Wda (województwo pomorskie): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m poprawiam po sobie |
Rozszerzenie historii na podstawie znalezionych informacji |
||
Linia 37:
== Historia ==
Nazwa wsi pochodzi od nazwy rzeki "Wda". Wda występowała często w dokumentach [[Zakon krzyżacki|krzyżackich]] (pod nazwą Bda, Bdo lub Wodda). W II połowie XVI w. należała do powiatu tczewskiego. Dokument dotyczący znajdującej się w niej karczmy pochodzi z 1609 roku. W latach "[[Potop szwedzki|potopu szwedzkiego]]" Wda została
W 1772 roku w wyniku I rozbioru Polski, Wda znalazła się w granicach Królestwa Pruskiego. W 1830 roku w wyniku wprowadzonego przymusu szkolnego przez pruskie władze, została zbudowana szkoła, ponieważ ośrodek w Zelgoszczy nie był w stanie pomieścić dziatwy. W 1906 roku uczniowie ogłosili strajk - podarli niemieckie podręczniki i kartkami zarzucili stawek pośrodku wsi.
W latach I wojny światowej została zbudowana szosa którą budowali rosyjscy jeńcy wojenni. Od marca 1919 roku, we wszystkich leśniczówkach stacjonowały konne oddziały [[Grenzschutz Ost|Grenzschutzu]], uzbrojone w karabiny i lance, liczące kilku lub kilkunastu żołnierzy. Wiadomo o starciu zbrojnym między oddziałami Grenzschutzu a Straży Ludowej z Mermetu które doszło na drodze z Wdeckiego Młyna do leśniczówki Lasek. Wda do Polski w 1920 roku i została przyłączona do gminy Lubichowo. W spisie majątków ziemskich wymieniany jest Otton Koschneider, który był prawdopodobnie ostatnim jej właścicielem. W tym okresie zaczęto używać określenia "kozi rynek" na zachodnią część wsi, gdzie było mnóstwo kóz, jednak sama wieś była biedna. W latach 1924-1926 we Wdzie wybudowano kościół. 4 maja 1924 roku z upoważnienia biskupa chełmińskiego [[Augustyn Rosentreter|Augustyna Rosentretera]], ksiądz Infułat Juliusz Barkowski dokonał uroczystej benedykcji kościoła, a pierwszym kuratusem został ustanowiony ks. Jan Chabowski<ref>http://www.parafiawdaiocypel.pl/parafia-wda/historia/</ref>, parafia została erygowana z parafii [[Czarnylas (województwo pomorskie)|Czarnylas]].
We wrześniu 1939 hitlerowcy zamordowali ówczesnego dyrektora szkoły Franciszka Sagana, próbowali również zabić [[Rektor (ksiądz)|kuratusa]] parafii ks. Klemensa Ponka, któremu jednak udało się zbiec. Naziści zmienili nazwę miejscowości na "Waldau" oraz zorganizowany został posterunek [[Schupo]]. Jego komendant Wilhelm Ruge, kierował śledztwem (20-22 IX 1944 r.) skierowanym przeciwko mieszkańcom Ocypla z powodu zabicia tam inspektora policji kryminalnej i szef tczewskiego Gestapo, Hauptsturmfürhrera SS Adolfa Leistera, którego dokonali żołnierze podziemia. Śledztwo zakończyło się rozstrzelaniem ponad 20 osób w Ocyplu<ref>{{Cytuj |tytuł = GMINA LUBICHOWO - Ocypel - w książce Stanisława Guza. LInki |data dostępu = 2020-08-19 |opublikowany = kociewiacy.pl |url = http://kociewiacy.pl/gminy/lubichowo/index.php?option=com_content&task=view&id=179}}</ref>.
W lutym 1945 roku wieś zbombardowano szkołę w której chronili się Niemcy, a wieś kilkakrotnie przechodziła z rąk do rąk, podczas przeprawy wojsk radzieckich. Około 60% jej zabudowań legło w gruzach: szkoła, znaczna część domów oraz neobarokowy kościół. Na polu walki pozostały w miejscowości 4 czołgi. Została ona wyzwolona 4 marca 1945 roku, a poległych żołnierzy radzieckich ekshumowano w 1948 r. z miejscowego cmentarza na cmentarz zbiorczy w Lubichowie.
W 1948 roku odbudowano most drewniany na rzece Wdzie oraz szkołę. Wieś została całkowicie odbudowana w latach pięćdziesiątych. Zorganizowano zlewnię mleka. Dnia 23 grudnia 1959 roku miejscowość otrzymała światło elektryczne. Na początku 1965 roku uruchomiono klubokawiarnię „Ruch”, która działała do lat osiemdziesiątych, kiedy została zamknięta na rzecz placówki Poczty Polskiej. Na początku lat 80. założono sklep [[Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”|samopomocy chłopskiej]], który działał do 2006 roku.
W 2004 roku z powodu niskiego przyrostu demograficznego zamknięto szkołę we Wdzie. W latach 2009-2011 korzystając z z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego przebudowano drogę powiatową nr 2732G od Drewniaczek do Ocypla, na trasie której znajduje się miejscowość Wda <ref>https://www.gminaskorcz.pl/asp/pliki/pobierz/droga_powiatowa.pdf</ref>. W lipcu 2012 roku na trasie z Wdy do Ocypla przeszła trąba powietrzna, niszcząc fragment lasu. 11 lutego 2015 roku reaktywowano Ochotniczą Straż Pożarną. W 2017 roku rozpoczęto przebudowę drogi z Lubichowa do Wdy, prace kontynuowano w 2020 roku.
== Zobacz też ==
| |||