Galaktyka Gutenberga: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m jęz., poprawa linków
poprawa linków, drobne techniczne
Linia 23:
'''Galaktyka Gutenberga: tworzenie człowieka druku''' ({{w języku|en|''Gutenberg Galaxy: The Making of Typographic Man''}}) – wydana w 1962 roku książka [[Kanada|kanadyjskiego]] [[socjologia|socjologa]] [[Marshall McLuhan|Marshalla McLuhana]]. W Polsce opublikowało ją w 2017 roku [[Narodowe Centrum Kultury]] w serii „Myśli o kulturze”, w przekładzie [[Andrzej Wojtasik|Andrzeja Wojtasika]], pod redakcją naukową [[Grzegorz Godlewski|Grzegorza Godlewskiego]] i [[Kalina Kukiełko-Rogozińska|Kaliny Kukiełko-Rogozińskiej]].
 
Książka przedstawia konsekwencje wynalezienia [[Maszyna drukarska|prasy drukarskiej]] z ruchomymi czcionkami[[czcionka]]mi w historii kultury człowieka oraz współczesne relacje między kulturą, społeczeństwem i [[Środki masowego przekazu|mediami]]<ref name="NCK">{{cytuj stronę| url = https://sklep.nck.pl/pl/p/Galaktyka-Gutenberga/765 | tytuł = Galaktyka Gutenberga | opublikowany = Księgarnia NCK | data dostępu = 2020-07-28}}</ref>. Praca spopularyzowała pojęcia „[[globalna wioska|globalnej wioski]]”, nawiązującej do błyskawicznego przekazu wiadomości z całego świata za sprawą [[Środki masowego przekazu|elektronicznych mediów]] i tytułowej „galaktyki Gutenberga”, odnoszącej się do ogółu utrwalonej wiedzy ludzkiej, zwłaszcza w postaci drukowanej.
 
Według anegdoty dzieło zostało podyktowane i spisane w dwa tygodnie<ref name="Art">{{cytuj pismo | tytuł = Lata świetlne (nowych) mediów (Marshall McLuhan: 'Galaktyka Gutenberga') | autor = Barbara Orzeł | czasopismo = ArtPapier | data = 2018 | wolumin = 337 | url = http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=339&artykul=6565 | data dostępu = 2020-07-28}}</ref>.
Linia 29:
== Problematyka ==
[[Plik:Printer in 1568-ce.png|mały|left|Drzeworyt z 1568 przedstawiający drukarzy przy prasie drukarskiej]]
McLuhan twierdzi, że pojawienie się technologii druku zmodyfikowało formę naszego postrzegania, przenosząc i koncentrując nacisk [[percepcja|percepcyjny]] od ucha do oka, z ogromnymi konsekwencjami dla jednostek i kultur<ref>{{cytuj stronę | tytuł = The Gutenberg Galaxy: The Making of Typographical Man | autor = Neil Besner | opublikowany = The Canadian Encyclopaedia | url = https://www.thecanadianencyclopedia.ca/article/the-gutenberg-galaxy-the-making-of-typographical-man | data = 2006-02-07 | data dostępu = 2020-07-28 | język = en}}</ref>. Według autora nowe technologie (takie jak [[alfabet]], prasa drukarska, a nawet sama mowa) wywierają wpływ na poznanie, co z kolei wpływa na organizację społeczną: technologia druku zmienia nasze nawyki percepcyjne, co z kolei wpływa na [[Interakcja społeczna|interakcje społeczne]]<ref>{{cytuj stronę | tytuł = Marshall McLuhan Issues "The Gutenberg Galaxy" | autor = Jeremy Norman | opublikowany = Historyofinformation.com | url = https://www.historyofinformation.com/detail.php?id=792 | data dostępu = 2020-07-28 | język = en}}</ref>. McLuhan sugeruje, że wynalazek ruchomej czcionki ukształtował kulturę Europa Zachodnia|Europy Zachodniej]] w latach 1500–1900. Masowa produkcja materiałów drukowanych sprzyjała [[nacjonalizm]]owi, umożliwiając szybsze i szersze rozpowszechnianie informacji niż zezwalają na to ręcznie pisane wiadomości. Liniowa forma druku wpłynęła na muzykę, gdyż odrzuciła powtórzenia, jak w [[Chorał gregoriański|chorałach gregoriańskich]], na rzecz rozwoju linearnego, jak w [[symfonia]]ch. Druk zmienił również wrażliwość człowieka Zachodu, zmieniając postrzeganie życia jako zbioru odrębnych bytów przez człowieka średniowiecza, w postrzeganie go jako ciągłości przez człowieka renesansu, tak jak widzenie druku. Druk umożliwił nawet rozwój [[protestantyzm]]u, ponieważ drukowana książka, umożliwiając ludziom samodzielne myślenie, prowadziła do indywidualnych objawień. Autor ryzykuje nawet stwierdzenie, że ruchoma czcionka była prototypem wszystkich maszyn i przyczyniła się do rozwoju [[mechanizacja|mechanizacji]]<ref name="NYT">{{cytuj pismo | tytuł = Understanding McLuhan (In Part) | autor = Richard Kostelanetz | czasopismo = New york Times | data = 29 stycznia 1967 | url = http://movies2.nytimes.com/books/97/11/02/home/mcluhan-magazine.html | data dostępu = 2020-07-28}}</ref>.
 
Książka opisuje cztery epoki historii medialnej człowieka:
Linia 43:
 
== Forma ==
Autor sam określił konstrukcję swojej pracy jako [[mozaika|mozaikową]]. Główna część książki (rozdział 2. „Galaktyka Gutenberga”) składa się ze 107 krótkich podrozdziałów, liczących niekiedy ledwie jedną, dwie lub trzy strony, co tworzy specyficzną mozaikę znaczeń.
 
== Recepcja ==
W 1962 książka zdobyła najwyższą kanadyjską nagrodę literacką, Nagrodę Gubernatora Generalnego w kategorii „literatura„[[literatura faktu”faktu]]”<ref>{{cytuj stronę| url = https://ggbooks.ca/past-winners-and-finalists | tytuł = Past Winners and Finalists | opublikowany = Governor General’s Literary Awards | data dostępu = 2020-07-28 | język = en}}</ref>.
 
== Przypisy ==