }} '''Emmerich (Imre) Kálmán'''<ref>Imienia „Emmerich” używają: {{odn\|ref=nie\|Kydryński\|1984\|s=212}}. {{odn\|ref=nie\|Kamiński\|2008\|s=716}}. {{odn\|ref=nie\|Grun\|1974\|s=311}}. Imię „Imre” pojawia się w bardziej ogólnych wydawnictwach encyklopedycznych np. {{Cytuj książkę \|tytuł=Mała Encyklopedia Muzyki \|strony=486}}</ref>, ur. [[24 października]] [[1882]] w [[Siófok]] jako Imre Koppstein, zm. [[30 października]] [[1953]] w [[Paryż]]u) – [[Węgry\|węgierski]] [[kompozytor]] [[operetka\|operetkowy]]. Najwybitniejszy obok Lehára przedstawiciel [[Operetka wiedeńska#II operetka wiedeńska\|II operetki wiedeńskiej]]. == Życie == Linia 34: Imre Kálmán urodził się 24 października 1882 roku w Siófok nad [[Balaton]]em. Był synem żydowskiego kupca zbożem Karla Koppsteina i jego żony, Pauli z domu Singer. Kupiecka firma ojca po okresie rozkwitu upadła pod koniec XIX wieku. Domy i fabryki trzeba było sprzedać i cała rodzina przeniosła się do [[Budapeszt]]u{{odn\|Grun\|1974\|s=311}}. Kálmán ukończył słynne budapeszteńskie [[Fasori Gimnázium]]{{odn\|Marchwica\|2006}}. W latach gimnazjalnych chcąc zdobyć pieniądze na naukę gry na [[fortepian]]ie, udzielał korepetycji z łaciny i greki, nocą zaś adresował koperty dla domu handlowego, otrzymując za tysiąc kopert jedną koronę. Marzył by zostać pianistą wirtuozem{{odn\|Grun\|1974\|s=311}}. Marzeniom położyła kres choroba prawej ręki{{odn\|Marchwica\|2006}}. Wspominał później: ''Gamy, ćwiczenia, inwencje [[Johann Sebastian Bach\|Bacha]], łatwiejsze utwory [[Fryderyk Chopin\|Chopina]], sonaty [[Ludwig van Beethoven\|Beethovena]] – i mój ideał, [[Robert Schumann]]. Całymi dniami przesiadywałem przy fortepianie... nagle poczułem ból ręki... czekałem przez pewien czas, próżno żywiąc nadzieję, gdyż każda kolejna próba przynosiła gorzkie rozczarowanie. Terapia gorącym powietrzem, kąpiele, galwanizacje, wzmacniające preparaty; ale polepszenie nie przychodziło; tak skończyła się moja kariera pianisty – byłem ściągniętym z obłoków, bardzo poważnym i bardzo smutnym człowiekiem''{{odn\|Grun\|1974\|s=311}}. Dzięki wpływom swoich przyjaciół Alberta Szirmai i Wiktora Jacobi<ref>Albert Szirmai, autor operetek: ''Tanzhusaren'' (1909), ''Pusztakavalier'' (1912) i ''Rinaldo'' (1922) i Wiktor Jacobi, który odniósł sukces operetkami ''Der Mädchenmarket'' (1912) i ''Sibil'' (1919) bywają zaliczani wraz z Kálmánem do tzw. „operetki węgierskiej”. {{odn\|ref=nie\|Grun\|1974\|s=313-314}}</ref> w latach 1900-1904 podjął studia harmonii i [[kontrapunkt (muzyka)\|kontrapunktu]] w Akademii Muzycznej w klasie kompozycji Hansa Kösslera, wraz z [[Béla Bartók\|Bartókiem]] i [[Zoltán Kodály\|Kodálym]]. Jednocześnie zgodnie z życzeniem ojca studiował prawo. Napisał w tym czasie cykl pieśni, poemat symfoniczny ''Endre und Johanna'' i [[scherzo]] orkiestrowe ''Saturnalia''{{odn\|Grun\|1974\|s=311}}. W 1904 roku wykonała je Filharmonia Budapeszteńska. W 1906 roku wystawił swoją pierwszą komedię muzyczną ''Dziedzic Pereszleny''. Pisał też piosenki pod pseudonimem Koloman Imrey oraz artykuły jako krytyk muzyczny{{odn\|Kydryński\|1984\|s=211}}, dla '„Pesti Naplo”{{odn\|Grun\|1974\|s=311}}. W [[1907]] roku otrzymał Nagrodę miasta Budapeszt im. [[Franciszek Józef I\|Franciszka Józefa]], która umożliwiła mu w późniejszym czasie przeniesienie się do Wiednia{{odn\|Kydryński\|1984\|s=211}}. === Pierwsze sukcesy === Linia 54: === Ostatnie lata === Do 1938 roku mieszkał w Wiedniu. Odbywał tournées koncertowe, w 1934 roku otrzymał [[Legia Honorowa\|Legię Honorową]]. Wybudował sobie pałacyk w Wiedniu{{odn\|Kydryński\|1984\|s=211}}. Z powodu żydowskiego pochodzenia, musiał w [[1938]] po aneksji [[austria\|Austrii]] przez [[Niemcy]] opuścić Wiedeń, emigrując przez [[Zurych]] do Paryża, a stamtąd w [[1940]] do [[Stany Zjednoczone\|USA]], gdzie pracował jako [[dyrygent]] i [[kompozytor]] [[muzyka rozrywkowa\|muzyki rozrywkowej]]. College of Music w [[Nowy Jork\|Nowym Jorku]] przyznało mu tytuł [[Doctor honoris causa\|doktora honoris causa]]{{odn\|Marchwica\|2006}}. W 1947 roku przyjął obywatelstwo amerykańskie. W [[1948]] roku wrócił do Europy i osiadł w Paryżu, potem w latach [[1949]]-[[1951]] w Wiedniu i po 1951 znów w Paryżu, gdzie dwa lata później zmarł ([[1953]]){{odn\|Kydryński\|1984\|s=211}}. W ostatnim okresie życia powtarzał swoje pomysły i melodie. Jego muzyka zatraciła świeżość i atrakcyjność. Podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych wystawił tylko jedną operetkę ''Marinka'' (1945) osnutą na tle tragicznego romansu arcyksięcia Rudolfa i baronówny Marii Vetsery. Utwór nie dotarł do Europy. Ostatni jego utwór ''Arizona Lady'' został pośmiertnie wystawiony, bez większego powodzenia, w Berlnie w 1954 roku{{odn\|Kydryński\|1984\|s=212}}. [[Plik:Kalman Imre B Siofok.jpg\|thumb\|250px\|Pomnik Imre Kálmána]] Linia 93: {{Kontrola autorytatywna}} {{~~DEFAULTSORT~~SORTUJ:Kálmán, Emmerich}} [[Kategoria:Węgierscy kompozytorzy]] [[Kategoria:Kompozytorzy operetkowi]]

Imre Kálmán: Różnice pomiędzy wersjami