Mansfield Park: Różnice pomiędzy wersjami

 

== Znaczenie tytułu ==

Mansfield Park to posiadłość, w której mieszkają Bertramowie, zamożny dom właściciela ziemskiego, który – szczególnie w oczach porównującej go ze swoim biednym, brudnym i hałaśliwym rodzinnym domem Fanny – jest ostoją tradycji i spokoju. Czas biegnie tu równym rytmem i wydaje się, że nic nie jest w stanie zagrozić bezpieczeństwu tego miejsca. Jednak harmonia Mansfield Park zostaje wkrótce narażona na trudne próby.

 

== Problematyka moralna powieści ==

''Mansfield Park'' jest wyrazem zaniepokojenia Jane Austen kondycją społeczeństwa angielskiego i upadkiem tradycyjnych wartości. To właśnie podporządkowanie fabuły problematyce etycznej sprawia, że powieść ta jest dla współczesnego czytelnika trudna w odbiorze i cieszy się o wiele mniejszą popularnością niż inne utwory tej pisarki, szczególnie bestsellerowa od chwili wydania do dziś ''Duma i uprzedzenie''. Austen ukazuje młode pokolenie, dla którego liczy się tylko przyjemność: z wyjątkiem Fanny i Edmunda wszyscy szukają jedynie rozrywki i zadowolenia. Nawet miłość sprowadza się wyłącznie do egoistycznej żądzy zaspokojenia własnej próżności, bez względu na dobro drugiej osoby, co w przypadku jednej z par kończy się tragicznie. Uczuciem nie darzy się również rodziców: kiedy sir Bertram wyjeżdża, jego córki nie tęsknią ani nie czują choćby cienia niepokoju z powodu jego dalekiej i niebezpiecznej podróży, a jedynie oddychają z ulgą, ciesząc się na myśl o większej swobodzie i bogatszym życiu towarzyskim. Zawód pastora, zamiast cieszyć się poważaniem, jest pogardzany jako niedający szans na bogactwo i społeczny prestiż, a postawa Edmunda, przyszłego duchownego, z powagą podchodzącego do związanej z tym misji, jest wyjątkowa, bo już miejscowy pastor, pan Grant, zupełnie nie pasuje do roli moralnego autorytetu. W tej sytuacji także moralna postawa Edmunda i Fanny zostanie narażona na trudną próbę presji hołdującego innym wartościom otoczenia, które dysponuje szczególnie mocnym argumentem w stosunku do panny Price: jest to wymóg wdzięczności za okazaną łaskę. Austen podejmuje kwestię moralnego nawrócenia, popularnego motywu osiemnastowiecznej angielskiej powieści, szczególnie dzieł [[Samuel Richardson|Samuela Richardsona]]. Jednak w przeciwieństwie do autora ''[[Pamela (powieść)|Pameli]]'', Austen pokazuje, że dobry przykład nie zawsze wystarcza, bo pokusa przyjemności i żądza użycia bywają w ludziach mocniejsze niż chęć poprawy<ref>Zob. Robert P. Irvine, ''Jane Austen'', Routledge, Abingdon, Oxford 2005, s. 62-72.</ref>.

 

== Duchowieństwo i marynarka ==

Zestawienie tych dwóch pojęć może wydawać się współczesnemu czytelnikowi powieści Austen dziwne, ale jest ono całkowicie usprawiedliwione ówczesnymi realiami. Kariera w duchowieństwie lub w marynarce były jedynymi zajęciami godnymi dżentelmena, który z takich czy innych względów nie mógł prowadzić ziemiańskiego trybu życia - wybierali je młodsi synowie (rodowe dobra dziedziczył najstarszy syn) lub potomkowie podupadłych szlacheckich rodzin. Ponieważ duchowni w [[Kościół anglikański|kościele anglikańskim]] mogli bez przeszkód się żenić i zakładać rodziny, był to zawód jak każdy inny. Z kolei przypadające na okres życia i twórczości Austen wojny: [[wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych]] (zakończona w 1783, a więc w dzieciństwie pisarki), [[wojny napoleońskie]] ( (1798-1815) i [[wojna brytyjsko-amerykańska]] (1812-1815), w których Anglia brała czynny udział, sprawiały, że flota wciąż potrzebowała nowych ludzi. Akcja ''Mansfield Park'' toczy się podczas wojen napoleońskich, a przed rozpoczęciem wojny brytyjsko-amerykańskiej, choć ta trwała już podczas pracy nad powieścią<ref>Na podstawie daty balu w Mansfield Park, który odbył się w czwartek 22 grudnia, można ustalić dokładny czas akcji powieści - czwartek 22.12 wypadał w 1808 roku. Zob. [[Vladimir Nabokov]], ''Wykłady o literaturze'', Warszawa 2001, s. 44-45.</ref>. W ''Mansfield Park'' do zawodu duchownego przygotowuje się Edmund Bertram, natomiast w marynarce służy William Price. Obydwie profesje Austen znała bardzo dobrze z własnego życia, gdyż dwóch jej braci służyło w marynarce, dwóch innych obrało karierę duchownego, a sama była córką pastora.

 

== Bohaterowie ==

* '''Fanny Price''' - najstarsza córka państwa Price, wychowywana w Mansfield Park przez bogatych krewnych, Bertramów.

* '''William Price''' - ukochany brat Fanny, służy w marynarce, ale z powodu braku poparcia kogoś na stanowisku mimo umiejętności i zasług nie może awansować.

 

== Adaptacje filmowe ==

 

 

 

== Przypisy ==

{{Przypisy}}

 

[[Kategoria:Powieści Jane Austen]]